RDF nadal z problemami. Pomogą klastry energii? Konferencja "Paliwa z odpadów" 2018

Branża wskazuje na problemy z zagospodarowaniem nadwyżki frakcji nadsitowej, której wzrost wiąże się rozwojem technologii separacyjnych. Pewnym wyjściem mogłoby być energetyczne wykorzystanie paliw w ramach klastrów energii. Zwrócono też uwagę na rolę paliw z odpadów w systemie gospodarki o obiegu zamkniętym.

– Rok 2018 niesie ze sobą kilka zasadniczych wyzwań w zakresie paliw z odpadów, które stanowią połączenie zagadnień z obszaru odpadów i odzysku energii – mówi Aleksander Sobolewski z Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla.

RDF potencjałem dla GOZ?

Sobolewski podkreślał, że zmiany na rynku będą związane z upowszechnianiem się systemu gospodarki obiegu zamkniętego, z regulacjami w kontekście “końca fazy odpadu”, jak również mobilizacją w ramach lokalnych społeczności tworzących klastry energii. Innym ważnym aspektem będzie rozwój rynku RDF.

W Polsce przybywa regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych, z których powstaje RDF. Według szacunków rocznie to ok. 4 mln ton paliwa alternatywnego, z czego 800 tys. trafia do cementowni. Produkcja RDF-u jest zatem wyższa niż jego zagospodarowanie, co pokazuje jak ogromny jest to potencjał energetyczny.

Rynek nadal niewykorzystany

Główne bariery dla rozwoju paliw alternatywnych dotyczą choćby rynku zbytu, czyli braku potencjału ich zagospodarowania, kosztów wytwarzania, czy braku zintegrowanego rynku gospodarowania z określeniem pokrycia kosztów. Wskazuje się też na brak polityki wsparcia dla wykorzystywania energii z odpadów choćby dla sektora ciepłowniczego.

W roku 2016 produkcja paliwa RDF znacznie przekroczyła ich zagospodarowanie. Jak wynika ze statystyk – wytworzono łącznie 2,6 mln ton paliw, a zagospodarowano – 1,24 mln ton, czyli niespełna połowę. Największy udział produkcyjny w Polsce należy do Novago, Lekaro i MPO w Warszawie. Statystyki pokazują, że większość odpadów wytworzonych w Warszawie przerabianych zostaje na paliwa alternatywne. Największy udział w zagospodarowaniu RDF-u należy do cementowni – Cemex, Górażdże czy Ożarów.

RDF a koniec fazy odpadu

Podczas konferencji pytano m.in. czy wdrożenie w Polsce regulacji w zakresie tzw. “końca fazy odpadu” będzie miało decydujące znaczenie dla rozwoju rynku RDF. Zdaniem branży to bardzo istotny problem, ale rynek i tak będzie się rozwijał w swoim tempie.

– Bez ruchów Komisji Europejskiej nie zrobimy w Polsce znaczącego wyłomu – komentował Krzysztof Kawczyński z Krajowej Izby Gospodarczej. – Po drugie w kontekście ochrony środowiska musielibyśmy uregulować tu kwestię związane ze szkodliwymi emisjami – dodał.

– Musimy walczyć w zakresie tych regulacji, w przeciwnym wypadku realia się nie zmienią i z każdym kolejnym spotkaniem będziemy poruszać się wokół tych samych problemów – powiedział Jacek Połomka z Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Marszowie. Jak dodał: – Nie chcemy nikogo przekonywać, że nasz RDF to substytut drewna kominkowego. On ma zastosowanie przemysłowe z możliwością wykorzystania w energetyce i ciepłownictwie.
O realiach przypomniał Andrzej Sobolewski. – Jeżeli “koniec fazy odpadu” nastąpiłby jutro, to nie mamy w Polsce takich instalacji, które by temu sprostały.

Na ratunek – klastry

Dyskusja skupiła się również na klastrach energii i ich możliwym wpływie na krajowy rynek RDF-u. Głównym problemem, z jakim mierzą się producenci paliw alternatywnych jest systematyczny spadek cen za dostawę RDF-u, przy wzroście wymagań co do jakości surowca i niepewności odbioru w kolejnych latach. Cementownie, a więc główni odbiorcy paliw alternatywnych, coraz częściej rozważają własną produkcję tego surowca. Założeniem klastrów energii jest merytoryczna współpraca wytwórców i konsumentów energii elektrycznej oraz ich kluczowa rola w zakresie badań nad spalaniem paliw alternatywnych.

– Klastry rozwijają się dość burzliwie – zauważył Krzysztof Kawczyński, który przypomniał, że w funduszach europejskich zostały one już uwzględnione. Kawczyński wyraził nadzieję, że wpływ klastrów na gospodarkę paliw z odpadów będzie wystarczający. – Klastry są modelem europejskim i to jest pewna szansa dla sektora rynku odpadów, ale moim zdaniem ich wpływ na kształtowanie rynku RDF jest ograniczony. Innego zdania jest Artur Czyżewski z Gorzowskiego Klastra Energii. Według niego klastry będą miały istotny wpływ na gospodarkę, jednak zasadniczym warunkiem w tym przypadku ma być cena przesyłu.

Co z jakością paliw?

W dalszej części debaty z udziałem publiczności rozmówcy wskazali na konieczność upowszechnienia standardów jakościowych dla paliw z odpadów. – Stanie się to koniecznością, jednak obecna sytuacja pokazuje, że rynek radzi sobie również bez nich – podkreśla Kawczyński. – Cementownie już wypracowały system odbioru paliw według swoich standardów i to się dzieje, zaś dla sektora energetyki i ciepłownictwa ta standaryzacja jest konieczna. Potwierdza to Jacek Połomka: – Standaryzacja w zakresie paliw opiera się na cyfrach, a cyfry nie kłamią – każda cementownia ma swoje standardy i według nich paliwa może przyjmować. Podobnie musi stać się z sektorem ciepłownictwa.

Prawne ujęcia wykorzystania paliw RDF w instalacjach innych niż cementownie po utracie przez te materiały statusu odpadu nakreślił Tymoteusz Mądry z kancelarii SMM Legal. Utrata statusu odpadu pozwoli na wykorzystanie nadpodaży RDF, które z punktu widzenia prawa jest rezultatem procesu odzysku lub przetwarzania odpadów, a takie paliwa mogą być używane w określonych ustawowo instalacjach – takie parametry mają cementownie.

Ekspert podkreślał, że mimo iż dyrektywa unijna mówi, że każde państwo ma decydować indywidualnie, czy dany odpad przestał być odpadem, na szczeblu krajowym nie dzieje się w tym kontekście nic. Nie ma jednoznacznej procedury i regulacji formalnoprawnych.

RDF w RIPOK-ach

Podczas drugiej sesji zaprezentowane zostaną technologie wytwarzania RDF w regionalnych instalacjach przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK-ach). Drugi dzień konferencji poświęcony zostanie odzyskowi energii z RDF w układach CHP. Omówione zostaną również metody termiczne. Poruszona będzie tematyka technologii przetwarzania odpadów polimerowych na paliwo w kontekście GOZ (gospodarki obiegu zamkniętego), a także produkcji wysokoenergetycznych paliw stałych z odpadów.

Ostatni dzień konferencji to dla uczestników możliwość odwiedzenia Zakładu Odzysku i Unieszkodliwiania Odpadów Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Katowicach. Zakład posiada jedną z najnowocześniejszych w kraju linii do produkcji paliwa RDF.

Konferencja “Paliwa z Odpadów” odbywa się w Chorzowie w dniach 13-15 marca.