Studia podyplomowe: oferta i dylematy

W zestawieniu publikowanym w raporcie przedstawiono oferty dwunastu uczelni. Siedmiu politechnik, SGH i czterech uniwersytetów. Trzy z uniwersyteckich ośrodków mają swe korzenie w akademiach rolniczych lub szkołach technicznych. Sześć ofert z politechnik proponuje przede wszystkim tematykę mieszczącą się w planach studiów w ramach przedmiotów uzdatnianie wody, oczyszczanie ścieków, wodociągi i kanalizacja, uzupełniając ją wybranymi zagadnieniami z zakresu prawa i ekonomii. Dominuje przy tym problematyka technologiczna. Politechnika Łódzka koncentruje się na zagadnieniach preferowanych przez uczelnie kształcące na kierunku ochrona środowiska. Zakres tematyczny ofert z czterech pozostałych uczelni wybiega poza przedmioty tradycyjnie wykładane studentom specjalizacji wodociągowo-kanalizacyjnych. Propozycje dotyczą hydrogeologii i hydrologii, a także inżynierii komunalnej, ukierunkowanej na wiejskie jednostki osadnicze. Szkoły te wyraźnie akcentują problematykę wiejską. Oferują udział w zajęciach nie tylko kadrze inżynieryjnej. Kształcą także nauczycieli szkół średnich, pracowników ośrodków doradztwa rolniczego, instytucji zajmujących się problemami infrastruktury obszarów wiejskich, urzędników i pracowników regionalnych zarządów gospodarki wodnej. Politechnika Poznańska do korzystania ze studium zachęca szczególnie specjalistów z innych kierunków studiów, którzy znaleźli pracę w przedsiębiorstwach wodociągowo-kanalizacyjnych oraz innych firmach i instytucjach związanych z branżą. Na ogół w program zajęć realizuje się w dwóch semestrach, w wymiarze 180-270 godzin. Tylko Politechnika Krakowska oferuje studia na trzech semestrach, wyodrębniając przy tym 71 godzin tzw. e-lerningu i 120 „indywidualnego seminarium dyplomowego”. Za godzinę zajęć dydaktycznych słuchacze mają płacić od 15 do 18 zł. Ale nie wszyscy. Dla dwudziestu czterech studentów Politechnika Krakowska oferuje studia bezpłatne, finansowane z funduszy unijnych. Także dwa uniwersytety proponują bezpłatne studia dla 54 studentów.

Warunkiem wpisania na listę jest ukończenie studiów wyższych. Nie precyzuje się kierunku studiów bądź ograniczeń, wskazując tylko na studia magisterskie. W jednej z ofert zachęca się także absolwentów studiów inżynierskich i licencjackich.

Ilość miejsc dla potencjalnych słuchaczy można szacować na ok. 350. Blisko dwieście z nich to „bardziej specjalistyczna” oferta sześciu politechnik, kierowana przede wszystkim do tych, którzy zawodowo zajmują się problematykę związaną z branżą wodociągowo-kanalizacyjną.

W 2007 r. na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim na studiach podyplomowych kształciło się ok. 4000 osób. Trudno oszacować, ilu absolwentów z tytułem magistra inżyniera lub inżyniera w zakresie inżynierii środowiska opuści w tym roku mury wyższych uczelni. W Internecie aż roi się od informacji o studiach podyplomowych. Dużo ofert, w tym z propozycjami studiów nieodpłatnych, uniwersytety kierują do nauczycieli. Bogata jest oferta uczelni ekonomicznych. Zdecydowanie ograniczoną – uczelni technicznych.

Uniwersytety, a także inne uczelnie wydeptały już sobie ścieżki pozyskiwania na prowadzenie takich studiów specjalnych funduszy, zwłaszcza unijnych. Dwa uniwersytety, rozszerzając zakres studiów sponsorowanych, wchodzą na nowy rynek. Bodaj pierwszą branżową politechniką oferującą studia bezpłatne jest Politechnika Krakowska. Dziwne, że mimo ograniczonej ilości bezpłatnych miejsc są jeszcze te wolne. Oferta prezentowana w Raporcie wydaje się ledwie kroplą w morzu. Nie można już dodać, że w morzu potrzeb, bowiem oczekiwania związane z podejmowaniem tego rodzaju studiów przez absolwentów szkół wyższych pracujących w branży wodociągowo-kanalizacyjnej wydają się zdecydowanie rozmyte. Stąd uzasadnione jest pytanie o to, komu i z jakich powodów potrzebne są takie studia.

 

Na uniwersytetach studia podyplomowe przygotowano przede wszystkim dla nauczycieli. Ukończenie tych kierunków jest wymagane do uzyskania awansów zawodowych. Liczne z nich są nieodpłatne, finansowane z pieniędzy pozyskiwanych ze środków unijnych. W ostatnim roku wyraźnie wzrosło zapotrzebowanie na studia podyplomowe dokształcające inżynierów, którzy będą mieli uprawnienia potrzebne do wykonywania ocen cech energetycznych budynków. Wymóg takich studiów sformułowano w rozporządzeniu ministerialnym. Słuchacze pozostałych studiów, które nie przynoszą wymiernych profitów zawodowych, na internetowych forach dyskutują, czy i gdzie warto je podejmować. Wcale nie tak rzadko pojawiają się tam głosy, że dyplom ukończenia takich studiów co najwyżej jest ozdobnikiem w CV przedkładanym potencjalnemu pracodawcy. Absolwenci nie potwierdzają, że zdobyta wiedza i nowe kwalifikacje, a także sam dyplom ukończenia pomagają w uzyskaniu bardziej atrakcyjnej pracy lub wyraźnie wyższych zarobków. Eksperci od szukania wysokiej klasy specjalistów dla firm potrzebujących nowych pracowników nie traktują indeksów absolwentów takich studiów jako istotnego waloru premiującego pierwszymi miejscami na listach z danymi o potencjalnych kandydatach. Studia podyplomowe, podobnie zresztą jak studia podstawowe nie mają istotnej renomy ze względu na szkołę, która je organizuje. W rankingach polskich uczelni póki co bierze się pod uwagę przede wszystkim tytuły i dorobek naukowy kadry. Nie analizuje się sukcesów, jakie osiągają absolwenci. Dane o ich losach w ciągu choćby kilku lat od ukończenia studiów nie są przedmiotem szerszego zainteresowania. Miejsce uczelni w rankingu szkół wyższych w Polsce nie ma istotnego wpływu na ilość i wagę ofert składanych jej absolwentom. Ich losy sporadycznie bywają przedmiotem zainteresowań dziennikarzy. Nie są rozpowszechniane prawdopodobnie dlatego, że nie gromadzi się informacji o tym, ilu studentów na jakiej uczelni rozpoczynało, po jakim czasie skończyło studia, gdzie trafili po studiach, jak przebiegały ich zawodowe kariery, jakie odnosili sukcesy i porażki. Bliżej nieokreślone są kryteria ocen absolwentów czynionych w celu waloryzacji efektywności kształcenia uczelni.

 

Studia podyplomowe miały być ostatnim etapem w systemie kształcenia kadr dla przedsiębiorstw i instytucji innych niż uczelnie i ośrodki badawczo-rozwojowe. Można wyodrębnić dwie grupy studiów podyplomowych. Pierwszą – opłacaną lub w znacznym stopniu dofinansowywaną i drugą – finansowaną całkowicie z środków słuchaczy. W dyskusji o ich funkcji i pożądanych cechach nie można pomijać całego procesu przygotowania kadr przez szkoły wyższe, realizowanego przez system szkolnictwa. Bo to miało być ostatnie ogniwo tego systemu

Tradycyjny model kształcenia na poziomie średnim to liceum. Od lat miało uczyć wszystkiego i być źródłem wiedzy podstawowej dla przyszłych studentów, niezależnie od tego, na jakie trafią studia. W ogólnokształcących liceach w ramach pierwszych prób reform pojawiły się profile nauczania, preferujące wybrane dziedziny, np. matematykę, przyrodę, filologię czy historię. Średnie szkoły techniczne, w których mają być szlifowane umiejętności praktyczne, w powszechnej opinii zawężają horyzonty poznawcze, a tym samym ograniczają możliwości późniejszego wyboru kierunku studiów. Potraktowano je jako ostatni etap przygotowania do wykonywania zawodu w zakresie niewymagającym wykształcenia wyższego.

Modelową szkołą wyższą jest od lat uniwersytet. Klasyczne uniwersytety głoszą jedność nauki i dydaktyki. Dobry dydaktyk na takiej uczelni powinien być dobrym naukowcem. Studenci i słuchacze jego wykładów winni go inspirować – zarówno do formułowania nowych problemów, jak i do poszukiwania ich rozwiązywania. Badania, naukowe poznanie, zrozumienie mechanizmów zjawisk zachodzących w przyrodzie i jej otoczeniu, nie tylko fizycznym, mają mu pomagać w doskonaleniu metod dydaktycznych. Ponieważ trudno mierzyć poziom umiejętności dydaktycznych, na uniwersytetach skupiono się przede wszystkim na ocenie poziomu prac naukowych nauczycieli akademickich. Stworzono listy czasopism lepszych i gorszych, opracowano punktację za publikacje i zasady zdobywania stopni naukowych. W corocznych rankingach szkół wyższych premiuje się przede wszystkim poziom naukowy kadry akademickiej, zakładając, że poziom absolwentów jest do niego co najmniej wprost proporcjonalny.

Inne szkoły wyższe, w tym przede wszystkim politechniki, aspirują do tradycji uniwersyteckich. Wyraźnie akcentują, często także poprzez zmiany nazwy, że są uniwersytetami technicznymi. Przejmują misję i tradycje uniwersyteckie. One też są oceniane na podstawie kryteriów podobnych do tych, jakie stosuje się w ocenie uniwersytetów. Nauczycieli akademickich mobilizuje się do uzyskiwania większej ilości punktów za publikacje w renomowanych, najlepiej zagranicznych czasopismach i uzyskiwania szybko oraz licznych tytułów naukowych. Akcentuje się, że uczelnie są nie tylko miejscem przygotowania specjalistów do praktycznej działalności zawodowej, ale także przyszłych, nauczycieli akademickich oraz pracowników placówek badawczych i badawczo-rozwojowych.

Przyszli pracodawcy absolwentów uczelni technicznych, wymagają od nich umiejętności rozwiązywania problemów, które pojawiają się w czasie projektowania, realizacji i eksploatacji urządzeń technicznych. Według ich kryteriów jakość wykształcenia zależy nie tyle od wiedzy, lecz od praktycznych umiejętności. To, jakie są losy absolwentów, w jakim stopniu spełniają oczekiwania pracodawców, na ile sprawdzają się w działalności zawodowej, nie jest przedmiotem obiektywnych badań. Efektywność dydaktyki pozostaje bliżej nieokreślona. Przyjmuje się, że jest ściśle zależna od jakości kadry mierzonej wzorcami punktowymi, ilością i znaczeniem stopni naukowych.

Od lat uczelnie techniczne kształcą inżynierów i magistrów inżynierów. Ci pierwsi mają dysponować umiejętnościami praktycznymi. Magistrowie mają mieć opanowane solidne podstawy teoretyczne, wystarczające także do podejmowania prac badawczych. Wcześniej były szkoły inżynierskie i politechniki. Na politechnikach dwustopniowo praktycznie kształcono tylko na studiach niestacjonarnych. Od niedawna wyraźnie rozdzielono dwa stopnie studiów, wprowadzając na większości uczelni technicznych obowiązek realizacji pracy inżynierskiej i zdawania egzaminu po pierwszym stopniu. Jednocześnie odrębnie rekrutuje się na drugi stopień studiów.

Dla absolwentów kończących studia pierwszego stopnia, ostatni rok akademicki na wielu uczelniach technicznych jest pierwszym rokiem, w którym trzeba przygotować cały szereg tematów prac inżynierskich. Dzieląc się pierwszymi doświadczeniami w tym zakresie z kolegami z innych politechnik, zauważamy, że wielu promotorom trudno sformułować temat pracy, której przedmiotem ma być różna faza projektu konkretnego urządzenia lub układu urządzeń realizujących określony proces technologiczny. W ambitnych pracach magisterskich koncentrowali się na zagadnieniach poznawczych, uznawanych w podręcznikach akademickich za ważne ze względu na problemy, które będzie rozwiązywać przyszły magister inżynier. Przyzwyczajeni do zadawanych latami ulubionych tematów ćwiczeń projektowych, naukowcy, którzy nie wykonywali wcześniej tzw. fuch, polegających na realizacji prac projektowych dla konkretnych klientów, jako tematy prac inżynierskich widzą analizy procesów, badania porównawcze problemów i zjawisk zdarzających się przy okazji projektowania i eksploatacji. Niechętnie natomiast podejmują temat sprowadzający się do opracowania projektu, w którym proponuje się urządzenia z katalogów dostępnych na rynku, opisuje się szczegóły rozwiązań technologicznych, zestawia szczegółowe rysunki montażowe. Nie bardzo też widzą oni możliwości proponowania w pracach opracowania sposobów poprawy parametrów procesów realizowanych na już eksploatowanych urządzeniach, czy też ustalenia i usunięcia przyczyn awarii lub małej efektywności tych urządzeń.

Istotne problemy naukowe są już dziś rozwiązywane przede wszystkim w zespołach bogato wyposażonych w narzędzia badawcze, na które bardzo często nie stać uczelni. Najprawdopodobniej w przyszłości takie interdyscyplinarne zespoły organizowane w wyniku profesjonalnej selekcji do rozwiązania konkretnych problemów na uniwersytetach, ale także poza nimi, dobrze opłacane będą pozyskiwać większość funduszy przeznaczanych na badania naukowe. Współczesne narzędzia informatyczne ułatwiają odsiewanie ziarna od plew, a tym samym demaskowanie miernej wartości zdecydowanej większości prac naukowych realizowanych z państwowych funduszy, kończących się publikacjami niewnoszącymi istotnej nowej wiedzy. Uczelniom pozostaną państwowe zlecenia lub pozyskiwanie środków od studentów czy innych podmiotów prywatnych bądź publicznych na realizację określonych zadań dydaktycznych, czyli na wykształcenie studentów. Masowo kształceni studenci dla tych wyselekcjonowanych naukowców w czasie realizacji badań będą kulą u nogi. Zapewne uczelnie będą ich pozyskiwać do realizacji zadań dydaktycznych, gdy nie będą się zajmować problemami naukowymi, ale tylko wtedy, kiedy zleceniodawcy zadań dydaktycznych, a także płacący studenci zaczną stawiać wymagania co do jakości absolwentów.

W realizowanym dziś modelu kształcenia kadr inżynierskich nie są zdecydowanie określone ścieżki dla inżynierów, których podstawowym walorem powinny być umiejętności praktyczne, i dla magistrów inżynierów, przygotowanych także do rozwiązywania problemów wymagających przygotowania teoretycznego. Nie do końca wiadomo, jakie w szczegółach powinny być różnice pomiędzy inżynierem i magistrem inżynierem, a w konsekwencji dla kogo i w jakim zakresie przygotować możliwości kształcenia podyplomowego.

 

Obserwując od lat słuchaczy kolejnych studiów na Politechnice Poznańskiej, zauważam, że średnia ich wieku z biegiem czasu się zmniejsza. Częściej zgłaszają się osoby, które po studiach na kierunku ochrona środowiska mają trudności z uzyskaniem pracy. Są wśród słuchaczy liczne osoby, które ukończyły studia niezwiązane z wykonywanym zawodem, a pozyskały atrakcyjną pracę w branży. Same lub z inicjatywy pracodawcy szukają możliwości zdobycia, choćby w ograniczonym zakresie, specjalistycznej wiedzy. Dla tych ostatnich najczęściej, a dla pozostałych prawdopodobnie rzadziej, studia spełniają oczekiwania. Nie dziwię się, że dziś na bezpłatnym studium w Krakowie są jeszcze wolne miejsca. We wrześniu, gdy okaże się, że wielu z absolwentów uniwersytetów i innych szkół, którzy uzyskali dyplom w zakresie ochrony środowiska i nie znaleźli pracy, szybko wypełni miejsca na studiach podyplomowych, bo będą zainteresowani poszerzeniem wiedzy związanej z zagadnieniami inżynierskimi. Bezpłatne studia podyplomowe będą mogły przygotować ofertę z ambitnym zakresem tematyki naukowo-badawczej. Płatne, aby przetrwać, będą musiały umieć dostosować się do wymagań rynku. A one wiążą się bardziej z poszerzaniem zakresu zagadnień z niż pogłębianiem wiedzy w danym zakresie.

Nie jest tajemnicą, że rygory dotyczące zaliczenia przedmiotów przewidzianych programem na takich uczelniach nie są uciążliwe. Ważniejsze okazuje się to, że przy okazji absolwenci zyskają nowe umiejętności. Aż dziwne, że tylko w jednej z ofert o takowych wyraźnie się mówi. Wiadomo, iż wcale nie tak starzy absolwenci nie posiadają wiedzy z zakresu korzystania np. z AUTOCAD-a, nie mówiąc o licznych programach komputerowych wspomagających zarówno projektowanie, jak i eksploatację. Jednak do nauki tego uczelnie nie zawsze są przygotowane. Lepsze bywają w tym zakresie oferty firm zapewniających znacznie krócej trwające i tańsze szkolenia.

Czy studia podyplomowe mają walory, które pozwolą im w przyszłości znacznie rozszerzyć ofertę ilościową i jakościową? Teoretycznie uczelnie mogą pozyskiwać na nie fundusze europejskie. Słuchacze mogą się w starostwach starać się o refundację wniesionych opłat. Walkę o pieniądze europejskie trudno rozpoczynać bez wiedzy dotyczącej tego, na jak długi okres przewidziano dofinansowanie. Wśród znanych mi słuchaczy studiów nie spotkałem takich, którzy składali wnioski o dofinansowanie starosty. Znam natomiast szereg firm wodociągowo-kanalizacyjnych, a także innych, prywatnych, które w całości lub w dużej części pokrywały opłaty za studia swoich pracowników.

Brakuje powodów, dla których studiami podyplomowymi w zakresie wodociągów i kanalizacji może zainteresować się większe grono potencjalnych słuchaczy. Zmian w tym zakresie nie rokuje pojawienie się absolwentów studiów pierwszego stopnia. Roczne płatne studia podyplomowe dla inżynierów są zdecydowanie mniej atrakcyjne niż trwające dziś najczęściej półtora roku studia magisterskie. Z kolei czynni zawodowo i podatni na informacje o nowych technikach i technologiach absolwenci studiów magisterskich sprzed kilkunastu lat nie widzą sensu wkładania dodatkowego wysiłku na rzecz pozyskania dyplomu ukończenia takich studiów tylko po to, aby eksponować go w miejscu pracy.

Debatowanie i doradzanie, w jakim kierunku powinny czy mają rozwijać się studia podyplomowe, nie ma wielkiego sensu. O ich przyszłości zadecyduje rynek. W pierwszej kolejności potencjalni słuchacze, którzy będą płacić za studia, lub ci, którzy będą za nich płacić. To oni z biegiem czasu coraz wyraźniej zaczną artykułować to, czego spodziewają się za wyłożone pieniądze. Uczelnie, dla których podstawowym powodem składania ofert jest pozyskanie brakujących środków, aby na takich studiach zarabiać, będą musiały uważnie słuchać potencjalnych klientów.

 

 

dr inż. Henryk Bylka, Instytut Inżynierii Środowiska, Politechnika Poznańska

 

 

Nazwa uczelni	POLITECHNIKA KOSZALIŃSKA	POLITECHNIKA KRAKOWSKA	POLITECHNIKA ŁÓDZKA	POLITECHNIKA ŚLĄSKA W GLIWICACH	POLITECHNIKA POZNAŃSKA	POLITECHNIKA WARSZAWSKA
Nazwa studiów	„Technologia wody, ścieków i odpadów”	„Zaopatrzenie w wodę, usuwanie i unieszkodliwianie ścieków oraz metody analitycznej oceny jakości wody i ścieków”	I. „Mikrobiologia, higiena i jakość w przemyśle” II. „Ochrona środowiska w zarządzaniu organizacją”	I. „Nowoczesne technologie przeróbki osadów ściekowych” II. „Postęp techniczny w wodociągach i kanalizacji”	„Sieci wodociągowe i kanalizacyjne, uzdatnianie wody i oczyszczanie ścieków”	I. „Nowe kierunki oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania osadów” II. „Uzdatnianie wody, oczyszczanie ścieków i unieszkodliwianie odpadów”
Jednostka Organizacyjna	Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Katedra Technologii Wody i Ścieków	Wydział Inżynierii Środowiska, Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Ochrony Środowiska	I. Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności, Instytut Technologii Fermentacji i Mikrobiologii II. Wydział Organizacji i Zarządzania, Katedra Podstaw Techniki i Ekologii Przemysłowej	Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki, Instytut Inżynierii Wody i Ścieków	Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Instytut Inżynierii Środowiska	Wydział Inżynierii Środowiska, Zakład Zaopatrzenia w Wodę i Odprowadzania Ścieków
Tematyka studiów	Podstawowe przedmioty: Wybrane zagadnienia z uzdatniania wody, Wybrane zagadnienia z oczyszczania ścieków, Gospodarka osadami ściekowymi, Utylizacja i unieszkodliwianie odpadów przemysłowych, Gospodarka odpadami komunalnymi, Oczyszczanie ścieków przemysłowych, Oczyszczalnie przydomowe, Chemia w inżynierii środowiska, Odnowa wody, Rekultywacja zbiorników wodnych, Procesy fizykochemiczne, Podstawy bioanalityki, Wspomaganie komputerowe w inżynierii środowiska	Studia obejmują zagadnienia związane z systemami transportu wody i ścieków, technologią oczyszczania wody i ścieków oraz kontrolą analityczną jakości wody i ścieków. Podstawowe przedmioty: Chemia środowiska, Chemia środowiska, Oczyszczanie ścieków, Systemy transportu wody i ścieków, Analiza i monitoring wód, ścieków i osadów ściekowych, Analiza instrumentalna, Biologia środowiska, Ekotoksykologia, Przeróbka i zagospodarowanie osadów ściekowych oraz Odnowa i modernizacja systemów wodociągowych i kanalizacyjnych	I. Podstawowe przedmioty: Źródła zagrożeń mikrobiologicznych w produkcji – mikrobiologia powietrza, wody i surowców, Organizacja laboratorium mikrobiologicznego, Wykrywanie i identyfikacja drobnoustrojów, Nowoczesne metody analityki mikrobiologicznej, Zarządzanie jakością wg. wymagań norm ISO 9000; II. Słuchacze zapoznają się m.in. z zagadnieniami zapobiegania zanieczyszczaniu, systemami zarządzania środowiskowego, oceną ekonomiczną przedsięwzięć prośrodowiskowych i aspektami prawnymi ochrony środowiska.	I. Program obejmuje: regulacje prawne dotyczące gospodarowania osadami ściekowymi w Polsce i UE, metody badań laboratoryjnych i technologicznych osadów, metody i urządzenia do przeróbki osadów pokoagulacyjnych i wód popłucznych oraz osadów ściekowych, współczesne technologie w gospodarce osadami. II. Aktualny stan wiedzy na temat zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków w zakresie: dyrektyw, ustaw, certyfikatów, modernizacji i renowacji sieci, strat wody, gospodarki wodomierzowej, wtórnego zanieczyszczenia wody, nowej generacji urządzeń i technologii do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków oraz zarządzania przedsiębiorstwem wod-kan	Wykłady i zajęcia przy komputerze obejmują następujące zagadnienia: prawne i ekonomiczne uwarunkowania działalności przedsiębiorstw, hydraulika, hydrologia i hydrotechnika, eksploatacja i ochrona ujęć wód podziemnych i powierzchniowych, budowa i eksploatacje sieci, zbiorników oraz pompowni wodociągowych i kanalizacyjnych, metodykę planowania i programowania renowacji, modernizacji i rozwoju systemów, monitorowanie i sterowanie układami sieciowymi, a także urządzenia i procesy technologiczne w uzdatnianiu wody oczyszczaniu ścieków.	I. Studium przygotowuje do poszukiwania optymalnych rozwiązań technologicznych i technicznych miejskich oczyszczalni ścieków. II. Przedmioty podstawowe: Hydraulika, Chemia wody i ścieków, Biologia, Biotechnologia. Przedmioty specjalistyczne, m.in.: Współczesne technologie i urządzenia do oczyszczania wody, ścieków i unieszkodliwiania odpadów, Gospodarka wodno-ściekowa w zakładach przemysłowych, Optymalizacja systemów wodociągowo-kanalizacyjnych, Polityka wodna UE i jej implikacje dla Polski
Czas trwania	Od 15 października br. do 30 czerwca 2010 r.	Od marca 2010 r. do lutego 2011 r. Od marca 2011 r. do lutego 2012 r.	Od października br. do czerwca 2010 r.	Rok akademicki	Od października br. do 30 września 2010 r.	Od października br. do czerwca 2010 r.
Liczba semestrów	2	2	2	2	2	2
Liczba godzin	180	435, w tym e-lerning (71) i indywidualne seminarium dyplomowe (120)	I. 270 II. 200	I. 210 II. 206	200	I. 220 II. 210
Terminy zajęć	Soboty i niedziele	Soboty i niedziele (co dwa tygodnie)	I. Czwartki, piątki i soboty (10 zjazdów) II. Piątki i soboty	Soboty i niedziele (co dwa tygodnie)	Soboty i niedziele (raz w miesiącu)	I. Piątki, soboty i niedziele (10 zjazdów) II. Piątki i soboty (12 zjazdów)
Zasady naboru	Konieczne podanie o przyjęcie na studia, kwestionariusz osobowy oraz dyplom ukończenia studiów wyższych. Warunkiem przyjęcia jest złożenie wymaganych dokumentów oraz uzyskanie pozytywnego postępowania kwalifikacyjnego.	Udokumentowane ukończenie studiów wyższych. Kolejność zgłoszeń	I. Podanie skierowane do kierownika studiów, odpisy dyplomów ukończenia studiów wyższych, wypełniony formularz zgłoszenia uczestnictwa. II. Złożenie dokumentów, kolejność zgłoszeń	Kolejność zgłoszeń. Ukończone studia wyższe: dyplom magistra, magistra inżyniera, inżyniera lub licencjata	Kolejność zgłoszeń	Kolejność zgłoszeń
Termin zgłoszeń	Do 30 września br.	Do czerwca 2010 r.	I. Nabór zakończony II. Początek października br.	Do końca września br.	Do 15 września br.	I. Od 1 sierpnia do 30 września br. II. Od 1 sierpnia do 25 września br.
Ilość miejsc	Nieograniczona. Minimum 10 uczestników	24 (w każdej edycji)	I. 42 II. 15	I. 20-25 II. 25	28	I. 15-30 II. Minimum 12 uczestników
Koszt [zł]	3200	Bezpłatne. Studia organizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i finansowane ze środków Unii Europejskiej	I. 4500 II. 3180	3600. Możliwość płatności w ratach	3600	I. 6000 II. 4500
Informacje dodatkowe	Uczestnik studiów powinien być absolwentem uczelni technicznej lub uniwersytetu o kierunku nauk przyrodniczych, biologicznych, chemicznych, ekonomicznych, matematyczno-fizycznych lub medycznych.	Są jeszcze ostatnie wolne miejsca na studia rozpoczynające się w marcu 2011 r.	I. Studia uwzględniają zagadnienia dotyczące oceny mikrobiologicznej wody wykorzystywanej w procesach przemysłowych z uwzględnieniem organizmów patogennych, oceny zagrożeń mikrobiologicznych wynikających ze stanu higienicznego wody w procesach produkcyjnych oraz biodegradacji wybranych ścieków i odpadów produkcyjnych wraz z identyfikacją mikroorganizmów biorących udział w tych przemianach. II. Absolwenci otrzymają świadectwo ukończenia studiów, oraz certyfikat audytora wewnętrznego systemu środowiskowego ISO 14001.	I. Bd. II. Aktualnie realizowana piąta edycja studiów. Kadrę nauczającą stanowią m.in. profesorowie z sześciu renomowanych wyższych uczelni technicznych w kraju.	Studia są adresowane do osób które ukończyły studia wyższe, nie tylko na kierunku Inżynieria Środowiska, pracują lub chcą pracować w przedsiębiorstwach wodociągowo-kanalizacyjnych, biurach projektowych, firmach wykonawczych, urzędach oraz innych instytucjach, związanych z branżą.	I. Studium adresowane do kadry inżynierskiej przedsiębiorstw wodociągów i kanalizacji, eksploatatorów miejskich oczyszczalni ścieków oraz do projektantów zajmujących się projektowaniem budowy, rozbudowy i modernizacji miejskich oczyszczalni ścieków. II. Studium adresowane do kadry inżynierskiej zatrudnionej w przedsiębiorstwach gospodarki komunalnej lub odpowiedzialnych za gospodarkę wodno-ściekową w zakładach przemysłowych oraz osób zatrudnionych w organach administracji państwowej

Nazwa uczelni	POLITECHNIKA WROCŁAWSKA	SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGOW WARSZAWIE	UNIWERSYTET OPOLSKI	UNIWERSYTET ROLNICZY IM. H. KOŁĄTAJA W KRAKOWIE	UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KATOWICACH ul. Bankowa 12 40-007 Katowice tel.: 032 359 24 00 fax: 032 359 21 10 [email protected] www.us.edu.pl	ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY al. Piastów 17 70-310 Szczecin tel.: 091 449 41 11 [email protected] www.zut.edu.pl
Nazwa studiów	„Technologia wód, ścieków i odpadów”	I. „Zastosowanie współczesnych metod hydrologii w inżynierii i gospodarce wodnej” II. „Postęp techniczny w technologiach i urządzeniach sanitarnych na terenach wiejskich”	„Inżynieria komunalna”	„Infrastruktura sanitarna w ochronie i kształtowaniu środowiska”	„Gospodarka wodna”	„Uzdatnianie wody i oczyszczanie ścieków”
Jednostka Organizacyjna	Wydział Inżynierii Środowiska, Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska	Wydział Inżynierii i Kształtowania Środowiska	Wydział Przyrodniczo-Techniczny, Katedra Inżynierii Rolniczej i Środowiska	Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Zaopatrzenia Osiedli w Wodę i Kanalizacji	Wydział Nauk o Ziemi	Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa
Tematyka studiów	Podstawowe przedmioty: Wybrane zagadnienia w technologii wody (30 h), Ochrona wód (24 h), Gospodarka odpadami (48 h), Wysoko sprawne procesy oczyszczania ścieków (48 h), Odnowa wody (24 h), Informatyka w ochronie środowiska (12 h), Wybrane zagadnienia z wód i ścieków przemysłowych (12 h), Analiza instrumentalna (12 h), Technologia wody i ścieków (24 h), Wybrane zagadnienia z wodociągów i kanalizacji (12 h), Ekologia i toksykologia (12 h), Membranowe techniki separacyjne (12 h).	I. Studia mają na celu doskonalenie i pogłębianie wiedzy dotyczącej hydrologii i gospodarki wodnej w zakresie umożliwiającym efektywne projektowanie urządzeń hydrotechnicznych oraz wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej i Dyrektywy Powodziowej. II. Celem studiów jest podniesienie kwalifikacji osób zajmujących się gospodarką wodno-ściekową, przedstawienie nowoczesnych technologii uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, dokształcenie w zakresie eksploatacji stacji i sieci wodociągowych, sieci kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków itp.	Podstawowe przedmioty, m.in.: Planowanie przestrzenne, Technologia wody i ścieków, Techniki składowania i przeróbki odpadów, Wodociągi, Kanalizacja, aparaty i urządzenia w gospodarce wodno-ściekowej, Ekonomika inwestycji w inżynierii komunalnej, Oceny oddziaływania na środowisko. Komputerowa analiza i prezentacja danych, Zastosowanie technik komputerowych w pracach inżynierskich, język obcy	Podstawowe przedmioty: Kształtowanie i rozwój obszarów wiejskich, Ochrona środowiska w budownictwie wodnym, Wymagania sanitarne w budownictwie wiejskim, Wiejskie systemy wodociągowe, Wybrane zagadnienia z zakresu prawa wodnego, ochrony środowiska i pozyskiwania środków finansowych, Metody renowacji przewodów sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, Kanalizacje niekonwencjonalne, Technologie uzdatniania wody, Oczyszczanie ścieków	Podstawowe przedmioty: Hydrologiczne i hydrogeologiczne podstawy gospodarki wodnej, Zasoby wodne – kategorie, metody oceny, Systemy monitoringu stanu wód, Prawne i ekonomiczne aspekty gospodarki wodnej, Zagadnienia powodziowe, Gospodarowanie wodą na obszarach zurbanizowanych, Hydroinformatyka i GIS	Studia organizowane w celu zapoznania słuchaczy z najnowszymi technologiami stosowanymi podczas uzdatniania wody oraz oczyszczania ścieków oraz przekazania umiejętności obsługi programu AUTO CAD i jego praktycznego zastosowania
Czas trwania	Rok akademicki	Od października br. do czerwca 2010 r.	Od lutego 2010 r. do czerwca 2011 r.		Od października br. do czerwca 2010	Od października br. do 30 lipca 2010 r.
Liczba semestrów	2	2	3	2	2	2
Liczba godzin	270	I. 192 II. 215	398	200	135 (wykłady) i 115 (ćwiczenia)	200
Terminy zajęć	Soboty i niedziele. Średnio osiem zjazdów w semestrze	I. Piątki i soboty (co dwa tygodnie) II. Soboty i niedziele (co dwa tygodnie)	Soboty i niedziele (co dwa tygodnie)	Piątki, soboty i niedziele. Średnio pięć zjazdów w semestrze. Dokładne terminy zostaną podane później.	Soboty i niedziele od października br.	Jeden dwudniowy zjazd w każdym miesiącu (sobota, niedziela)
Zasady naboru	Kolejność zgłoszeń. W przypadku większej liczby kandydatów niż miejsc o przyjęciu decyduje kierownik studiów podyplomowych na podstawie informacji o wykształceniu kierunkowym oraz doświadczeniu zawodowym kandydatów.	I. Kolejność zgłoszeń II. Kolejność zgłoszeń i rozmowa kwalifikacyjna	Wymagany dyplom ukończenia studiów (licencjat lub magisterski). Kolejność zgłoszeń	Podanie o przyjęcie na studia, odpis dyplomu ukończenia studiów wyższych, dowód wpłaty (w terminie do I zjazdu). Decyduje kolejność zgłoszeń.	Na podstawie kategoryzacji punktowej obejmującej kierunek wykształcenia oraz profil zatrudnienia. O przyjęciu decyduje lista rankingowa (wg ilości zdobytych punktów). W przypadku tej samej liczby punktów decyduje kolejność złożenia kompletu wymaganych dokumentów, a w dalszej kolejności oraz w kwestiach spornych rozmowa kwalifikacyjna.	Kolejność zgłoszeń
Termin zgłoszeń	Do 15 września br.	I. Od 5 stycznia do 31 lipca br. II. Od 2 stycznia do 30 września br.	Do stycznia 2010 r.	Bd.	Od 15 czerwca do 15 września br.	Do 15 września br.
Ilość miejsc	30	I. 30 II. Do 30	30	Bd.	24	Minimum 18 uczestników
Koszt [zł]	4000. Płatne w dwóch ratach	I. 3000 II. 3900	Bezpłatne, finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego	3500	W roku akademickim 2009/2010 bezpłatnie w ramach projektu Uniwersytet Partnerem Gospodarki Opartej na Wiedzy (UPGOW) współfinansowanego w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego	4000
Informacje dodatkowe	Absolwent studiów jest przygotowany do planowania, projektowania i eksploatacji w zakresie technologii procesów, urządzeń oraz instalacji do oczyszczania wody, ścieków, odnowy wody, ochrony wód oraz unieszkodliwiania i zagospodarowania odpadów miejskich i przemysłowych, a także w zakresie kontroli stanu czystości środowiska.	I. Studia przeznaczone głównie dla osób zatrudnionych w RZGW, pracowników wydziałów ochrony środowiska urzędów marszałkowskich i wojewódzkich oraz projektantów urządzeń budownictwa i melioracji. II. Bd.	Studia realizowane w ramach projektu „Wzmocnienie potencjału dydaktycznego kierunków przyrodniczych i technicznych na Uniwersytecie Opolskim w zakresie ochrony i gospodarowania środowiskiem” w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki od 1 września 2008 r. do 30 czerwca 2011 r.	Studia przeznaczone dla osób posiadających ukończone studia wyższe, m.in. nauczycieli szkół średnich z zakresu ochrony środowiska, rolnictwa, gospodarki wodnej, budownictwa wodnego i zaopatrzenia osiedli w wodę, pracowników ośrodków doradztwa rolniczego, instytucji zajmujących się problematyką infrastruktury obszarów wiejskich, spółek prywatnych i państwowych oraz pracowników gminnych i powiatowych władz samorządowych	Bd.	Kierownik studium: dr hab. Marzena Gibczyńska, Katedra Chemii Ogólnej i Ekologicznej, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, tel. 608 511 430, marzena.gibczyń[email protected]