Mobilny reaktor SBR do oczyszczania odcieków z procesów przeróbki osadu w oczyszczalniach ścieków to projekt Katedry Technologii Wody i Ścieków z Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej.
Usuwanie związków azotu i fosforu ze ścieków w procesach oczyszczania jest zadaniem niezwykle istotnym, a przy tym bardzo kosztownym. Poważnym źródłem azotu dopływającego do części biologicznej komunalnych oczyszczalni ścieków są wewnętrzne odcieki, powstające z odwadniania osadów z komór fermentacyjnych (tzw. „wody poosadowe” – mogą stanowić aż do 30% całkowitej ilości azotu zawartego w dopływie do oczyszczani). Dlatego właściwe oczyszczanie wód poosadowych może wpłynąć na koszty eksploatacji całej oczyszczalni ścieków. Taką możliwość można zyskać dzięki biologicznemu oczyszczaniu wewnętrznych odcieków w tzw. bocznym ciągu oczyszczania.
W ramach projektu Politechniki Gdańskiej skonstruowano pilotowy reaktor typu SBR, który umożliwia mobilne oczyszczanie ścieków metodą osadu czynnego, gdzie wszystkie fazy zachodzą w jednym zbiorniku, który pełni funkcje komory napowietrzania oraz osadnika. Taka konstrukcja może być wykorzystywana w dowolnej oczyszczalni, zainteresowanej wykonaniem badań nad oczyszczaniem odcieków z gospodarki osadowej. Reaktor został przetestowany w skali technicznej w dwóch oczyszczalniach komunalnych: Grupowej Oczyszczalni Ścieków Dębogórze i w Oczyszczalni Ścieków w Swarzewie.
Ze środków WFOŚiGW w Gdańsku zakupiono sprzęt służący wyposażeniu mobilnej stacji badawczej, tj. kontener, reaktor z sondą pomiarową oraz szafkę systemu sterowania.
Przeprowadzone badania potwierdziły zasadność wydzielonego oczyszczania odcieków z odwadniania osadów przefermentowanych. Bezpośredni efekt to wysoki stopień usunięcia związków biogennych. W wyniku oddzielnego procesu oczyszczania odcieków (SBR) ładunek zarówno związków fosforu, jak i azotu, kierowany do ścieków surowych uległ zmniejszeniu o ok. 85 proc. Dzięki temu nastąpiła poprawa efektywności procesu nitryfikacji (utlenianie amoniaku i soli amonowych do azotynów i azotanów, prowadzone przez bakterie nitryfikacyjne) w części biologicznej oczyszczalni.
Podsumowując: zastosowanie wydzielonych instalacji do oczyszczania wód poosadowych na oczyszczalniach stosujących proces beztlenowej stabilizacji osadów w zamkniętych komorach fermentacyjnych pozwoliło na utrzymanie wysokiej efektywności usuwania azotu ze ścieków, przy jednoczesnym zmniejszeniu energochłonności procesu i zwiększeniu produkcji energii odnawialnej.
Projekt został dofinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku na kwotę 220 tys. zł