UE chce osiągnięcia celów z Kioto

Z najnowszych prognoz państw członkowskich wynika, że podjęte do tej pory środki, uzupełnione zakupem uprawnień do emisji od krajów trzecich oraz zalesianiem w celu zwiększenia absorpcji dwutlenku węgla z atmosfery, doprowadzą w roku 2010 w krajach UE-15 do zmniejszenia emisji o 7,4% względem roku bazowego (1990), czyli tuż poniżej ośmioprocentowego celu na rok 2012. Cel ten zostanie zrealizowany, a ograniczenie emisji może sięgnąć nawet 11,4%, jeżeli dodatkowe programy i środki, będące przedmiotem dyskusji na szczeblu UE i na szczeblu krajowym, zostaną szybko wprowadzone w życie.

„Komisja przyczyniła się znacząco do osiągnięcia celów z Kioto poprzez swoje decyzje w sprawie krajowych przydziałów w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji na lata 2008-2012”, powiedział Stavros Dimas Komisarz ds. środowiska. „Stanowi to również solidną podstawę do realizacji bardziej ambitnych celów w zakresie zmniejszenia emisji do roku 2020. Odpowiednie wnioski legislacyjne Komisja przedstawi na początku przyszłego roku.”

Zobowiązania z Kioto

Na mocy protokołu z Kioto państwa członkowskie UE-15 zobowiązane są do zmniejszenia w latach 2008-2012 łącznej wielkości emitowanych przez nie gazów cieplarnianych do poziomu 8% poniżej poziomów roku bazowego. Nie ma natomiast określonych wspólnych celów dla państw UE-25 ani UE-27. Większość spośród nowych państw członkowskich zobowiązała się do zmniejszenia emisji o 6% lub 8% względem poziomów roku bazowego w tym samym okresie. Cypr i Malta nie wyznaczyły żadnych celów.

Dotychczasowa wielkość emisji oraz prognozy do roku 2010

Jak ogłoszono w czerwcu w roku 2005 – ostatnim, za który dostępne są pełne dane – wielkość emisji gazów cieplarnianych w państwach UE-15 była o 2% poniżej poziomów roku bazowego, natomiast wzrost gospodarczy w tym samym okresie wyniósł ponad 35%. Dla państw UE-25 ograniczenie emisji do roku 2005 wyniosło 11% poniżej poziomów roku bazowego.

Programy i środki wprowadzone dotychczas w życie powinny doprowadzić w krajach UE-15 do zmniejszenia emisji do poziomu 4% poniżej poziomów roku bazowego do roku 2010.

Jeśli 10 państw członkowskich UE-15 zrealizuje plany zakupu uprawnień do emisji wynikających z realizacji projektów na rzecz ograniczenia emisji w krajach trzecich, na mocy przewidzianych w protokole z Kioto mechanizmów handlu uprawnieniami, przyniosłoby to dalsze zmniejszenie o 2,5%, do poziomu 6,5%.

Realizacja planów (ponownego) zalesiania, prowadzących do stworzenia biologicznych „filtrów” absorbujących dwutlenek węgla z atmosfery, przyniosłaby dodatkowe zmniejszenie o 0,9%, co daje łącznie 7,4% (czyli 0,6% poniżej celu z Kioto). Cel ten mógłby zostać zrealizowany z dużym zapasem, pod warunkiem szybkiego i pełnego wdrożenia dodatkowych programów i środków, które są obecnie przedmiotem dyskusji. Łączne zmniejszenie emisji wyniosłoby w takim przypadku 11,4%.

Do działań takich należą między innymi propozycje Komisji dotyczące uwzględnienia lotnictwa w unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji począwszy od roku 2011 oraz zobowiązania państw członkowskich do redukcji emisji gazów cieplarnianych powstających w wyniku spalania paliw w transporcie o 10% w latach 2011-2020. Obie propozycje są obecnie przedmiotem dyskusji w Radzie i w Parlamencie Europejskim w ramach procedury współdecydowania.

Do osiągnięcia przez państwa UE-15 celu, jakim jest zmniejszenie emisji o 8%, znacznie przyczynią się decyzje Komisji w sprawie redukcji krajowych planów rozdziału na drugi okres rozliczeniowy unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji. Następstwem tych decyzji będzie ograniczenie emisji przez państwa UE-15 o 3,4%, a przez państwa UE-25 o 2,6% wobec poziomów roku bazowego (dane o emisji dotyczące Bułgarii i Rumunii nie zostały jeszcze poddane niezależnej weryfikacji ze względu na niedawne przystąpienie tych państw do UE).  Redukcje te mogą już być częściowo uwzględnione w prognozach opracowanych przez niektóre z państw członkowskich.

Ze sprawozdania Komisji wynika, że wszystkie państwa członkowskie UE-25 mogą osiągnąć swoje cele z Kioto. Państwa, w których dotychczasowy postęp nie jest wystarczający, ostatnio określiły działania uzupełniające lub są w trakcie ich określania. Środki takie muszą jednak zostać wprowadzone i wdrożone szybko, jeśli mają skutecznie i na czas przyczynić się do zmniejszenia emisji.

Cele na rok 2020

Podczas wiosennej Rady Europejskiej w marcu tego roku szefowie państw i rządów UE zadeklarowali, że do roku 2020 Unia ograniczy emisję gazów cieplarnianych o 30% względem poziomów z roku 1990, o ile pozostałe kraje rozwinięte zgodzą się podjąć podobne starania. Unijni przywódcy zobowiązali UE do zmniejszenia emisji o co najmniej 20% w tym samym okresie w każdym wypadku oraz poparli przedstawiony przez Komisję w styczniu tego roku pakiet środków w dziedzinie energii i klimatu, który stanowić ma podstawę do realizacji tego celu.

Osiągnięcie celów postawionych na rok 2020 wymagać będzie od UE znacznego zwiększenia dynamiki ograniczania emisji po roku 2012. Z tego względu konieczne jest, aby UE i państwa członkowskie jak najszybciej wprowadziły w życie programy i środki określone w pakiecie klimatyczno-energetycznym. Na początku 2008 r. Komisja zamierza zaproponować szereg istotnych środków w tym zakresie.