Ewidencja odpadów komunalnych
Prowadzenie ewidencji jest jednym z ważniejszych obowiązków posiadaczy odpadów. Powinna ona służyć celom kontrolnym i być wykorzystywana przy tworzeniu planów gospodarki odpadami.
Pozwala również na wypełnienie przez Polskę wymagań Unii Europejskiej dotyczących sprawozdawczości (zwłaszcza Dyrektywy 91/692/EWG z 23 grudnia 1991 r. w sprawie raportów na temat unormowań i usprawnień we wprowadzaniu postanowień niektórych dyrektyw dotyczących środowiska). Dokument ten ma na celu wprowadzenie racjonalnych i jednolitych standardów przekazywania do Komisji Europejskiej informacji wymaganych przez inne, mówiące o poszczególnych sektorach środowiska, dyrektywy (m.in. opadowe).
Prowadzenie ewidencji odpadów jest niezależnym obowiązkiem posiadacza odpadów. Jest to przedmiotem regulacji art. 36 i 37 ustawy o odpadach oraz stosownych przepisów wykonawczych. Należy to podkreślić, bowiem pewnym problemem jest istnienie wielorakich systemów zbierania informacji dotyczących ochrony środowiska, w tym również gospodarki odpadami. Siłą rzeczy prowadzenie ewidencji powinno ułatwiać wywiązywanie się z zobowiązań wynikających z przepisów szczególnych. Jednak są to obowiązki odrębne.
Zobowiązane podmioty
Powstanie obowiązku prowadzenia ewidencji w rozumieniu ww. artykułów ustawy o odpadach oraz jej szczegółowy zakres zróżnicowane są w zależności od kilku czynników (np. rodzaju prowadzonej działalności). Krąg podmiotów zobowiązanych do prowadzenia ewidencji odpadów określony został w art. 36 ust. 1-3 ustawy o odpadach. Wedle ogólnej zasady, sformułowanej w ust. 1, obowiązek prowadzenia ewidencji spoczywa na posiadaczu odpadów, a więc na każdym, kto faktycznie włada odpadami. Od tej zasady przepisy przewidują jednak kilka wyjątków. Nie muszą w związku z tym prowadzić ewidencji m.in. wytwórcy odpadów komunalnych.
Ewidencję odpadów komunalnych prowadzą podmioty świadczące usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Zgodnie z ustawą o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, są to albo przedsiębiorcy posiadający stosowne zezwolenie, albo gminne jednostki organizacyjne.
Pierwotnie ustawa o odpadach expresis verbis odwoływała się do postanowień ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Obecnie powierzenie ewidencjonowania odpadów komunalnych wskazanym podmiotom wynika z generalnego zwolnienia, sformułowanego w art. 36 ust. 2 ustawy o odpadach, stanowiącego, że wytwórcy odpadów komunalnych są zwolnieni z obowiązku prowadzenia ewidencji. Podmioty świadczące usługi stają się więc pierwszym posiadaczem odpadów zobowiązanym do ewidencji. Tak więc w sytuacji, gdy rzeczywisty wytwórca odpadów, który z zasady jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji (np. przedsiębiorca), wytwarza wyłącznie odpady komunalne, nie musi w ogóle prowadzić ewidencji, a w wypadku, gdy wytwarza odpady zarówno komunalne, jak i inne – ewidencjonuje jedynie odpady inne niż komunalne. Trzeba pamiętać, że wytwórca odpadów komunalnych (a w zasadzie tzw. właściciel nieruchomości w specyficznym rozumieniu nadanym temu terminowi w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) zobowiązany jest podpisać stosowną umowę z podmiotem świadczącym usługi. W zasadzie wyklucza to możliwość samodzielnego zagospodarowania takich odpadów. Ponadto – w drugiej z opisanych sytuacji (wytwarzanie obu rodzajów odpadów) – odpady niepodlegające ewidencji muszą faktycznie odpowiadać definicji zawartej w art. 3 ust. 3 pkt 4 ustawy o odpadach, tzn. nie mogą np. zawierać odpadów niebezpiecznych (być z nimi wymieszane).
Teoria i praktyka
Na tle gospodarowania odpadami komunalnymi powstaje pewien dodatkowy problem praktyczny – w zasadzie niedostrzeżony przez ustawodawcę. Odpady wytwarzane przez właścicieli nieruchomości, którzy są jednocześnie osobami prowadzącymi gospodarstwa domowe, niekoniecznie muszą być zawsze uznawane za komunalne. Dotyczy to np. odpadów pochodzących z budowy czy też remontu mieszkania (o ile nie są to drobne ilości). W tym wypadku teoretycznie pierwszym podmiotem zobowiązanym do prowadzenia ewidencji jest właściciel nieruchomości i powinny stosować się do niego takie same zasady jak opisane powyżej w przypadku przedsiębiorcy. Znowu teoretycznie powinien on wystawić kartę ewidencji odpadu, a następnie kartę przekazania. W praktyce najczęściej podobne odpady są zabierane na podobnych zasadach jak komunalne – na podstawie dodatkowej umowy i nikt z mieszkańców nie próbuje nawet wystawiania stosownych dokumentów – co jest notabene zgodne ze zdrowym rozsądkiem. Należy więc przyjąć, że podmiot odbierający (posiadający przy tym stosowne zezwolenie na zbieranie odpadów) sam wystawia kartę przekazania, na której właściciel nieruchomości potwierdza pochodzenie odpadu (ich wytworzenie) oraz jednocześnie ich przekazanie. Jest to wprawdzie sprzeczne z art. 36 ust. 7 ustawy o odpadach, ale pozwala usankcjonować uznaną praktykę.
dr Jan Jerzmański
Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy.
Prawo gospodarcze i ochrony środowiska,
Wrocław – Kraków – Toruń
Śródtytuły od redakcji
Pozwala również na wypełnienie przez Polskę wymagań Unii Europejskiej dotyczących sprawozdawczości (zwłaszcza Dyrektywy 91/692/EWG z 23 grudnia 1991 r. w sprawie raportów na temat unormowań i usprawnień we wprowadzaniu postanowień niektórych dyrektyw dotyczących środowiska). Dokument ten ma na celu wprowadzenie racjonalnych i jednolitych standardów przekazywania do Komisji Europejskiej informacji wymaganych przez inne, mówiące o poszczególnych sektorach środowiska, dyrektywy (m.in. opadowe).
Prowadzenie ewidencji odpadów jest niezależnym obowiązkiem posiadacza odpadów. Jest to przedmiotem regulacji art. 36 i 37 ustawy o odpadach oraz stosownych przepisów wykonawczych. Należy to podkreślić, bowiem pewnym problemem jest istnienie wielorakich systemów zbierania informacji dotyczących ochrony środowiska, w tym również gospodarki odpadami. Siłą rzeczy prowadzenie ewidencji powinno ułatwiać wywiązywanie się z zobowiązań wynikających z przepisów szczególnych. Jednak są to obowiązki odrębne.
Zobowiązane podmioty
Powstanie obowiązku prowadzenia ewidencji w rozumieniu ww. artykułów ustawy o odpadach oraz jej szczegółowy zakres zróżnicowane są w zależności od kilku czynników (np. rodzaju prowadzonej działalności). Krąg podmiotów zobowiązanych do prowadzenia ewidencji odpadów określony został w art. 36 ust. 1-3 ustawy o odpadach. Wedle ogólnej zasady, sformułowanej w ust. 1, obowiązek prowadzenia ewidencji spoczywa na posiadaczu odpadów, a więc na każdym, kto faktycznie włada odpadami. Od tej zasady przepisy przewidują jednak kilka wyjątków. Nie muszą w związku z tym prowadzić ewidencji m.in. wytwórcy odpadów komunalnych.
Ewidencję odpadów komunalnych prowadzą podmioty świadczące usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Zgodnie z ustawą o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, są to albo przedsiębiorcy posiadający stosowne zezwolenie, albo gminne jednostki organizacyjne.
Pierwotnie ustawa o odpadach expresis verbis odwoływała się do postanowień ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Obecnie powierzenie ewidencjonowania odpadów komunalnych wskazanym podmiotom wynika z generalnego zwolnienia, sformułowanego w art. 36 ust. 2 ustawy o odpadach, stanowiącego, że wytwórcy odpadów komunalnych są zwolnieni z obowiązku prowadzenia ewidencji. Podmioty świadczące usługi stają się więc pierwszym posiadaczem odpadów zobowiązanym do ewidencji. Tak więc w sytuacji, gdy rzeczywisty wytwórca odpadów, który z zasady jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji (np. przedsiębiorca), wytwarza wyłącznie odpady komunalne, nie musi w ogóle prowadzić ewidencji, a w wypadku, gdy wytwarza odpady zarówno komunalne, jak i inne – ewidencjonuje jedynie odpady inne niż komunalne. Trzeba pamiętać, że wytwórca odpadów komunalnych (a w zasadzie tzw. właściciel nieruchomości w specyficznym rozumieniu nadanym temu terminowi w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) zobowiązany jest podpisać stosowną umowę z podmiotem świadczącym usługi. W zasadzie wyklucza to możliwość samodzielnego zagospodarowania takich odpadów. Ponadto – w drugiej z opisanych sytuacji (wytwarzanie obu rodzajów odpadów) – odpady niepodlegające ewidencji muszą faktycznie odpowiadać definicji zawartej w art. 3 ust. 3 pkt 4 ustawy o odpadach, tzn. nie mogą np. zawierać odpadów niebezpiecznych (być z nimi wymieszane).
Przykłady dokumentów, z których wynika obowiązek ewidencji: |
Teoria i praktyka
Na tle gospodarowania odpadami komunalnymi powstaje pewien dodatkowy problem praktyczny – w zasadzie niedostrzeżony przez ustawodawcę. Odpady wytwarzane przez właścicieli nieruchomości, którzy są jednocześnie osobami prowadzącymi gospodarstwa domowe, niekoniecznie muszą być zawsze uznawane za komunalne. Dotyczy to np. odpadów pochodzących z budowy czy też remontu mieszkania (o ile nie są to drobne ilości). W tym wypadku teoretycznie pierwszym podmiotem zobowiązanym do prowadzenia ewidencji jest właściciel nieruchomości i powinny stosować się do niego takie same zasady jak opisane powyżej w przypadku przedsiębiorcy. Znowu teoretycznie powinien on wystawić kartę ewidencji odpadu, a następnie kartę przekazania. W praktyce najczęściej podobne odpady są zabierane na podobnych zasadach jak komunalne – na podstawie dodatkowej umowy i nikt z mieszkańców nie próbuje nawet wystawiania stosownych dokumentów – co jest notabene zgodne ze zdrowym rozsądkiem. Należy więc przyjąć, że podmiot odbierający (posiadający przy tym stosowne zezwolenie na zbieranie odpadów) sam wystawia kartę przekazania, na której właściciel nieruchomości potwierdza pochodzenie odpadu (ich wytworzenie) oraz jednocześnie ich przekazanie. Jest to wprawdzie sprzeczne z art. 36 ust. 7 ustawy o odpadach, ale pozwala usankcjonować uznaną praktykę.
dr Jan Jerzmański
Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy.
Prawo gospodarcze i ochrony środowiska,
Wrocław – Kraków – Toruń
Śródtytuły od redakcji
