Nie milkną kontrowersje wokół spalania biomasy

Instytut Spraw Społecznych zorganizował spotkanie na temat zmian, jakie Unia Europejska powinna wprowadzić w przypadku korzystania z biomasy.

Określenie limitów

Rządy europejskie coraz bardziej skłaniają się ku bioenergii, widząc w niej tani sposób na spełnienie wymogów dotyczących energii odnawialnej. Stanowi ona 62 proc. wykorzystanej energii odnawialnej w całej Unii.

Najnowsze badania pokazują, że biomasa nie może być zaliczana do najbardziej “zielonych” (ekologicznych) źródeł energii. Jej wykorzystywanie wiąże się bowiem z utratą bioróżnorodności, negatywnymi skutkami wynikającymi z emisji związków węgla czy zmianą sposobu wykorzystania gruntu.

Biomasa, ze względu na ekstensywną produkcję rolną i gospodarkę leśną, wpływa także na jakość wody, gleby i powietrza. Dochodzą do tego konflikty z życiem lokalnych społeczności, którym zawłaszcza się ziemię, a to przyczynia się do wahań cen żywności, zagrażając tym samym bezpieczeństwu żywności na świecie (dotyczy to zwłaszcza ubogiej części ludności).

Zabezpieczyć rynek, zadbać o środowisko

Aby uniknąć tych negatywnych skutków, organizacje pozarządowe proponują zabezpieczenia dla wykorzystania biomasy.

Przede wszystkim sugerowane jest wprowadzenie górnego pułapu dla wykorzystania biomasy do produkcji energii do poziomu, który będzie umożliwiał jej zrównoważone dostarczenie.

– Podstawą powinno być to, żeby maksymalna podaż na biomasę potrafiła być zaspokojona przez krajowe zasoby – tłumaczy Paulina Lota z Instytutu Spraw Obywatelskich.

– Nie chodzi o zabronienie importu, ale żeby kryteria dla importowanej biomasy były takie, by ślad węglowy wykorzystania jej był zgodny z zasadą zrównoważonego rozwoju – zaznacza.

Niezwykle ważne jest też zapewnienie optymalnego i wydajnego systemu źródeł biomasy, zgodnie z zasadą kaskadowego wykorzystania. Najpierw z drewna trzeba zrobić trwałe produkty, materiały typu domy czy meble. – Energię róbmy z odpadów i to zgodnie z hierarchią odpadów , która wymaga ponownego wykorzystania lub przetworzenia danego produktu – proponuje Lota.

Nie można też zapominać o tym, że biomasa, która otrzymuje wsparcie i dotacje z UE, powinna spełniać szczegółowe wymogi rozliczania emisji związków węgla. Dlatego włączenie poprawnego rozliczanie emisji związków węgla z biomasy jest niezwykle ważne.

– Nie chodzi tu o to, że jak biomasę spalimy będzie jakaś emisja. Rozliczenie to powinno zawierać pełen ślad węglowy wykorzystywania bioenergii, w tym zastąpienia paliw kopalnianych, długu węglowego i zmian w innych zastosowaniach biomasy. Także emisje ze wszystkich metod pozyskiwania biomasy, jej przetwarzania, transportu i spalania powinny być uwzględnione – tłumaczy Marcin Popkiewicz, analityk megatrendów, ekspert i dziennikarz.

Odpowiedzialność społeczna

W przepisach muszą zmienić się też regulacje dotyczące zrównoważonego rozwoju. Produkcja biomasy nie może powodować zniszczenia lasów lub ich degradacji. Trzeba też pamiętać o prawach człowieka do użytkowania ziemi. Jak mówią eksperci, zdarzały się bowiem przypadki, że grunty zabierane były społeczności, a następnie przeznaczane pod produkcję biomasy.

Bioenergia musi odegrać ważną rolę w łagodzeniu zmian klimatycznych, co do tego jest przekonana Beata Wiszniewska, dyrektor generalny Polskiej Izby Gospodarczej Energetyki Odnawialnej i Rozproszonej (PIGEOR).

Jej zdaniem zapotrzebowanie na biomasę stale rośnie, zwłaszcza w perspektywie wyczerpujących się złóż paliw kopalnych.

–  Jeżeli chodzi o wykorzystanie biomasy w energetyce, to powinny to być biogazownie. Jest to bardziej efektywne i dodatkowo dają możliwość magazynowania energii. Ponieważ w tej chwili wszystkie systemy energetyczne potrzebują magazynów, szczególnie, gdy zaczyna się wykorzystywać te, które są uzależnione od pogody, jak kolektory społeczne. Wtedy energia zmagazynowana jest zbawieniem – mówi dyrektor Wiszniewska.

Żyjemy w świecie ciągłych zmian, a kolejne badania nad bioenergią burzą każdą poprzednią teorię ekspertów. Wydaje się potwierdzać to stanowisko Karola Teligi z Polskiej Izby Biomasy. – Nikt w Europie nie jest w stanie zdefiniować algorytmu zastosowania odnawialnych źródeł energii i całej polityki energetycznej Europy. Wszystko jest tak skomplikowane i obwarowane nowymi pomysłami, że staje się to niemożliwe – ostrzega Teliga.

Jedno jest pewne, każdego roku zwiększa się zapotrzebowanie na bioenergię, a to zwiększa eksploatację ziemi i obszarów leśnych, które i tak są obciążone przez sektory produkcji jak żywność, surowe i włókiennictwo. Dlatego najważniejsze w dyskusji o biomasie powinno być to, z jakiego rodzaju tego surowca korzystać.

Dobrym rozwiązanie mogą być w Polsce… odpady. Szczególnie, że jesteśmy społeczeństwem przyzwyczajonym do jednorazowego wykorzystywania produktów. Może warto przyjrzeć się starszemu pokoleniu, które nic nie wyrzucało niepotrzebnie – było biedniejsze i szanowało też żywność. Teraz na odpady, które produkujemy w ogóle nie zwracamy uwagi, a to jest doskonały surowiec.