WAK 2024: "Rośliny bliżej architektury"

Konferencja WAK potrwa dwa dni (11-12 października). Na dziś, w SGGW w Warszawie, zaplanowano sesje referatowo-dyskusyjne a na jutro – sesję plenerową w Parku Akcji “Burza”.

“Żyjemy w świecie, w którym połowa wiedzy w niemal wszystkich dziedzinach nauki pozyskana została w ciągu ostatniego ćwierćwiecza. Skłania nas to do nieustającego wysiłku w jej zdobywaniu i aktualizowaniu. Współczesne trendy oparte na nowych odkryciach nie omijają również naszej branży – Architektury Krajobrazu. Dlatego właśnie mam zaszczyt zaprosić Was, tym razem do Warszawy, na XX-jubileuszową konferencję Współczesna Architektura Krajobrazu 2024” – zapowiadał wydarzenie arch. kraj. Aleksander Lech, prezes Zarządu Stowarzyszenia Architektury Krajobrazu.

Bliżej roślin, bliżej architektury

W tej edycji, zatytułowanej “Rośliny bliżej architektury”, organizatorzy zdecydowali się skoncentrować na roślinach jako czynniku determinującym metody walki ze zmianami klimatu. Stąd też w agendzie konferencji, pojawiły się prelekcje poświęcone m.in. naturalnym siedliskom roślin czy funkcji roślinności oraz integracji zieleni z architekturą w taki sposób, aby podnosiła jej wartość nie tylko w kategoriach estetyki, ale przede wszystkim funkcjonalności i ekologii.

Swoją wiedzą zarówno teoretyczną, jak i praktyczną, dzielą się specjaliści z wielu dziedzin związanych z architekturą krajobrazu oraz architekturą. Wśród nich m.in. arch. kraj. Wojciech Bobek z Politechniki Krakowskiej, który w swym wystąpieniu skupił się na ochronie drzew. – Chciałbym pomyśleć o ochronie drzewa szerzej, jest czymś więcej niż tylko żywym organizmem, jest siedliskiem, pewnego rodzaju mikrokosmosem, który trzeba chronić. Dodał że jest pewien paradoks – chcemy chronić drzewa, ale nie wiemy jak. – Istotne jest to, by dostrzegać drzewo, mamy problem z rozeznaniu relacji przestrzennej a lokalizacją drzewa względem naszych pomysłów. Nie zawsze nasze pomysły są dostosowane do tego, jak drzewo rośnie. To my powinniśmy się odsunąć, bo drzewo nie ma odpowiednich mechanizmów by przesunąć się samo. – skonstatował prelegent.

Dlaczego technologie są przyjazne drzewom i nie musimy się ich bać? Wspomagają życie drzew, ale muszą być używane z rozwagą. Czy wybór technologii ma znaczenie dla drzewa? Tak, o ile wiemy co i przed czym chronimy a nie działamy maszynowo. Jak rozmawiać z budowlańcami, sieciowcami o drzewach? – zapytał Wojciech Bobek. Według niego prosto i konkretnie, co chronimy, w jakim zakresie. Wskazując to, co ważne, ale nie zmuszać “do kochania” zieleni. Pokazując co zyskają jeśli będą chronić, a nie co tracą jeśli uszkodzą lub zniszczą. Określić zysk w rachunku ekonomicznego. Jak z kolei patrzeć na istniejącą zieleń na etapie projektowania? Odpowiedź brzmi: Szczerze, bez pudrowania, zaokrąglania, dociągania do naszych pomysłów. Z szacunkiem, a zatem chronić ile realnie można, ale nie na siłę, “bo chcę”. A jak projektować z szacunkiem dla zielenie? W terenie, próbując zrozumieć przestrzeń i jej deficyty. W terenie, by zrozumieć naszą rolę w procesie. W wolności, ze świadomością, że to my władamy technologią, komputerem, CADem, geometrią a nie one nami. Z dystansem do siebie i własnych pomysłów. Jeśli wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom drzew, ale zawsze będzie zielono, gdy włożymy w to wysiłek.

Głos zabrał również honorowy członek SAK – arch. kraj. Wojciech Januszczyk z Fundacji Krajobrazy. – Musimy sobie zdawać w 100% sprawę, że nasza branża jest wpisana w gospodarkę liniową. Nasz zawód to niszczenie, destrukt, bo wychodzimy z założenia, że wchodzimy w pustą przestrzeń, my tworzymy, jesteśmy twórcami. No nie, tam nie ma pustej przestrzeni, wchodzimy w sytuację, miejsce i dokonujemy zniszczenia. To podstawa naszej działalności. – zaznaczył prelegent. – Moim zdaniem powinniśmy pracować faktycznie na gospodarce cyrkularnej, tworzyć projekty w ten sposób a nie bawić się w greenwashingi. – dodał Januszczyk.

Doktor inż. arch. kraj. Joanna Rayss zapytała po co nam zielona infrastruktura? Odpowiedź rozpoczęła od przywołania aktualnego statusu terenów zieleni w miastach. Według ustawy o ochronie przyrody funkcjonujący termin “teren zieleni” zakłada, że to zieleń zdefiniowana, urządzona, pełniąca funkcje publiczne. Tymczasem zieleń w mieście to coś więcej. Niby wiemy że zieleń jest wartościowa, ale jak to się ma do Excela inwestycji w parku czy nasadzeń zieleni? Drzewa nie stanowią elementu wartości początkowej środka trwałego. – Jak wiele by się zmieniło, by wydatki na drzewa mogłyby być elementem majątku miast czy gmin. – zaznaczyła Rayss. Co zatem stanowi wartość faktyczną? Właśnie infrastruktura. Rury kanalizacji deszczowej, kable, drogi, telekomunikacja są w świadomości ważne w funkcjonowaniu miasta a zieleń nie. Stąd też zaczęto mówić o zielonej infrastrukturze. – Musimy komunikować bardzo wyraźnie, że zieleń świadczy usługi ekosystemowe. – wskazała Rayss. – Ekosystem jest istotą zielonej infrastruktury. Bez niego nie będzie usług ekosystemowych. Nie ma ekosystemu jeśli nie przechodzi przez niego cyrkularność. – dodała.

Wiedza w terenie

Jak co roku konferencji towarzyszy tematyczna wizyta studyjna. Tym razem uczestnicy WAK będą mieli okazję zwiedzić warszawski Park Akcji “Burza”. Spacer odbędzie się w sobotę pod hasłem: “Projektowanie site-specific – zarządzanie istniejącymi procesami przyrodniczymi w oparciu o zasady gospodarki cyrkularnej”.

Park pod Kopcem Powstania Warszawskiego to wyjątkowe miejsce, w którym spójnie połączono: historię powojennej Warszawy, szacunek dla zastanej przyrody oraz wielofunkcyjność przestrzeni dla użytkowników. Realizacja otrzymała w 2024 r. prestiżowe nagrody:

• Landezine International Landscape Award (LILA);
• Grand Prix Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy 2024, zwycięzca również w kategoriach: przestrzeń publiczna i rozwiązania proekologiczne;
• Grand Prix Nagrody Architektonicznej “Polityki”.

Patronat medialny nad WAK objął miesięcznik “Zieleń Miejska”. Październik obfituje w wielość wydarzeń dla branży zieleni. Najbliższe z nich to XVIII Forum Miejska Sztuka Ogrodowa. Fokus na zieleń, które już w dniach 17-18 października w Poznaniu, w ramach targów Gardenia. Udział w Forum bezpłatny po uprzedniej rejestracji na stronie: zielenmiejska.abrys.pl.