Za stan przestrzeni w obowiązującym w Polsce systemie prawnym odpowiada de facto gmina.

Jej polityka przestrzenna ma za zadanie realizację interesów wspólnoty samorządowej. Ale nie są to jedyne interesy związane z przestrzenią, a więc pojawia się pytanie, kto dba o interes regionalny lub narodowy w procesie kształtowania przestrzeni.

Na kanwie kryzysu w polskiej urbanistyce, a de facto w całym systemie sterowania procesami inwestycyjnymi i osadniczymi, warto podjąć dyskusję o szerszym, systemowym kontekście funkcjonowania systemu gospodarki przestrzennej, której ważnym podmiotem, a zarazem beneficjentem jest samorząd terytorialny. Skomplikowana sfera użytkowania przestrzeni jako dobra wspólnego wymaga szczególnej troski. Potrzebuje też systemu regulacyjnego, adekwatnego do swej specyfiki rynkowej, związanej z interesami publicznymi. Na tym tle możliwe jest określenie roli współodpowiedzialnych organów władzy publicznej.

Potrójna rola gminy

Jednostki samorządu terytorialnego w gospodarce rynkowej i demokratycznym systemie wyborczym mają naturalne tendencje do gry o własne lokalne interesy. W wyniku ich konkurencji podmiotowej o przyciąganie inwestorów, obciążonej grą o elektorat, powstają różnego typu negatywne efekty zewnętrzne, obciążające kosztami społecznymi ponadlokalny krąg odbiorców. W świetle obowiązujących obecnie uregulowań prawnych plan miejsco...