Recykling pojazdów w końcu formalnie
Z dr inż. Beatą Kłopotek, zastępcą dyrektora Departamentu Polityki Ekologicznej w Ministerstwie Środowiska, rozmawia Krzysztof Pniewczuk
Jakiego typu pojazdów dotyczą przepisy ustawy?
Ustawa dotyczy pojazdów samochodowych zaliczonych do kategorii M1 lub N1 (określonych w przepisach o ruchu drogowym) oraz trójkołowych pojazdów silnikowych, z wyłączeniem motocykli trójkołowych (definicja została zawarta w art. 3 pkt 4 ustawy). W praktyce oznacza to samochody osobowe, tzn. pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu osób, mające nie więcej niż osiem miejsc w dodatku do siedzenia kierowcy (M1) oraz samochody ciężarowe, tzn. pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków, o maksymalnej masie 3,5 t (N1).
Ile czasu mają producenci i importerzy samochodów na utworzenie sieci zbierania i recyklingu pojazdów?
W ustawie wprowadzono pojęcie „wprowadzającego pojazd”, przez które rozumie się przedsiębiorcę będącego producentem pojazdu lub przedsiębiorcę dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia lub importu pojazdu (art. 3 pkt 14). Zgodnie z art. 11 ust. 1, wprowadzający pojazd jest obowiązany zapewnić sieć zbierania pojazdów, zwaną dalej „siecią”, obejmującą terytorium kraju w taki sposób, aby zapewnić właścicielowi możliwość oddania pojazdu wycofanego z eksploatacji do punktu zbierania pojazdów lub stacji demontażu, położonych w odległości nie większej niż 50 km w linii prostej od miejsca zamieszkania albo siedziby właściciela pojazdu (nieco inne uregulowania dotyczą wprowadzających poniżej 1000 pojazdów rocznie, którzy mają możliwość wyboru realizacji tego obowiązku). Wprowadzający pojazd może zapewnić sieć na podstawie umów z przedsiębiorcami prowadzącymi stacje demontażu. Te przepisy wchodzą w życie 1 stycznia 2006 r.
Jaka liczba punktów zbierania pojazdów oraz stacji ich demontażu jest potrzebna do dobrego funkcjonowania systemu?
Aby zrealizować minimum ustawowe, w ramach sieci powinno działać ok. 50 punktów zbierania pojazdów, które mogą działać wyłącznie wtedy, gdy mają podpisane umowy ze stacjami demontażu. W praktyce zapewne będzie potrzeba ich więcej. Biorąc pod uwagę strukturę parku samochodowego w Polsce, dochodzi się do wniosku, że rocznie do stacji demontażu powinno trafiać co najmniej 500 tys. pojazdów. Zakładając, że stacje demontażu działają w systemie jednozmianowym i średnio przeprowadzają rocznie demontaż 5 tys. pojazdów, potrzebne byłoby przynajmniej 100 takich stacji.
Z jakich źródeł będzie finansowany recykling tych pojazdów, których producenci obecnie nie funkcjonują już na rynku?
Przy obecnych cenach złomu w większości przypadków będzie to proces samofinansujący się, o ile zgodnie z przepisami ustawy do stacji demontażu będą trafiały pojazdy kompletne. W pozostałych przypadkach – w sposób pośredni – sfinansują to obecnie działający wprowadzający pojazdy. Zgodnie z projektem poselskim, cały system miały wspomóc środki z opłaty recyklingowej, pobieranej od właścicieli pojazdów przy okresowych badaniach technicznych. Ostatecznie jednak rozwiązanie to nie znalazło się w ustawie.
Ustawa zakłada, iż większe stacje demontażu są zobowiązane do posiadania pozwolenia zintegrowanego. Czy inne kraje Unii stosują podobne zasady?
Zgodnie zarówno z dyrektywą IPPC (o zintegrowanym zapobieganiu i kontroli zanieczyszczeń), która obowiązuje w całej Unii Europejskiej, jak i z polskimi przepisami pozwolenie zintegrowane wymagane jest w przypadku instalacji odzysku lub unieszkodliwiania o zdolności przetwórczej co najmniej 10 ton odpadów niebezpiecznych na dobę. W stacjach demontażu dokonywane są procesy prowadzące do odzysku, dlatego stacje te podlegają wymaganiom dyrektywy IPPC, o ile posiadają ww. zdolność przetwórczą.
W jaki sposób będzie rozliczana masa opon oddawanych do recyklingu wraz z samochodem? Czy masa ta zostanie zaliczona do ogólnej masy pojazdu?
Tak, masa opon zostanie zaliczona do masy pojazdu. Wymagane do osiągnięcia poziomy odzysku i recyklingu odnoszą się do masy całego pojazdu.
Aby uniknąć dodatkowych opłat podczas oddawania pojazdu do demontażu, należy zadbać o to, aby był on kompletny. Czy właściciele pojazdów, które zostały poważnie uszkodzone lub spłonęły, będą zmuszeni do zapłaty różnicy wynikającej z braku elementów lub masy pojazdów?
Przedsiębiorca prowadzący punkt zbierania pojazdów lub stację demontażu pojazdów jest obowiązany przyjąć nieodpłatnie pojazd, jeżeli łącznie spełnionych jest kilka warunków, tzn. jeżeli pojazd jest zarejestrowany na terytorium kraju (zgodnie z odrębnymi przepisami), a wycofany z eksploatacji jest kompletny i nie zawiera innych odpadów, które nie pochodzą z danego pojazdu.
Przepis ten dla pojazdów wprowadzonych na terytorium kraju przed dniem 1 lipca 2002 r. stosuje się od 1 stycznia 2007 r., a dla pozostałych – po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia ustawy.
Za pojazd kompletny uważa się pojazd, który zawiera wszystkie istotne elementy i jego masa jest nie mniejsza niż 90% masy nowego pojazdu. Jeżeli pojazd jest niekompletny, przedsiębiorca ma prawo pobrać opłatę, która jednak nie może przekraczać 10 zł za 1 kg brakującej masy pojazdu. Jeśli właściciel pojazdu odmawia uiszczenia opłaty, prowadzący punkt zbierania pojazdów lub stację demontażu może odmówić przyjęcia niekompletnego pojazdu.
Dlaczego spod obowiązku kompletności pojazdów wyłączono pojazdy policji oraz jednostek ochrony przeciwpożarowej?
Wycofywane z eksploatacji pojazdy z policji i z jednostek ochrony przeciwpożarowej, niezależnie od form ich zbywania, przeznaczone są na cele szkoleniowe, np. związane z podkładaniem w pojazdach ładunków wybuchowych, co skutkuje tym, że pojazdy nie będą kompletne w rozumieniu ustawy.
W jaki sposób będzie odbywać się ewidencja ilości odzyskanych części oraz zysków pochodzących z ich sprzedaży? Czy uzyskane tą drogą środki posłużą do budowy systemu odzysku i recyklingu pojazdów?
W celu określenia uzyskanych poziomów odzysku i recyklingu ilości wymontowanych przedmiotów wyposażenia i części pojazdów przeznaczonych do ponownego użycia będą one ewidencjonowane zgodnie z przepisami rozporządzenia wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 28 ust. 7 ustawy. Z punktu widzenia ustawy nie ma natomiast potrzeby ewidencjonowania zysków pochodzących ze sprzedaży. Niewątpliwie przedsiębiorcy prowadzący stacje demontażu pojazdów w rozwój swoich zakładów będą inwestowali również środki uzyskane ze sprzedaży wymontowanych części, co przyczyni się do budowy systemu odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Jakiego typu pojazdów dotyczą przepisy ustawy?
Ustawa dotyczy pojazdów samochodowych zaliczonych do kategorii M1 lub N1 (określonych w przepisach o ruchu drogowym) oraz trójkołowych pojazdów silnikowych, z wyłączeniem motocykli trójkołowych (definicja została zawarta w art. 3 pkt 4 ustawy). W praktyce oznacza to samochody osobowe, tzn. pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu osób, mające nie więcej niż osiem miejsc w dodatku do siedzenia kierowcy (M1) oraz samochody ciężarowe, tzn. pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków, o maksymalnej masie 3,5 t (N1).
Ile czasu mają producenci i importerzy samochodów na utworzenie sieci zbierania i recyklingu pojazdów?
W ustawie wprowadzono pojęcie „wprowadzającego pojazd”, przez które rozumie się przedsiębiorcę będącego producentem pojazdu lub przedsiębiorcę dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia lub importu pojazdu (art. 3 pkt 14). Zgodnie z art. 11 ust. 1, wprowadzający pojazd jest obowiązany zapewnić sieć zbierania pojazdów, zwaną dalej „siecią”, obejmującą terytorium kraju w taki sposób, aby zapewnić właścicielowi możliwość oddania pojazdu wycofanego z eksploatacji do punktu zbierania pojazdów lub stacji demontażu, położonych w odległości nie większej niż 50 km w linii prostej od miejsca zamieszkania albo siedziby właściciela pojazdu (nieco inne uregulowania dotyczą wprowadzających poniżej 1000 pojazdów rocznie, którzy mają możliwość wyboru realizacji tego obowiązku). Wprowadzający pojazd może zapewnić sieć na podstawie umów z przedsiębiorcami prowadzącymi stacje demontażu. Te przepisy wchodzą w życie 1 stycznia 2006 r.
Jaka liczba punktów zbierania pojazdów oraz stacji ich demontażu jest potrzebna do dobrego funkcjonowania systemu?
Aby zrealizować minimum ustawowe, w ramach sieci powinno działać ok. 50 punktów zbierania pojazdów, które mogą działać wyłącznie wtedy, gdy mają podpisane umowy ze stacjami demontażu. W praktyce zapewne będzie potrzeba ich więcej. Biorąc pod uwagę strukturę parku samochodowego w Polsce, dochodzi się do wniosku, że rocznie do stacji demontażu powinno trafiać co najmniej 500 tys. pojazdów. Zakładając, że stacje demontażu działają w systemie jednozmianowym i średnio przeprowadzają rocznie demontaż 5 tys. pojazdów, potrzebne byłoby przynajmniej 100 takich stacji.
Z jakich źródeł będzie finansowany recykling tych pojazdów, których producenci obecnie nie funkcjonują już na rynku?
Przy obecnych cenach złomu w większości przypadków będzie to proces samofinansujący się, o ile zgodnie z przepisami ustawy do stacji demontażu będą trafiały pojazdy kompletne. W pozostałych przypadkach – w sposób pośredni – sfinansują to obecnie działający wprowadzający pojazdy. Zgodnie z projektem poselskim, cały system miały wspomóc środki z opłaty recyklingowej, pobieranej od właścicieli pojazdów przy okresowych badaniach technicznych. Ostatecznie jednak rozwiązanie to nie znalazło się w ustawie.
Ustawa zakłada, iż większe stacje demontażu są zobowiązane do posiadania pozwolenia zintegrowanego. Czy inne kraje Unii stosują podobne zasady?
Zgodnie zarówno z dyrektywą IPPC (o zintegrowanym zapobieganiu i kontroli zanieczyszczeń), która obowiązuje w całej Unii Europejskiej, jak i z polskimi przepisami pozwolenie zintegrowane wymagane jest w przypadku instalacji odzysku lub unieszkodliwiania o zdolności przetwórczej co najmniej 10 ton odpadów niebezpiecznych na dobę. W stacjach demontażu dokonywane są procesy prowadzące do odzysku, dlatego stacje te podlegają wymaganiom dyrektywy IPPC, o ile posiadają ww. zdolność przetwórczą.
W jaki sposób będzie rozliczana masa opon oddawanych do recyklingu wraz z samochodem? Czy masa ta zostanie zaliczona do ogólnej masy pojazdu?
Tak, masa opon zostanie zaliczona do masy pojazdu. Wymagane do osiągnięcia poziomy odzysku i recyklingu odnoszą się do masy całego pojazdu.
Aby uniknąć dodatkowych opłat podczas oddawania pojazdu do demontażu, należy zadbać o to, aby był on kompletny. Czy właściciele pojazdów, które zostały poważnie uszkodzone lub spłonęły, będą zmuszeni do zapłaty różnicy wynikającej z braku elementów lub masy pojazdów?
Przedsiębiorca prowadzący punkt zbierania pojazdów lub stację demontażu pojazdów jest obowiązany przyjąć nieodpłatnie pojazd, jeżeli łącznie spełnionych jest kilka warunków, tzn. jeżeli pojazd jest zarejestrowany na terytorium kraju (zgodnie z odrębnymi przepisami), a wycofany z eksploatacji jest kompletny i nie zawiera innych odpadów, które nie pochodzą z danego pojazdu.
Przepis ten dla pojazdów wprowadzonych na terytorium kraju przed dniem 1 lipca 2002 r. stosuje się od 1 stycznia 2007 r., a dla pozostałych – po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia ustawy.
Za pojazd kompletny uważa się pojazd, który zawiera wszystkie istotne elementy i jego masa jest nie mniejsza niż 90% masy nowego pojazdu. Jeżeli pojazd jest niekompletny, przedsiębiorca ma prawo pobrać opłatę, która jednak nie może przekraczać 10 zł za 1 kg brakującej masy pojazdu. Jeśli właściciel pojazdu odmawia uiszczenia opłaty, prowadzący punkt zbierania pojazdów lub stację demontażu może odmówić przyjęcia niekompletnego pojazdu.
Dlaczego spod obowiązku kompletności pojazdów wyłączono pojazdy policji oraz jednostek ochrony przeciwpożarowej?
Wycofywane z eksploatacji pojazdy z policji i z jednostek ochrony przeciwpożarowej, niezależnie od form ich zbywania, przeznaczone są na cele szkoleniowe, np. związane z podkładaniem w pojazdach ładunków wybuchowych, co skutkuje tym, że pojazdy nie będą kompletne w rozumieniu ustawy.
W jaki sposób będzie odbywać się ewidencja ilości odzyskanych części oraz zysków pochodzących z ich sprzedaży? Czy uzyskane tą drogą środki posłużą do budowy systemu odzysku i recyklingu pojazdów?
W celu określenia uzyskanych poziomów odzysku i recyklingu ilości wymontowanych przedmiotów wyposażenia i części pojazdów przeznaczonych do ponownego użycia będą one ewidencjonowane zgodnie z przepisami rozporządzenia wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 28 ust. 7 ustawy. Z punktu widzenia ustawy nie ma natomiast potrzeby ewidencjonowania zysków pochodzących ze sprzedaży. Niewątpliwie przedsiębiorcy prowadzący stacje demontażu pojazdów w rozwój swoich zakładów będą inwestowali również środki uzyskane ze sprzedaży wymontowanych części, co przyczyni się do budowy systemu odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
