Stacja demontażu samochodów w praktyce
Pojazdy wycofane z eksploatacji stanowią zagrożenie dla środowiska zarówno ze względu na dużą ilość składników niebezpiecznych, jak i samą ilość tych pojazdów. W związku z powyższym wszystkie wycofane pojazdy powinny być w całości przekazywane do wyspecjalizowanych stacji demontażu lub punktów zbiórki.
W woj. śląskim jedną z takich wyspecjalizowanych stacji jest firma Var-Mont. W 2004 r. rozpoczęła ona działalność w zakresie recyklingu pojazdów samochodowych na mocy obowiązujących wówczas przepisów prawnych. Niestety, w tym okresie jej rozwój był znikomy. Spowodowane było to m.in. brakiem odpowiednich uregulowań formalnoprawnych oraz stosunkowo niewielkim napływem wyeksploatowanych pojazdów. Od 2005 r. sytuacja ta stopniowo ulegała zmianie. W związku z wejściem w życie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji i rozporządzeniami do niej zwiększyła się liczba pojazdów przyjmowanych do demontażu.
Każda ilość odpadów wytworzona podczas rozbiórki pojazdów wymaga odpowiedniego zagospodarowania, aby spełnić wszystkie wymagane prawem poziomy odzysku i recyklingu. Recykling produktowy jest podstawową formą recyklingu stosowaną w firmie Var-Mont. Polega on na ponownym wykorzystaniu części i zespołów, będących w dobrym stanie technicznym, przy niewielkim stopniu zużycia. Wymontowane części i podzespoły z samochodów wycofanych z eksploatacji są ponownie używane w innych pojazdach i spełniają te same funkcje.
Niełatwe zadanie
Prowadzenie stacji demontażu pojazdów nie należy do łatwych zadań. Głównym, narastającym problemem są niektóre grupy odpadów: tworzywa sztuczne (16 01 19), szkło (16 01 20), tekstylia stosowane wewnątrz pojazdów (19 12 08), elementy wybuchowe (np. poduszki powietrzne – 16 01 10*) oraz filtry olejowe (16 01 07*).
Odzyskiwanie tworzyw sztucznych z pojazdów wycofanych z eksploatacji jest w praktyce trudne do wprowadzenia z uwagi na dużą różnorodność ich gatunków i właściwości. Większość tworzyw nie może być mieszana z innymi, ponieważ każdy rodzaj tworzywa charakteryzuje się specyficzną temperaturą topnienia bądź rozpadu, a różna kolorystyka uniemożliwia ich dowolne mieszanie (z powodów estetycznych). Poza tym mają one różne właściwości mechaniczne. Konieczne staje się więc ponowne wykorzystanie tych tworzyw, które mają bardzo długi okres biodegradacji, a deponowanie ich na składowiskach odpadów jest nieekologiczne.
Można jednak sądzić, iż to nie trudności techniczne, a ekonomiczne utrudniają rozwój odzysku zarówno tworzyw sztucznych, jak i szkła czy tekstyliów. Jednoczesny brak zorganizowanej sieci przedsiębiorstw zajmujących się skupem materiałów do przetwarzania na surowce czy produkty pochodne i właściwej sieci zakładów utylizujących odpady niebezpieczne i uciążliwych dla środowiska sprawia, że rozwój koncesjonowanej stacji demontażu pojazdów jest utrudniony. Niemniej jednak wzrost zainteresowania odzyskiem używanych części z samochodów wycofanych z eksploatacji staje się w Polsce zauważalny. Demontaż tych części jest obecnie działaniem drugorzędnym, wypartym przez sprzedaż złomu.
Jednakże z drugiej strony można zaobserwować większe zainteresowanie kupnem części zamiennych, przykładowo giełdy samochodowe dostarczają na rynek znaczne ilości używanych części, tyle że niewiadomego pochodzenia Także głównym źródłem dochodu stacji demontażu jest obecnie sprzedaż używanych części samochodowych oraz odzyskanych odpadów: metali żelaznych (16 01 17), metali nieżelaznych (16 01 18), baterii i akumulatorów (16 06), zużytych płynów oraz olejów.
Internet w stacji demontażu
Firma świadczy również usługi w zakresie pomocy drogowej. W 2005 r. uzyskano dofinansowanie z Działania 3,4 ZPORR na zakup m.in. pojazdu ciężarowego do przewozu uszkodzonych samochodów osobowych typu laweta. Zdemontowane elementy z samochodów wycofanych z eksploatacji (SWE), nadające się do ponownego użycia, sprzedawane są na dwa sposoby: klientom, którzy osobiście zgłoszą się do firmy, oraz przez Internet. Od początku 2006 r. zauważono znaczny wzrost sprzedaży wysyłkowej (zamówienia drogą elektroniczną), głównie dzięki sieci ARES i internetowym aukcjom, gdyż ta forma sprzedaży rozwija się bardzo dynamicznie.
Spory udział w funkcjonowaniu stacji demontażu odgrywa stosowana technologia, która wspomaga demontaż i magazynowanie, a także segregację i przygotowywanie materiałów do wywozu. Inwestowanie w najlepszą dostępną technologię w miarę możliwości finansowych jest jednym z ważniejszych zadań. W celu ułatwienia prowadzenia działalności w 2005 r. zinformatyzowano stację, inwestując w system ARES, monitoring oraz w rozbudowę zaplecza magazynowego z używanymi częściami.
W krajach Unii Europejskiej stacje demontażu samochodów są postrzegane jako element warunkujący skuteczną ochronę środowiska. W Polsce są one traktowane jako miejsca wytwarzania odpadów niebezpiecznych oraz zagrażające środowisku naturalnemu. Taki sposób traktowania musi ulec zmianie. Nieuzasadnionym i niekorzystnym zjawiskiem w kraju jest różnorodność podejścia i poziomu wymagań administracji dla stacji demontażu.
Podstawowym zadaniem, jakie musi być rozwiązane w stacjach demontażu, jest rozwój odzysku i recyklingu z SWE. Zwiększający się strumień wyeksploatowanych pojazdów samochodowych powinien trafić do przedsiębiorców mających odpowiednie pozwolenie oraz wyposażenie. Celowi temu powinna służyć przyjęta na początku 2005 r. ustawa o recyklingu pojazdów, która określa obowiązki importerów pojazdów, prowadzących stacje demontażu, właścicieli pojazdów oraz zakładów posiadających strzępiarki przemysłowe. Aby usprawnić odzysk z SWE, do stacji demontażu należy wprowadzić rozwiązania sprawdzone w innych krajach europejskich. Należy też wykorzystać doświadczenia zdobyte w UE w zakresie budowy zakładów recyklingu pojazdów samochodowych.
Źródła
Tomasz Tarnowski
Var-Mont, Sosnowiec
Tytuł i śródtytuły od redakcji
W woj. śląskim jedną z takich wyspecjalizowanych stacji jest firma Var-Mont. W 2004 r. rozpoczęła ona działalność w zakresie recyklingu pojazdów samochodowych na mocy obowiązujących wówczas przepisów prawnych. Niestety, w tym okresie jej rozwój był znikomy. Spowodowane było to m.in. brakiem odpowiednich uregulowań formalnoprawnych oraz stosunkowo niewielkim napływem wyeksploatowanych pojazdów. Od 2005 r. sytuacja ta stopniowo ulegała zmianie. W związku z wejściem w życie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji i rozporządzeniami do niej zwiększyła się liczba pojazdów przyjmowanych do demontażu.
Każda ilość odpadów wytworzona podczas rozbiórki pojazdów wymaga odpowiedniego zagospodarowania, aby spełnić wszystkie wymagane prawem poziomy odzysku i recyklingu. Recykling produktowy jest podstawową formą recyklingu stosowaną w firmie Var-Mont. Polega on na ponownym wykorzystaniu części i zespołów, będących w dobrym stanie technicznym, przy niewielkim stopniu zużycia. Wymontowane części i podzespoły z samochodów wycofanych z eksploatacji są ponownie używane w innych pojazdach i spełniają te same funkcje.
Niełatwe zadanie
Prowadzenie stacji demontażu pojazdów nie należy do łatwych zadań. Głównym, narastającym problemem są niektóre grupy odpadów: tworzywa sztuczne (16 01 19), szkło (16 01 20), tekstylia stosowane wewnątrz pojazdów (19 12 08), elementy wybuchowe (np. poduszki powietrzne – 16 01 10*) oraz filtry olejowe (16 01 07*).
Odzyskiwanie tworzyw sztucznych z pojazdów wycofanych z eksploatacji jest w praktyce trudne do wprowadzenia z uwagi na dużą różnorodność ich gatunków i właściwości. Większość tworzyw nie może być mieszana z innymi, ponieważ każdy rodzaj tworzywa charakteryzuje się specyficzną temperaturą topnienia bądź rozpadu, a różna kolorystyka uniemożliwia ich dowolne mieszanie (z powodów estetycznych). Poza tym mają one różne właściwości mechaniczne. Konieczne staje się więc ponowne wykorzystanie tych tworzyw, które mają bardzo długi okres biodegradacji, a deponowanie ich na składowiskach odpadów jest nieekologiczne.
Można jednak sądzić, iż to nie trudności techniczne, a ekonomiczne utrudniają rozwój odzysku zarówno tworzyw sztucznych, jak i szkła czy tekstyliów. Jednoczesny brak zorganizowanej sieci przedsiębiorstw zajmujących się skupem materiałów do przetwarzania na surowce czy produkty pochodne i właściwej sieci zakładów utylizujących odpady niebezpieczne i uciążliwych dla środowiska sprawia, że rozwój koncesjonowanej stacji demontażu pojazdów jest utrudniony. Niemniej jednak wzrost zainteresowania odzyskiem używanych części z samochodów wycofanych z eksploatacji staje się w Polsce zauważalny. Demontaż tych części jest obecnie działaniem drugorzędnym, wypartym przez sprzedaż złomu.
Jednakże z drugiej strony można zaobserwować większe zainteresowanie kupnem części zamiennych, przykładowo giełdy samochodowe dostarczają na rynek znaczne ilości używanych części, tyle że niewiadomego pochodzenia Także głównym źródłem dochodu stacji demontażu jest obecnie sprzedaż używanych części samochodowych oraz odzyskanych odpadów: metali żelaznych (16 01 17), metali nieżelaznych (16 01 18), baterii i akumulatorów (16 06), zużytych płynów oraz olejów.
Internet w stacji demontażu
Firma świadczy również usługi w zakresie pomocy drogowej. W 2005 r. uzyskano dofinansowanie z Działania 3,4 ZPORR na zakup m.in. pojazdu ciężarowego do przewozu uszkodzonych samochodów osobowych typu laweta. Zdemontowane elementy z samochodów wycofanych z eksploatacji (SWE), nadające się do ponownego użycia, sprzedawane są na dwa sposoby: klientom, którzy osobiście zgłoszą się do firmy, oraz przez Internet. Od początku 2006 r. zauważono znaczny wzrost sprzedaży wysyłkowej (zamówienia drogą elektroniczną), głównie dzięki sieci ARES i internetowym aukcjom, gdyż ta forma sprzedaży rozwija się bardzo dynamicznie.
Spory udział w funkcjonowaniu stacji demontażu odgrywa stosowana technologia, która wspomaga demontaż i magazynowanie, a także segregację i przygotowywanie materiałów do wywozu. Inwestowanie w najlepszą dostępną technologię w miarę możliwości finansowych jest jednym z ważniejszych zadań. W celu ułatwienia prowadzenia działalności w 2005 r. zinformatyzowano stację, inwestując w system ARES, monitoring oraz w rozbudowę zaplecza magazynowego z używanymi częściami.
W krajach Unii Europejskiej stacje demontażu samochodów są postrzegane jako element warunkujący skuteczną ochronę środowiska. W Polsce są one traktowane jako miejsca wytwarzania odpadów niebezpiecznych oraz zagrażające środowisku naturalnemu. Taki sposób traktowania musi ulec zmianie. Nieuzasadnionym i niekorzystnym zjawiskiem w kraju jest różnorodność podejścia i poziomu wymagań administracji dla stacji demontażu.
Podstawowym zadaniem, jakie musi być rozwiązane w stacjach demontażu, jest rozwój odzysku i recyklingu z SWE. Zwiększający się strumień wyeksploatowanych pojazdów samochodowych powinien trafić do przedsiębiorców mających odpowiednie pozwolenie oraz wyposażenie. Celowi temu powinna służyć przyjęta na początku 2005 r. ustawa o recyklingu pojazdów, która określa obowiązki importerów pojazdów, prowadzących stacje demontażu, właścicieli pojazdów oraz zakładów posiadających strzępiarki przemysłowe. Aby usprawnić odzysk z SWE, do stacji demontażu należy wprowadzić rozwiązania sprawdzone w innych krajach europejskich. Należy też wykorzystać doświadczenia zdobyte w UE w zakresie budowy zakładów recyklingu pojazdów samochodowych.
Źródła
- Bocheński C.I.: Kompleksowy program zagospodarowania produktów odpadowych wytworzonych podczas eksploatacji środków transportu. Sierpc 2001.
- Gronowicz J.: Ochrona środowiska w transporcie lądowym. Biblioteka Problemów Eksploatacji. Poznań-Radom 2003.
- Picot P.: ELV recycling in Europe Current status and perspectives – Focus and plastics. Materiały seminaryjne „Recykling pojazdów wycofanych z eksploatacji”. Wrocław 2004.
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (DzU nr 112, poz. 1206, z późn. zm.).
- Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (DzU nr 62, poz. 628, z późn. zm.).
- www.fors.pl.
Tomasz Tarnowski
Var-Mont, Sosnowiec
Tytuł i śródtytuły od redakcji
