Przekroczone granice

Wymagania te sprowadzają się do:

1) posiadania wyposażenia umożliwiającego odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz zapewnienia jego odpowiedniego stanu technicznego,

2) utrzymania odpowiedniego stanu sanitarnego pojazdów i urządzeń do odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości,

3) spełnienia wymagań technicznych dotyczących wyposażenia pojazdów do odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości,

4) zapewnienia odpowiedniego usytuowania i wyposażenia bazy magazynowo-transportowej.

Z kolei art. 9d ust. 2 upoważnia ministra środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym ds. gospodarki do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych wymagań, o których mowa w art. 9d ust. 1.

 

Istotnym zagadnieniem przy tworzeniu rozporządzenia jest więc określenie granic upoważnienia zawartego w art. 9d ust. 2 do wydania rozporządzenia, ponieważ oczywiste jest, że nie może ono wykraczać poza te granice. Tymczasem w skierowanym do konsultacji społecznych projekcie Rozporządzenia Ministra Środowiska z 16 sierpnia 2011 r. sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zostały one przekroczone.

Z art. 9 ust. 1 pkt 1 wynika, iż rozporządzenie powinno wprowadzać szczegółowe wymagania w zakresie wylegitymowania się przez przedsiębiorcę stałymi tytułami prawnymi do posiadanych pojazdów i urządzeń, np. prawem własności, najmu, dzierżawy czy też leasingu, które powinny mieć stały charakter oraz szczegółowe wymagania co do ilości i rodzajów pojazdów i urządzeń.

 

Zgodnie z pkt. 2, powinny być określone wymagania co do utrzymania odpowiedniego stanu sanitarnego pojazdów i urządzeń do odbierania odpadów komunalnych. W treści upoważnienia jest mowa tylko o pojazdach i urządzeniach, natomiast nie wymienia się np. pojemników i worków. Można zatem przyjąć, iż pod pojęciem „urządzeń” należy rozumieć kontenery, pojemniki, kosze i worki do zbierania odpadów komunalnych. W konsekwencji zasadny jest wniosek, iż upoważnienie daje podstawę do objęcia treścią rozporządzenia kontenerów, pojemników, koszy i worków na odpady w zakresie zarówno ich posiadania przez przedsiębiorcę, jak i utrzymania ich odpowiedniego stanu sanitarnego.

 

Z kolei pkt 3 nie obejmuje swoją treścią (tak jak jest to w projekcie) przechowywania danych satelitarnych w siedzibie podmiotu odbierającego odpady komunalne przez pięć lat. Należy jeszcze raz podkreślić, że dotyczy on jedynie spełnienia wymagań technicznych dotyczących wyposażenia pojazdów.

Natomiast pkt 4 dotyczy zapewnienia odpowiedniego usytuowania i wyposażenia bazy magazynowo-transportowej. W tym miejscu należy przypomnieć wyrok WSA w Gliwicach z 17 lutego 2011 r. (sygn. akt II SA/GI 962/10), zachowujący nadal aktualność, w którym stwierdzono: „organ gminy został upoważniony jedynie do określenia wymagań, obejmujących opis wyposażenia technicznego bazy transportowej. Pod pojęciem bazy transportowej nie sposób też rozumieć zaplecza biurowego do obsługi klientów firmy”. Projekt rozporządzenia nie może więc nakładać na przedsiębiorcę obowiązku opróżniania pojazdów na koniec dnia z odpadów ani parkowania ich wyłącznie na terenie bazy magazynowo-transportowej, gdyż nie mieści się to w pojęciu jej wyposażenia.

 

Projekt rozporządzenia powinien być uzupełniony i uściślony. W zakresie usytuowania bazy magazynowo-transportowej celowe byłoby określenie jej położenia w odległości nie większej niż 50 km od granicy gminy, z której odbiera się odpady, zamiast przewidywanych w projekcie 80 km. Ponadto sposób sformułowania przepisu rodzi wątpliwości, czy chodzi o odległość liczoną w linii prostej, czy też po drogach. W przypadku miast o liczbie przekraczającej 50 tys. mieszkańców baza taka powinna znajdować się obligatoryjnie na terenie miasta (lub na terenie regionu gospodarki odpadami, którego gminę lub gminy przedsiębiorca obsługuje). Wskazane byłoby również, aby baza ta wyposażona była w separator substancji ropopochodnych albo w oczyszczalnię lub zbiorniki bezodpływowe. Krytycznie należy również odnieść się do przewidzianej w projekcie liczby pojazdów, do których posiadania zobowiązany jest przedsiębiorca (co najmniej po dwa do odbierania zmieszanych i selektywnie zebranych odpadów komunalnych). Liczba ta jest za mała w sytuacji, gdy przedsiębiorca będzie świadczył usługi w dużych miastach bądź wystąpi awaria pojazdu. W projekcie ilość wymaganych pojazdów powinna być powiązana np. z wielkością populacji mieszkańców, jaką baza obsługuje. Projekt nie zawiera jakichkolwiek przepisów dotyczących dysponowania przez przedsiębiorcę urządzeniami do zbierania odpadów (kontenerami, koszami, pojemnikami, workami itp.), ich ilości i rodzaju. Zbyt mało miejsca poświęca też wyposażeniu technicznemu pojazdów.

 

Artykuł 4 ust. 2 pkt 1 ustawy stanowi, iż Regulamin utrzymania czystości i porządku w gminie określa rodzaj i minimalną pojemność urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, warunków ich rozmieszczenia i utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, przy uwzględnieniu średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych bądź w innych źródłach oraz liczby osób korzystających z tych urządzeń. Kwestie utrzymania sanitarno-porządkowo-technicznego w zakresie urządzeń do zbierania odpadów określa więc w pierwszej kolejności rada gminy, po zasięgnięciu opinii powiatowego inspektora sanitarnego. W projektowanym rozporządzeniu należałoby wskazać, iż wymagania określone w rozporządzeniu w zakresie utrzymania stanu sanitarnego, rodzaju, ilości i pojemności urządzeń do zbierania odpadów muszą uwzględniać te zawarte w gminnym regulaminie utrzymania czystości i porządku. Wskazaną materię w zakresie utrzymania stanu sanitarnego pojazdów i urządzeń oraz wymagań, jakim ma odpowiadać baza magazynowo-transportowa, reguluje również Rozporządzenie Ministra Środowiska z 16 czerwca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy gospodarowaniu odpadami komunalnymi. Jego przepisy mają pełne zastosowanie do bazy magazynowo-transportowej przedsiębiorstwa odbierającego odpady od właścicieli nieruchomości. Reguluje ono takie problemy jak obowiązek odkażania pojazdów i urządzeń, rejestrowania przeprowadzonych czynności sanitarnych oraz istnienia urządzeń higieniczno-sanitarnych (takich jak szatnie przepustowe, umywalnie, pomieszczenia z natryskami, ustępy i jadalnie). Określa wyposażenie pojazdów w sferze bezpieczeństwa i higieny pracy oraz sposób oznakowania obiektów, w tym miejsc, gdzie magazynowane są odpady komunalne.

 

Piotr Hossa, radca prawny Krajowej Izby Gospodarki Odpadami

 

Tytuł od redakcji