Edukacja receptą na czyste środowisko

Jedną z inicjatyw jest organizowany od 2000 r. konkurs pn. „Działania proekologiczne i prokulturowe w ramach strategii rozwoju województwa wielkopolskiego”. Pobudza on wyszukiwanie i promowanie działań lokalnych, które mogą powodować wzmocnienie konkurencyjności i atrakcyjności województwa wielkopolskiego. Wpływa na poprawę wizerunku regionu poprzez pokazywanie dobrych przykładów inicjatyw cennych dla lokalnych społeczności. Konkurs skierowany jest do jednostek samorządu terytorialnego oraz jednostek budżetowych i zakładów budżetowych podległych jednostkom samorządu terytorialnego. Ponadto mogą w nim uczestniczyć organizacje pożytku publicznego, a także podmioty gospodarcze zarejestrowane na terenie województwa wielkopolskiego. Warto zaznaczyć, iż co roku zainteresowanie konkursem jest coraz większe. Przykładowo w 2016 r. zgłoszono 73 projekty, w kolejnym roku – 84, a w 2018 r. było już 125 zgłoszeń. Dla projektów dotyczących lokalnego oddziaływania w zakresie działalności prokulturowej samorząd województwa wielkopolskiego w latach 2014-2018 na nagrody przeznaczył 780 tys. zł. Natomiast dla projektów dotyczących lokalnego oddziaływania w zakresie działalności proekologicznej fundatorem nagród jest Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, który przekazał łącznie 750 tys. zł. Przykładem ciekawej, nagrodzonej w ramach konkursu inicjatywy jest współpraca gminy Stare Miasto z Przedszkolem Samorządowym w Starym Mieście, która zgłosiła projekt z zakresu edukacji ekologicznej skierowany do najmłodszych dzieci pn.: „Baśniowy las – wita was – edukacja ekologiczna dla najmłodszych”. Objął on zagospodarowanie lasu przy przedszkolu oraz utworzenie leśnej ścieżki edukacyjnej dla najmłodszych z elementami baśni.

Trzeba działać wspólnie

„Nasz pomysł na ochronę środowiska” to kolejny konkurs, którego celem jest edukacja i podnoszenie świadomości ekologicznej zarówno poprzez promowanie pozytywnych zachowań w zakresie ochrony środowiska i przyrody, jak i zwracanie uwagi na zagrożenia dla tych wspólnych dóbr, występujące w otaczającym nas świecie. W 2018 r. inicjatywa skierowana była do uczniów klas VII i VIII ze szkół podstawowych oraz klas III gimnazjów. Tematem ostatniej, czyli III edycji konkursu była walka ze smogiem. W ramach przedsięwzięcia należało wykonać ulotkę z informacjami na temat m.in. stanu faktycznego powietrza i stanu oczekiwanego, zachowań szkodzących środowisku, a także działań podejmowanych w celu poprawy jakości powietrza. Główną nagrodę otrzymał Zespół Szkół Mistrzostwa Sportowego nr 2 w Poznaniu za projekt pt. „Smog, wygramy z nim tylko razem!”.

Projekt plakatu pt. „Smog, wygramy z nim tylko razem!” w ramach konkursu „Nasz pomysł na ochronę środowiska”

Od 1985 r. organizowana jest też Olimpiada Wiedzy Ekologicznej. Każdego roku bierze w niej udział ok. 33 tys. uczniów. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu we współpracy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu są organizatorem etapu okręgowego, w którym wyłanianych jest siedmiu uczestników etapu centralnego. Przedsięwzięcie to, skierowane do młodzieży, jest jednym z ważniejszych czynników kształtujących świadomość ekologiczną młodych ludzi, stymulującym do dalszego kształcenia na poziomie wyższych uczelni. Problematyka obejmuje: ekologię klasyczną, wody i ich ochronę, gleby i ich ochronę, gospodarkę rolną i leśną, żywność i zdrowie, ochronę przyrody, ochronę powietrza, gospodarkę odpadami, hałas, rekultywację, normy prawne obowiązujące w dziedzinie ochrony środowiska oraz bieżące zagadnienia z dziedziny ekologii i ochrony środowiska w Polsce, Europie i na świecie. Jest to olimpiada interdyscyplinarna, łącząca treści programów takich przedmiotów jak biologia, geografia, chemia i fizyka.

Następna inicjatywa samorządu województwa wielkopolskiego to konkurs polegający na opracowaniu koncepcji ekologicznego zagospodarowania zbiornika retencyjnego w miejscowości Szałe (gmina Opatówek, woj. wielkopolskie). Został on zainicjowany w 2016 r. Jego celem było osiągnięcie efektu ekologicznego i przestrzennego w ramach dwóch kategorii: rekultywacja zbiornika retencyjnego w miejscowości Szałe i koncepcja zagospodarowania przestrzennego zbiornika retencyjnego i okolic. W konkursie mogą uczestniczyć studenci Politechniki Poznańskiej oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. – Trzeba działać wspólnie. Burmistrz Opatówka ma za mały budżet, aby podołać temu przedsięwzięciu – twierdzi Marzena Wodzińska, członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego, inicjatorka konkursu. Jak informuje, degradacja środowiska następuje szybko, a jego odnowienie musi trwać. Tymczasem zgłoszone prace konkursowe stanowią fundament, na którym możemy się wspierać, przywracając zbiornik do życia.

Aktywnie i z pomysłem

Promowanie najefektywniejszych systemów selektywnej zbiórki odpadów, nowych rozwiązań w zakresie ich odbioru, zbiórki, odzysku i recyklingu oraz ocena prowadzonej edukacji ekologicznej to z kolei idea Konkursu o Puchar Recyklingu „Aktywni w Wielkopolsce”. Jest to jedyne w Polsce przedsięwzięcie, które w kompleksowy sposób ocenia selektywną zbiórkę odpadów i działania edukacyjne w zakresie recyklingu. Partnerem w Konkursie jest województwo wielkopolskie z siedzibą Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu, a organizatorem firma Abrys z Poznania. W trzech edycjach Konkursu (2016-2018) samorząd województwa wielkopolskiego na nagrody przeznaczył 70 tys. zł. Zwycięskie podmioty nagradzane są za najefektywniejszy system selektywnej zbiórki odpadów oraz promocję nowych rozwiązań w zakresie odbioru, zbiórki, odzysku i przygotowania do recyklingu odpadów, oceniana jest także edukacja ekologiczna wśród uczestników z województwa wielkopolskiego. Konkurs o Puchar Recyklingu organizowany jest w trzech kategoriach. Pierwsza z nich to „Gmina Recyklingu”, w której zgłaszać się mogą uczestnicy z podziałem na: gminy wiejskie, gminy wiejsko-miejskie, gminy miejskie oraz związki i porozumienia międzygminne. Druga kategoria to „Edukacja Recyklingowa”, w której mogą zgłaszać się m.in. placówki oświatowe, centra edukacji ekologicznej, organizacje pozarządowe, parki narodowe i krajobrazowe, gminy oraz przedsiębiorstwa. Ostatnia kategoria to „Lider Recyklingu”, w której uczestniczą przedsiębiorstwa realizujące odbiór odpadów komunalnych oraz te, które bezpośrednio wygrały przetarg na odbiór i zagospodarowanie odpadów, a także regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych, w tym te o statusie zastępczych.

Konkurs „Aktywni w Wielkopolsce”

Departament Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego organizuje też warsztaty przeznaczone dla lokalnych przedsiębiorców, jednostek organizacyjnych, pracowników działów ochrony środowiska, przedsiębiorstw oraz wszystkich innych podmiotów korzystających ze środowiska. Omawiane są na nich zagadnienia dotyczące opłat za korzystanie ze środowiska, sprawozdawczości z zakresu gospodarowania odpadami oraz opłaty produktowej.

Dobra energia

O tym, jak zarządzać energią, by zużywać jej jak najmniej, jak wykorzystywać OZE i jakie znaczenie w rozwoju energetyki odnawialnej ma wsparcie publiczne oraz jak walczyć ze smogiem, można dowiedzieć się podczas konferencji organizowanej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego pt. „Dobra Energia”. Nie brakuje też rozmów o znaczeniu i sposobach prowadzenia edukacji ekologicznej. – W województwie wielkopolskim stawiamy na zrównoważony rozwój, czyli m.in. mądre korzystanie z zasobów środowiska, wykorzystanie OZE i podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców. „Dobra Energia” to świetna okazja do dzielenia się wiedzą o tym, jak w sposób zrównoważony rozwijać nasze miasta – mówi Marzena Wodzińska.

Konferencja z udziałem przedstawicieli głównie samorządów, uczelni wyższych i branży energetycznej ma inspirować i pokazywać przykłady zarządzania gospodarstwami, firmami, miastami, a przez to całym województwem, z zachowaniem dbałości o ochronę środowiska. Prezentowane są też na niej dobre praktyki we współpracy miast, gmin i biznesu w tym zakresie. W jej trakcie wskazywane są jednocześnie przykłady, jak wymagania dotyczące jakości powietrza przekładają się na konieczność unowocześniania wielkopolskich miast. Dotychczas w dwóch edycjach konferencji wzięło udział ponad 500 uczestników.