Ekspert: ceny energii spadają i bez mrożenia

Rząd przyjął we wtorek projekt ustawy przewidujący utrzymanie do końca września 2025 r. ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych na poziomie 500 zł za MWh. Koszt interwencji w przyszłym roku oszacowano na ponad 5 mld zł.

Głos krytyki

Hetmański krytycznie ocenił decyzję rządu. “Jestem przeciwnikiem mrożenia cen energii, ponieważ one z kwartału na kwartał w sposób naturalny spadają i będą spadać, bo do użytku wchodzi więcej odnawialnych źródeł energii i energetyki gazowej. To ma duży wpływ na obniżkę cen, które dziś odnoszą się do wysokich kosztów wydobycia węgla” – powiedział ekspert w dziedzinie polityki energetyczno-klimatycznej. “Jeśli już ceny mają być zamrożone, to maksymalnie na pół roku, żeby koszt dla budżetu był mniejszy” – dodał.Przypomniał, że w szczycie kryzysu energetycznego w 2019 r. całoroczna cena energii dla przedsiębiorstw wynosiła 600-800 zł za MWh a teraz spada poniżej 500 zł za MWh. “Gdybyśmy mieli wrócić do sytuacji sprzed kryzysu i uwzględnić zwykłą inflację to te ceny i tak by dobiły do dzisiejszych poziomów” – stwierdził.

Okazja do odblokowania konkurencji

“Zakończenie mrożenia cen energii byłoby okazją do odblokowania konkurencji, a to ona pozwala na obniżenie rachunków” – stwierdził Hetmański. Jako przykład podał “wpuszczenie” do Polski czwartego operatora telefonii komórkowej w 2007 r., co w jego opinii spowodowało spadek cen i poprawę jakości usług. “Teraz o naszą jakość usług, o klienta, troszczy się rynek, a nie jakiś urząd” – dodał.

Decyzję rządu ekspert rozpatruje wyłącznie w kategoriach politycznych i w kontekście zbliżających się wyborów prezydenckich. “Ochrona jest konieczna, ale nie tymi środkami. Od wspierania potrzebujących są instytucje pomocy społecznej. Mrożeniem cen nie zachęcimy konsumentów do zmiany profilu ogrzewania domów na bardziej oszczędne” – stwierdził.

Konieczna transformacja

Zdaniem eksperta polska energetyka wymaga transformacji, a decyzja o dalszym mrożeniu cen odwlecze ten proces o kolejne miesiące. “Musimy się transformować, przestać dotować kopalnie, zapłacić górnikom za odejście z zawodu i stworzyć im program rekwalifikacji – to będzie nas kosztowało dużo mniej niż transformacja w oparciu o dotacje dla węgla” – zaznaczył.

Projekt nowelizacji

Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku oraz w 2024 roku oraz niektórych innych ustaw, mechanizm ceny maksymalnej za energię elektryczną na dotychczasowym poziomie 500 zł za MWh netto będzie przedłużony do 30 września 2025 r.

Cena maksymalna ma obejmować wyłącznie odbiorców w gospodarstwach domowych. Z uwagi na względną stabilizację na polskich i światowych rynkach energii elektrycznej podmioty z sektora JST, użyteczności publicznej i MŚP znajdują się w bezpieczniejszej sytuacji w porównaniu z odbiorcami w gospodarstwach domowych, dlatego nie będą objęte proponowanym wsparciem – napisano w uzasadnieniu projektu. Ze wsparcia wyłączone zostaną te gospodarstwa domowe, które zdecydowały się na oferty sprzedawców z ceną dynamiczną energii, dostępne od lata 2024 r.

Jak wskazano, bez interwencji ustawowej odbiorcy w gospodarstwach domowych płaciliby 623 zł za MWh – tyle bowiem wynosi średnia cena energii elektrycznej w grupie taryfowej G wynikająca z taryf sprzedawców z urzędu, zatwierdzonych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na okres do końca 2025 r. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, sprzedawcy, dostarczający energię eklektyczną po ustalonej ustawowo cenie dostają od państwa rekompensatę w wysokości różnicy ceny taryfowej lub tzw. ceny odniesienia i 500 zł za MWh. Pieniądze na rekompensaty będą pochodzić z funduszu przeciwdziałania COVID-19.

Projektowana ustawa przewiduje też, że sprzedawcy z urzędu energii elektrycznej do 30 kwietnia 2025 r. złożą do Prezesa URE wnioski o zmianę swoich taryf.

Projekt zakłada również przedłużenie do końca czerwca 2025 r. zwolnienia z opłaty mocowej odbiorców, pobierających energię elektryczną na własne potrzeby w punktach poboru o napięciu co najwyżej 1 kV. Odbiorcy ci to głównie gospodarstwa domowe – zaznacza się w uzasadnieniu. W momencie zawieszenia opłaty mocowej w połowie roku wynosiła ona od 2,66 zł do 14,9 zł netto miesięcznie, w zależności od zużycia energii w danym gospodarstwie domowym.

Opłata mocowa trafia do operatora przesyłowego PSE. Projekt zakłada, że PSE otrzyma rekompensatę z funduszu COVID-19.

Zgodnie z Oceną Skutków Regulacji projektu, koszt rozwiązań osłonowych dla gospodarstw domowych do 30 września 2025 r. ma wynieść 3,582 mld zł, a dodatkowo 398 mln w 2026 r. z tytułu późniejszego rozliczania rekompensat. W sumie to 3,98 mld zł. Koszt zawieszenia opłaty mocowej na cały 2025 r. to 1,476 mld zł. W sumie cała interwencja ma kosztować 5,456 mld zł.