Starożytne miasto ukryte pod wodą. Niezwykłe odkrycie nad Tygrysem

Starożytne miasto znajduje się pod zbiornikiem Mosul. Do jego odsłonięcia doprowadziły ekstremalna susza i pobór wody. Szacuje się, że pochodzi sprzed około 3400 lat. Cały ten obszar był zamieszkany jeszcze do roku 1985, z kolei pod koniec lat 80-tych, na skutek budowy tamy, teren został zalany wodą. Susza w Iraku w przeszłości nie zwróciła uwagi świata ze względu na fale upałów panujące w Indiach i Pakistanie. Była jednak na tyle dotkliwa, że wymusiła uwolnienie dużych ilości zmagazynowanej wody. Obecnie istnieje prawdopodobieństwo wyschnięcia zbiornika Mosul, poziom wody spadł tak bardzo, że odkrywane są starożytne skarby.

Kolejna szansa

Starożytne miasto w prowincji Duhok nie było dla naukowców tajemnicą, ponieważ w 2018 r. ruiny również wynurzyły się z wody. Wtedy doszło do częściowego uszkodzenia tamy, co z kolei przełożyło się na obniżenie poziomu wody. Podczas poprzedniej redukcji poziomu wody niemiecko-kurdyjski zespół znalazł duży pałac z zachowanymi malowidłami ściennymi. W grudniu ubiegłego roku miasto zaczęło znowu się wynurzać. W styczniu i lutym Hasan Ahmed Qasim z Kurdistan Archaeology Organization, wspierany przez Ivane Puljiz z Uniwersytetu we Freiburgu i Petera Pfälznera z Uniwersytetu w Tübingen, ponownie zajął się tworzeniem mapy tajemniczego miasta.

– Prowadzimy tu wykopaliska z pomocą uniwersytetów w Tübingen i Freiburgu w Niemczech. W tym starożytnym mieście znajdują się pozostałości wielu budynków z okresu Imperium Mitanni. Odnalezione starożytne miasto nazywa się Zakhiku – mówi Hassan Ahmed Qasim.

Wyjątkowe odkrycie

Odkrycie miasta okazało się zdumiewające nie tylko ze względu na daleko sięgające korzenie historyczne. Archeolodzy są pod wrażeniem tego, w jak doskonałym stanie znajdują się odnalezione zabytki.

– Mimo tysięcy lat, które minęły, jego mury i konstrukcje o wysokości kilku metrów nie zostały zniszczone – mówi Bekes Birifkani, dyrektor ds. historycznych artefaktów i kultury w prowincji Duhok.

Wygląda na to, że imperium Mitanni całkiem sporo wiedziało o korzyściach z planowania urbanistycznego i rozwiązań przemysłowych. Dobrze zachowany stan murów sięgających niegdyś kilku metrów wysokości budzi spore zdumienie naukowców, ponieważ były wykonane z suszonych na słońcu cegieł, a od ponad 40 lat znajdowały się pod wodą. Tak dobry ich stan wynika również z faktu, że miasto zostało zniszczone w trzęsieniu ziemi około 1350 r. p.n.e., podczas którego zapadające się górne partie murów pogrzebały budynki. W krótkim czasie archeologom udało się w znacznym stopniu odwzorować miasto. Oprócz pałacu, który znajdował się wtedy około 20 metrów od wschodniego brzegu rzeki Tygrys, naukowcy odkryli również kilka innych dużych budynków, m. in. masywne fortyfikacje z murem i wieżami, monumentalny, wielopiętrowy budynek magazynowy oraz kompleks przemysłowy.

– Ogromny budynek magazynu ma szczególne znaczenie, ponieważ musiały być w nim przechowywane ogromne ilości towarów, prawdopodobnie przywiezionych z całego regionu – mówi Ivana Puljiz.

Imperium Mitanni

Naukowcy uważają, że pozostałości zabudowań są pamiątką po tętniącym życiem ośrodku Imperium Mitanni, państwa założonego przez Hurytów w północnej Mezopotamii i północnej Syrii, które istniało od około 1600 roku p.n.e. do 1260 roku p.n.e., a w szczytowym okresie obejmowało znaczną część współczesnej Syrii i północnego Iraku. Ostatecznie zostało podbite przez Hetytów z północy i Asyryjczyków z południa. Zakhiku było wyraźnym centrum władzy epoki brązu. Dzieje Imperium Mitanni nie są dobrze znane, ponieważ informacje o nim można czerpać tylko ze znalezisk archeologicznych i starożytnych przekazów, które przeważnie dotyczą dziejów Asyrii, Hetytów czy Babilonii i tylko wspominają o kraju Hurytów. Cenne są opisy biblijne oraz teksty znalezione w Egipcie (np. listy z Amarna).

Światełko w tunelu

Odkrycie Zakhiku może wiele zmienić i uzupełnić naszą wiedzę o Mitanni. Szczególnie interesujące jest odkrycie naczyń ceramicznych, w których znajdowało się ponad 100 tabliczek z pismem klinowym. Pochodzą one ze środkowego okresu asyryjskiego, czyli niedługo po trzęsieniu ziemi, które nawiedziło miasto. Część tabliczek, które mogą być listami, spoczywają nadal w swoich glinianych kopertach. Badacze mają nadzieję, że to odkrycie dostarczy ważnych informacji na temat dziejów miasta w okresie Mitanni i początku panowania asyryjskiego w tym regionie.

– To niemal cud, że tabliczki z pismem klinowym wykonane z niewypalonej gliny przetrwały tyle dziesięcioleci pod wodą – mówił Peter Pfälzner.

Aby zapobiec dalszemu niszczeniu starożytnego miasta przez podnoszącą się wodę, odkryte budynki zostały całkowicie przykryte szczelną folią i zasypane żwirem w ramach szeroko zakrojonego projektu konserwatorskiego finansowanego przez Fundację Gerdy Henkel. Ma to na celu ochronę ścian z niewypalonej gliny oraz wszelkich innych znalezisk ukrytych w ruinach w czasie powodzi.

źródło: phys.org, uni-tuebingen.de