Trzy komponenty: woda – człowiek – środowisko – po raz siódmy stały się inspiracją do zorganizowania w Licheniu cyklicznej konferencji pod tym tytułem. Jak ocenili organizatorzy, kolejna edycja spotkania wskazuje na ciągłą potrzebę doskonalenia umiejętności podejmowania trafnych decyzji kształtujących współczesne oblicze wodociągów i kanalizacji. Wiedza z tego zakresu powstaje zarówno na kanwie badań, jak i doświadczeń eksploatacyjnych. Dlatego wśród prelegentów znaleźli się nie tylko naukowcy, ale i praktycy.

Organizatorem konferencji było Forum Dyskusyjne Wodociągów Polskich oraz grono naukowców z Politechniki Poznańskiej. Otwierający konferencję Marek Sozański mówiąc o szczególnym i już tradycyjnym miejscu konferencji, podkreślił, że Licheń jest atrakcyjny zarówno pod względem ducha, jak i materii. Wygłoszony przez niego wykład, dotyczący problemów technologicznych i eksploatacyjnych uzdatniania wody w złożach filtrów pośpiesznych ze szczególnym uwzględnieniem doboru uziarnienia, rozpoczął pierwszą sesję. Uzasadniając wybór tego tematu M. Sozański stwierdził: – Granulometria była „modna” w latach 60. i 70. To temat stary, ale w 2002 r. na zlecenie Janusza Wiśniewskiego, ówczesnego dyrektora Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” analizowaliśmy ankietę dotyczącą zakładów uzdatniania wody. Okazało się, że spora ich część nie jest w stanie określić, jakie jest uziarnienie złóż. Dlatego stwierdziliśmy, że problem jest istotny.
Łukasz Weber z firmy Mikrosil opowiedział o modernizacji stacji uzdatniania wody na przykładzie wodociągu wrzesińskiego w Wielkopolsce. Stwierdził: – Została ona przeprowadzona w sposób możliwie optymalny pod względem technologicznym i ekonomicznym.Dodał także, że przed przystąpieniem do każdej modernizacji należy przeanalizować bezpośrednie przyczyny trudności technologicznych.
W Licheniu nie zabrakło także tematu związanego z uzyskaniem certyfikatu akredytacji przez laboratoria przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. Robert Sosiński z biura doradczego „S” Quality stwierdził, że często firmy komunalne podejmują mało przemyślane decyzje dotyczące procesu akredytacji, co wynika z braku wiedzy na temat wymagań stawianym laboratoriom badawczym. Jak dodał Ryszard Szambelańczyk z PWiK we Wrześni: – Podjęcie decyzji o akredytacji musi być bardzo wyważone i zawsze wiąże się z dylematem czy przeprowadzać ją samemu czy zlecać na zewnątrz.
 
Prawo „w pigułce”
Tematem kolejnej sesji na konferencji były zagadnienia prawno-ekonomiczne. Skupiono się na najbardziej aktualnych „bolączkach”, wynikających z ustawodawstwa. Łukasz Ciszewski przedstawił nowe zasady przekazywania urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych w świetle art. 49 k.c.
 – Jestem niestety od tych trudnych tematów i często jestem postrzegany jako czarnowidz – zauważył. Regulacje w zakresie przejmowania urządzeń kanalizacyjnych i wodociągowych wybudowanych przez osoby trzecie, też nie napawają optymizmem. Zgodnie z art. 15 Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, podmiotem zobligowanym do realizacji budowy urządzeń jest przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, ale w ramach zatwierdzonego przez gminę planu modernizacji i rozwoju. Te plany często dalece odbiegają od potrzeb gmin, a co więcej z punktu widzenia ekonomii one nie mogą ich wszystkich zaspokajać. Stąd praktyką polskich gmin jest budowa tych urządzeń przez inwestorów indywidualnych.
Wbrew jednak wcześniejszym zapowiedziom Ł. Ciszewski dodał optymistycznie: – Z żądaniem przeniesienia własności urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych może wystąpić także przedsiębiorstwo. To różni art. 49 k.c. od art. 31 ustawy o zbiorowym… i może być w wielu wypadkach bardzo przydatne, zwłaszcza wtedy, kiedy chcemy „zmusić” osobę będącą właścicielem urządzeń do ich sprzedaży. Taka praktyka jest niejednokrotnie bardzo opłacalna.
Ł. Ciszewski porównał także zakres stosowania art. 49 k.c. i 31 ustawy o zbiorowym… w umowach o przyłączenie. Zauważył, że nowelizacja art. 49 k.c. może być dla przedsiębiorstw groźniejsza niż wcześniejsze roszczenia, które pojawiły się na kanwie art. 31 ustawy o zbiorowym…
Bardzo medialnym tematem od pewnego czasu stały się opłaty za wody opadowe. Wynika to z faktu, że coraz więcej miast zdecydowało się wprowadzić taryfy za tzw. deszczówkę. O uwarunkowaniach prawnych i ekonomicznych związanych z pobieraniem tych opłat mówił Henryk Bylka (Politechnika Poznańska). Zauważył on, że w ustawie o zbiorowym… brakuje zapisu dotyczącego specyfiki działalności związanej z odprowadzaniem wód deszczowych. Regulacje w rozporządzeniu taryfowym też nie są ścisłe i budzą wątpliwości co do ich zgodności z ustawą. Jak stwierdził: – Zanim zacznie się zmieniać przepisy dotyczące wód opadowych powinno się zmodyfikować zasady zarządzania systemem urządzeń służących do odprowadzania wód z powierzchni zurbanizowanych oraz zasady stanowienia opłat za korzystanie z nich.
 
Skażenia biologiczne
W ramach następnej sesji, poświęconej skażeniom biologicznym wody w problematyce eksploatacyjnej, wygłoszono kolejne referaty. Łukasz Weber wyjaśniał, jak przedsiębiorstwa powinny zachować się w sytuacjach nadzwyczajnych i kiedy korzystać z awaryjnych źródeł zaopatrzenia w wodę. Z kolei Michał Michałkiewicz (Politechnika Poznańska) omówił konsekwencje występowania toksyn sinicowych w wodach powierzchniowych i pitnych. Wyjaśnił także procedury postępowania na wypadek skażenia bakteriologicznego.
Po wykładach organizatorzy zapewnili gościom „strawę duchową” w postaci zwiedzania okazałej Bazyliki w Licheniu.
 
Jakość wody i unieszkodliwianie ścieków
W drugim dniu konferencji omówiono współczesne problemy jakości wody w systemach wodociągowych oraz kierunki zmian w ocenie zagrożeń zdrowotnych ze strony wody przeznaczonej do spożycia. Bożenna Toczyłowska z Instytutu Techniki Budowlanej mówiła o zwalczaniu bakterii z rodzaju Legionella w instalacjach wodociągowych i basenowych oraz w urządzeniach rekreacyjnych. Przedstawiła ona badania, w których oceniono wpływ ludzi korzystających z basenów z hydromasażem na jakość wody. Ewa Zielewicz z Politechniki Śląskiej wygłosiła wykład o dezintegracji osadów ściekowych na kanwie teorii i praktyki. Jak zauważyła dezintegracja osadów jest procesem, który będzie znajdował coraz więcej zwolenników, ponieważ – podobnie jak kiedyś – zagęszczanie mechaniczne stanowi istotny postęp w dziedzinie ich przeróbki.
Wykłady zakończono sesją poświęconą zarządzaniu w planowaniu, rozwoju i eksploatacji systemów wodociągowych.
Wydaje się, że po raz kolejny licheńska konferencja zaspokoiła, jak to zapowiedzieli na wstępie organizatorzy, zarówno głód ducha, jak i materii.
Ewa Gosiewska