OZE w świetle zmian w Prawie energetycznym

Drugiego grudnia br. został przyjęty w trzecim czytaniu przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy P.e. oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Głównym celem nowelizacji Ustawy P.e. z 10 kwietnia 1997 r. jest implementacja do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2005/89/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 18 stycznia 2006 r. dotyczącej działań na rzecz zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i inwestycji infrastrukturalnych. Oprócz przepisów służących wdrożeniu niniejszej dyrektywy, w projekcie uregulowano również wiele innych kwestii wynikających z aktualnych doświadczeń w funkcjonowaniu ustawy, w tym związanych ze wsparciem wytwarzania energii elektrycznej w OZE.

Koniec z blokowaniem przyłączania nowych źródeł
W październikowym numerze „Czystej Energii” omówiono rozwiązania przewidziane w nowelizacji ustawy P.e., mające usprawnić proces przyłączania nowych inwestycji OZE do sieci. Przedmiotem rozważań była wówczas zaliczka na poczet opłaty za przyłączenie do sieci, a także obowiązek dołączenia do wniosku o przyłączenie wypisu i wyrysu z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w przypadku podmiotów ubiegających się o przyłączenie źródeł energii elektrycznej do sieci o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV. Pierwszy z przewidzianych środków wynika głównie z faktu „rezerwowania miejsc i mocy przyłączeniowych w systemie elektroenergetycznym” przez podmioty ubiegające się o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej, a przede wszystkim nowe farmy wiatrowe. Drugi zaś, nienakładający na inwestora żadnych dodatkowych obowiązków, pozwoli przedsiębiorstwu sieciowemu ocenić wiarygodność tego wniosku. Ponadto w wyniku poprawki senackiej dookreślono, że wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu powinny potwierdzać dopuszczalność lokalizacji danego źródła energii na terenie objętym planowaną inwestycją.

Przykładowo, jeśli wymagane jest wykonanie ekspertyzy wpływu przyłączanych inwestycji na system elektroenergetyczny, ustawa o zmianie ustawy – P.e. oraz o zmianie niektórych innych ustaw określa, na kim ciąży obowiązek sporządzenia ekspertyzy. Obecnie spoczywa on na ubiegającym się o przyłączenie, natomiast po zmianie prawa „przejdzie” na przedsiębiorstwo sieciowe. Rozwiązanie to, wzorowane na doświadczeniach wielu krajów, radykalnie usprawni proces wydawania warunków przyłączenia. Zawartość, kompletność i jakość ekspertyzy wiązała się bowiem z notorycznymi uwagami i zastrzeżeniami ze strony przedsiębiorstw sieciowych wydających warunki przyłączenia.
Kolejna zmiana ma na celu zdyscyplinowanie przedsiębiorstw sieciowych do przestrzegania terminów wydawania warunków przyłączenia do sieci. Za ich niedotrzymanie wymierzana będzie kara pieniężna.

Biogazownie – przyszłość dla Polski
W ramach przygotowanych w Ministerstwie Gospodarki zmian rozszerzono mechanizm wsparcia w postaci „zielonych certyfikatów” na wytwarzanie biogazu rolniczego i wprowadzanie go do sieci dystrybucyjnej gazowej. Istotą powyższej regulacji jest system „świadectw pochodzenia biogazu”, które są potwierdzeniem wytworzenia biogazu rolniczego i wprowadzenia go do sieci dystrybucyjnej gazowej. W efekcie umożliwiono przedsiębiorstwom energetycznym sprzedającym energię elektryczną odbiorcom końcowym wypełnienie obowiązku w zakresie OZE poprzez uzyskanie i przedstawienie prezesowi URE do umorzenia świadectw pochodzenia biogazu. Ważnym elementem tego rozwiązania jest przeliczenie ilości wytworzonego biogazu rolniczego na ekwiwalentną ilość energii elektrycznej wytworzonej w OZE. W ten sposób wartość świadectwa pochodzenia biogazu wyrażana jest w MWh tak samo, jak dla świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej w OZE. Umożliwi to wspólny obrót na Towarowej Giełdzie Energii tymi dwoma rodzajami świadectw pochodzenia. Propozycja zawiera także określenie w drodze rozporządzenia: parametrów jakościowych biogazu rolniczego wprowadzanego do sieci dystrybucyjnej gazowej, wymagań dotyczących pomiarów, rejestracji i sposobu obliczania ilości wytworzonego biogazu rolniczego oraz miejsca dokonywania tych pomiarów. Wprowadzono także definicję biogazu rolniczego.

Nowelizacja ustawy P.e. będzie miała olbrzymie znaczenie dla rozwoju biogazowni rolniczych. Niejednokrotnie zapotrzebowanie na ciepło w miejscu lokalizacji biogazowni jest mniejsze niż możliwości produkcji ciepła wytwarzanego w wysoko sprawnej kogeneracji. W tej sytuacji zamiast nieefektywnej produkcji samej energii elektrycznej korzystniejsze jest wytwarzanie biogazu rolniczego jako końcowego produktu i wprowadzanie go do sieci dystrybucyjnej gazowej. Takie działanie będzie opłacalne, o ile zapewniony zostanie mechanizm wsparcia dla takiego biogazu, co przewiduje przedmiotowy projekt ustawy. Ponadto zgodnie z nowymi przepisami działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania biogazu rolniczego lub wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego będzie działalnością regulowaną, a więc przedsiębiorca chcący prowadzić taką działalność, nie będzie musiał ubiegać się o uzyskanie koncesji. Wystarczający będzie wpis do rejestru przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem biogazu rolniczego prowadzonego przez Agencję Rynku Rolnego.

Metanu uwalnianego z kopalń i gazu uzyskiwanego z przetwarzania biomasy, wykorzystywanych lokalnie, nie objęto dotychczas systemem wsparcia. Zaproponowane w nowelizacji ustawy zmiany pozwolą na to w ramach promocji wysoko sprawnej kogeneracji. Spowoduje to zwiększenie korzyści zarówno dla wytwórcy tych paliw, jak i też dla środowiska.
Ponadto w związku z rozbieżnościami interpretacyjnymi związanymi z możliwością łączenia świadectw pochodzenia dodano nowy przepis, dopuszczający wprost łączenie świadectw pochodzenia.
Procedowane zmiany, to początek procesu budowy systemu prawnego w Polsce, który służyć będzie dynamicznemu rozwojowi OZE, z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju i efektywności ekonomicznej wytwarzania energii elektrycznej i ciepła.

dr Henryk Majchrzak, dyrektor, Departament Energetyki, Ministerstwo Gospodarki