Recykling palet drewnianych
Palety drewniane, podobnie jak inne opakowania z drewna, powinny być odzyskiwane i poddawane recyklingowi. Poziom ich odzysku w latach 2008-2014 winien kształtować się w granicach od 50 do 60%, natomiast poziom recyklingu szacuje się na ok. 15%.
Wynika to z ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, a także z rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy. Postępowanie z odpadami opakowaniowymi w postaci palet drewnianych powinno być zgodne z ustawą o odpadach i rozporządzeniami wykonawczymi do tej ustawy, w szczególności w zakresie odzysku, zbierania i transportu tych odpadów.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów, zużyte palety klasyfikowane są jako odpad (tab. 1).
Tab. 1. Kody odpadów zużytych palet
|
Kod
|
Grupa, podgrupa i rodzaj odpadów |
|
15 |
Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne, nieujęte w innych grupach |
|
15 01 |
Odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie gromadzonymi komunalnymi odpadami opakowaniowymi) |
|
15 01 03
|
Opakowania z drewna
|
Tab. 2. W procesie odzysku zużytych palet drewnianych powstają różne odpady
|
Kod
|
Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów |
|
19
|
Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych |
|
19 12 |
Odpady z mechanicznej obróbki odpadów (np. obróbki ręcznej, sortowania, zgniatania, granulowania) nieujęte w innych grupach |
|
19 12 02 |
Metale żelazne |
|
19 12 07 |
Drewno i inne niż wymienione w 19 12 06 |
Przedsiębiorcy zamierzający rozpocząć działalność w zakresie odzysku, zbierania i transportu niniejszego odpadu zgodnie z obowiązującym prawodawstwem (art. 26, 28 ustawy o odpadach) zobowiązani są do uzyskania zezwolenia w tym zakresie.
Wniosek taki powinien zawierać informacje z zakresu odzysku, z wyszczególnieniem rodzajów i określeniem ilości (w czasie roku) odpadów przewidzianych do odzysku oraz oznaczenie miejsca jego prowadzenia. Należy również wskazać lokalizację i sposoby magazynowania wraz ze szczegółowym opisem stosowanych metod odzysku odpadów. Oprócz tego przedsiębiorca przedstawia możliwości techniczne i organizacyjne, pozwalające należycie wykonać działalność w ramach odzysku odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem kwalifikacji zawodowych lub przeszkolenia pracowników. Wniosek taki musi także zawierać informacje dotyczące liczby i stanu technicznego posiadanych instalacji oraz urządzeń odpowiadających wymaganiom ochrony środowiska. Należy również określić przewidziany okres wykonywania działalności w zakresie odzysku odpadów (maksymalnie 10 lat).
We wniosku na zezwolenie odnośnie zbierania i transportu odpadów należy wyszczególnić rodzaje odpadów przewidzianych do tego celu, określić obszar na którym prowadzona będzie działalność, wskazać miejsce i sposób magazynowania oraz transportu odpadów. Ponadto wniosek taki powinien zawierać informacje na temat możliwości technicznych i organizacyjnych zbierania i transportu odpadów a także precyzować przewidziany okres działalności (maksymalnie 10 lat).
Działalność w ramach odzysku palet drewnianych każdorazowo wiąże się z obowiązkiem uzyskania zezwolenia.
Prowadzenie niniejszych czynności wymaga także zdobycia pozwolenia na użytkowanie obiektu w tym celu.
Ponadto w terminie 14 dni od rozpoczęcia recyklingu palet drewnianych przedsiębiorca powinien zawiadomić państwowego inspektora pracy i inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie pracowników. Ma on także obowiązek złożyć informację o środkach i procedurach przyjętych w celu spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Powiadomić należy również odpowiednią jednostkę straży pożarnej.
Natomiast placówki handlowe, w tym supermarkety, zostały zwolnione z obowiązku ubiegania się o zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania i transportu niniejszych odpadów, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 23 grudnia 2003 r. w sprawie rodzaju odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności. W rozporządzeniu tym zostały określone, oprócz rodzaju odpadów, podstawowe wymagania dla ich zbierania lub transportu. Zgodnie z tymi wymogami zbieranie odpadów może odbywać się w placówkach handlowych, prowadzących sprzedaż wyrobów przemysłowych oraz produktów w opakowaniach, po zużyciu których powstają odpady. Magazynowanie zebranych odpadów nie powinno być dłuższe niż wymaga tego zebranie odpowiedniej ilości, która będzie przekazana następnemu posiadaczowi. Miejsce przechowywania musi być wydzielone i zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych, aby uniemożliwić zmieszanie różnych rodzajów odpadów oraz zapobiec ich negatywnemu oddziaływaniu na środowisko i zdrowie ludzi. Natomiast transport odpadów do i z placówek handlowych do następnego posiadacza powinien odbywać się zgodnie z przepisami o transporcie towarów niebezpiecznych. Z kolei w przypadku transportu, dla którego nie określono wymagań w odrębnych przepisach, powinien on odbywać się w sposób zapewniający racjonalne wykorzystanie środków transportu, niepowodujących zagrożeń ani uciążliwości dla środowiska.
Podmioty zwolnione z obowiązku uzyskania zezwoleń w zakresie zbierania i transportu odpadów muszą wpisać się do rejestru posiadaczy odpadów. Zakres informacji, jakie należy podać, określa rozporządzenie Ministra Środowiska z 11 grudnia 2001 r. w sprawie zakresu informacji podawanych przy rejestracji przez posiadaczy odpadów zwolnionych z obowiązku uzyskania zezwolenia oraz sposobu rejestracji. Wymienia się w nim m.in. imię i nazwisko lub nazwę posiadacza odpadów, adres zamieszkania lub siedzibę, numer REGON, wyszczególnienie rodzaju odpadów, oznaczenie obszaru prowadzenia działalności, wskazanie miejsca i sposobu ich magazynowania oraz sposobu i środków transportu.
Proces odzysku polega na ich demontażu i naprawie (R14 – inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części). Schemat technologiczny odzysku palet drewnianych przedstawia rysunek.
W pierwszym etapie palety poddawane są klasyfikacji polegającej na sprawdzeniu stopnia zużycia oraz zamocowania 20 elementów, z których składa się paleta, a także zbadaniu jej wymiarów. Przy prawidłowych wymiarach oraz odpowiedniej wytrzymałości klasyfikowana jest ona do powtórnego wykorzystania, bez konieczności naprawy. W innych przypadkach stopień uszkodzenia decyduje o tym, czy trafia ona do naprawy, czy do demontażu. Całkowitej rozbiórce podlegają te, w których ilość uszkodzonych elementów przekracza osiem sztuk. Naprawa polega przed wszystkim na wymianie uszkodzonych elementów oraz likwidacji obluzowań poprzez wbicie dodatkowych gwoździ. Wykonywana jest podobnie jak demontaż, ręcznie za pomocą narzędzi takich jak: młotek, łom, piła elektryczna itp. Zdemontowane elementy są segregowane na drewniane i metalowe. Części drewniane – o pożądanej wielkości i w dobrym stanie technicznym – gromadzone są w odpowiednio oznakowanych pojemnikach i wykorzystywane do naprawy innych palet. Natomiast nieprzydatne ścinki i kawałki drewna oraz metalowe odpady zbierane są selektywnie w oznakowanych pojemnikach na odpady (tab. 2).
Przechowywane są one do czasu skierowania ich do zagospodarowania. Przekazuje się je osobom fizycznym bądź firmom posiadającym odpowiednie zezwolenia. Odpady o kodzie 19 12 07 (odpady drewna) mogą trafić do osób fizycznych (zgodnie z rozporządzenie Ministra Środowiska z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku) do wykorzystania jako opał, ponieważ nie są zanieczyszczone impregnatami i powłokami ochronnymi. Ponadto nadają się także do wykonywania drobnych napraw i konserwacji oraz do wykorzystania jako materiał budowlany. Odpad ten może być również przekazany specjalistycznym firmom w celu odzysku w procesach R1 (wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii), R14 (inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub częściowo), R15 (przetworzenie odpadów w celu ich przygotowania do odzysku, w tym do recyklingu). Złom metali – 19 12 07 kierowany jest do punktu surowców wtórnych lub do punktu skupu złomu.
Podmiot prowadzący działalność w zakresie odzysku palet drewnianych zobowiązany jest do wystawiania kart przekazania dla odpadów, których jest wytwórcą oraz prowadzenia ich ewidencji.
W ręcznym procesie demontażu i naprawy palet stosuje się: stoły montażowe, piły elektryczne do drewna, narzędzia warsztatowe (przecinaki, obcęgi, młotki itp.) oraz pojemniki na zdemontowane części. Wykorzystuje się również drobne odpady drewniane, złom metalowy (np. gwoździe), stojaki i regały oraz ręczne wózki widłowe.
Zgodnie z aktami prawnymi w zakresie gospodarki odpadami firmy, w których prowadzony jest recykling palet drewnianych, powinny posiadać pozwolenia na użytkowanie obiektu w celu prowadzenia tej działalności oraz zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku, zbierania i transportu.
Natomiast jednostki handlowe zwolnione są z obowiązku ubiegania się o zezwolenie w zakresie zbierania i transportu muszą wpisać się do rejestru posiadaczy odpadów.
Obecnie ukazał się projekt rozporządzenia Ministra Środowiska z 24 lipca 2008 r. zmieniający rozporządzenie w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz może przekazać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku. Dotychczasowa lista uległa rozszerzeniu między innymi o odpady opakowań z drewna (15 01 03). Zgodnie z niniejszym projektem odpady palet drewnianych będzie można przekazać osobom fizycznym do wykorzystania jako paliwo (R1) lub do wykonywania drobnych napraw i konserwacji (R14). Powinno to w znaczny sposób ułatwić przedsiębiorcom postępowanie z tymi odpadami w myśl obowiązujących aktów prawnych.
- Ustawa z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (DzU z 2007 r. nr 90, poz. 607, tekst jednolity).
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z 14 czerwca 2007 r., w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (DzU z 2007 r. nr 109, poz. 752).
- Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (DzU z 2007 r. nr 39, poz. 251, tekst jednolity).
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (DzU z 2001 r. nr 112, poz. 1206).
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 23 grudnia 2003 r. w sprawie rodzaju odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności (DzU z 2004 r. nr 16, poz. 154, z póź. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z 11 grudnia 2001 r. w sprawie zakresu informacji podawanych przy rejestracji przez posiadaczy odpadów zwolnionych z obowiązku uzyskania zezwolenia oraz sposobu rejestracji (DzU z 2001 r. nr 152, poz. 1734).
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (DzU nr 75, poz. 527).
- Kuzio B., Musiał H.: Opracowanie dotyczące opłaty produktowej dla opakowań pochodzących z importu i obrotu krajowego dla Fabryki Przewodów Energetycznych S. A. w Będzinie. IGO Sp. z o.o. Katowice 2007.
- Sordoń-Kulibaba B., Chełmicka W.: Wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku, zbierania i transportu odpadów dla Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego „PLUTON” Robert Piecha. IGO Sp. z o.o. Katowice 2008.
Instytut Gospodarowania Odpadami, IGO Sp. z o.o., Katowice
