1 stycznia weszła w życie ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej

Podpisana przez prezydenta w drugiej połowie grudnia ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, to jeden z priorytetowych i długo wyczekiwanych projektów resortu spraw wewnętrznych i administracji. Jak niejednokrotnie podkreślało kierownictwo MSWiA, regulacja rewolucjonizuje system ochrony ludności i obrony cywilnej. Ustawa koncentruje się na bezpieczeństwie obywateli i zdaniem jej autorów – nie wpływa na swobody obywatelskie.

Ochrona ludności w czasie wojny i pokoju

Ustawa określa m.in. zadania ochrony ludności w czasie pokoju i w czasie wojny; organy i podmioty realizujące zadania ochrony ludności; zasady planowania ochrony ludności i obrony cywilnej; zasady funkcjonowania systemu wykrywania zagrożeń oraz ostrzegania, powiadamiania i alarmowania o zagrożeniach; zasady użytkowania i ewidencjonowania obiektów zbiorowej ochrony, zasady funkcjonowania i organizację obrony cywilnej oraz sposób powoływania personelu do obrony cywilnej.

Wykorzystać istniejący potencjał

Konstrukcja systemu ochrony ludności została oparta na już istniejących strukturach. Chodzi o optymalne wykorzystanie potencjału krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (szczególnie Państwowej Straży Pożarnej i ochotniczych straży pożarnych), struktur zarządzania kryzysowego, Systemu Powiadamiania Ratunkowego, Państwowego Ratownictwa Medycznego, podmiotów leczniczych i organizacji pozarządowych.To również przygotowanie organów administracji publicznej do realizacji przewidzianych zadań. Minister spraw wewnętrznych i administracji będzie odpowiedzialny za koordynację funkcjonowania systemu ochrony ludności na poziomie centralnym. W tym zakresie otrzyma wsparcie Rządowego Zespołu Ochrony Ludności.

Kształtowanie świadomości społecznej

Ustawa kładzie duży nacisk na kształtowanie świadomości społeczeństwa oraz promowanie odpowiednich zachowań. Edukacja z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej obejmuje w szczególności przekazywanie wiedzy o potencjalnych i aktualnych zagrożeniach mających wpływ na bezpieczeństwo oraz o zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia. Ponadto przewiduje przeprowadzania szkoleń i z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej m.in. dla urzędów, jednostek samorządu terytorialnego.

W momencie wprowadzenia stanu wojennego i w czasie wojny ochrona ludności staje się obroną cywilną. Będzie mieć na celu ochronę ludności cywilnej przed zagrożeniami wynikającymi z działań zbrojnych i ich następstw.

Zgodnie z ustawą Rada Ministrów będzie przedstawiała Sejmowi i Senatowi sprawozdanie z wykonania ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej co dwa lata do końca kwietnia danego roku kalendarzowego. Pierwsze sprawozdanie z wykonania ustawy przedstawione ma być do końca kwietnia 2026 r.

Kompleksowy i nowoczesny system

System ochrony ludności i obrony cywilnej, który powstanie dzięki regulacji, ma być systemem nowoczesnym, kompleksowym i całodobowym i ma być odpowiedzią na możliwe zagrożenia militarne, ale także gwałtowne zagrożenia naturalne, które oddziałują zarówno na ludzi, infrastrukturę i środowisko. Dlatego ważną częścią regulacji są rozporządzenia, w tym mające wejść w życie 1 stycznia rozporządzenie ws. uznawania obiektów budowlanych za budowle ochronne.

W dokumencie wskazano m.in. definicję dotychczasowej budowli ochronnej oraz podstawowe i szczegółowe kryteria uznawania obiektów budowlanych za budowlę ochronną.

Rozporządzenie ws. szczegółowej zawartości Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej

Innym – projektowanym jeszcze rozporządzeniem – jest rozporządzenie ws. szczegółowej zawartości Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej. Jak mówił w rozmowie z PAP wiceszef MSWiA Wiesław Leśniakiewicz, Program Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej będzie kluczowym elementem dystrybucji środków finansowych i będzie określać priorytety wydatkowania środków z Funduszu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej. Rozwiązanie ma ułatwić dystrybucję środków do samorządów i podmiotów, które będą uczestniczyły w tym procesie.

Wiceszef MSWiA podkreślał, że resort w pierwszej kolejności chciałby ponownie sprawdzić obiekty zbiorowej ochrony, a następnie doprowadzić je do stanu użytkowego. Równolegle ma być budowany system ostrzegania i alarmowania i wzmacniany potencjał Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego i innych podmiotów ochrony ludności.