Energia i ciepło z biomasy

Ostrowski Zakład Ciepłowniczy uzyskał zezwolenia na użytkowanie poszczególnych urządzeń, które tworzą układ kogeneracyjny. Teraz OZC  wystąpił z wnioskiem do Urzędu Regulacji Energetyki o koncesję na wytwarzanie energii w źródle opalanym biomasą.

– Pomysł zbudowania bloku skojarzonego pochodzi z roku 2000. Po oddaniu do użytkowanie pierwszej kogeneracji opartej na turbinie gazowej i rozpoczęciu sprzedaży energii elektrycznej oraz w oparciu o zbierane doświadczenia z biomasą w Nowych Skalmierzycach powstał w OZC zamysł nawiązania współpracy ze Sklejką-Eko. Pomysł przewidywał wspólne przedsięwzięcie: wybudowanie bloku skojarzonego. Według ówczesnej idei taki blok miał stanąć na terenie spółki Sklejka Eko, w ten sposób miał być uzyskany efekt synergii nie tylko przy produkcji skojarzonej ciepła i prądu, ale także ze sprzedaży dodatkowego ciepła na potrzeby grzewcze i technologii stosowanej w sklejkach dla OZC. W 2004 roku zdecydowano, że blok powstanie na terenie OZC przy ulicy Grunwaldzkiej – mówi prezes Holdikom SA Jan Grześkowiak, wcześniej prezes OZC i pomysłodawca budowy bloku skojarzonego.

Latem 2007 do spółki ciepłowniczej zaczęto dostarczać z Austrii i Włoch części do powstającego bloku skojarzonego. Potem montaż urządzeń i próby techniczne. Trzeba było skontrolować wszelkie układy elektryczne, aparaturę kontrolno-pomiarową, automatykę, napełnić kocioł olejem termalnym i uruchomić kolejne urządzenia. Rozruch kotła opalanego biomasą ( zrębkami drzewnymi) i układu ORC zakończono synchronizacją generatora z siecią elektroenergetyczną.

W Ostrowskim Zakładzie Ciepłowniczym SA stosowane jest pionierskie w skali kraju rozwiązanie z wykorzystaniem Organic Rankine Cycle – czyli Organicznego Cyklu Rankina (w skrócie ORC).

– W kotle spalana jest biomasa, czynnikiem przenoszącym ciepło do układu ORC jest olej termalny, a sam układ ORC (z olejem silikonowym) produkuje ciepło w skojarzeniu w wielkości 8 MW przy produkcji turbogeneratora 2 MW mocy elektrycznej. Prąd elektryczny wytwarzany będzie w generatorze napędzanym turbiną (moduł ORC) z wykorzystaniem specjalnego oleju silikonowego. W Europie pracuje już kilkanaście takich kotłowni. Projekt w OZC jest pierwszym zrealizowanym w Polsce – mówi Grzegorz Kokot, szef Elektrociepłowni i koordynator projektu.

Sercem bloku jest kocioł na olej termalny, kocioł ma kształt walca o średnicy około 4 m i wysokości 12 m, waży kilkanaście ton. Sprawność przemiany wynosi 79%, a zużycie paliwa – 124 kg/GJ. Kocioł i turbiny ORC opalane są zrębkami drzewnymi, które dostarcza w głównej mierze Sklejka Eko z Ostrowa Wielkopolskiego.

Wcześniej zlikwidowano jeden kocioł węglowy, w jego miejsce wybudowano źródło skojarzone do produkcji ciepła i energii elektrycznej. Na dostawców głównych technologii w zakresie kotła wybrano Konsorcjum firm POLYTECHNIK, w którym udziały mają dwie polskie firmy i jedna austriacka. Dostawcą modułu ORC była włoska firma TURBODEN, która zrealizowała podobne dostawy dla ponad 50 firm w Europie. Projektantem generalnym została firma EKOTERMA z Poznania.

– Turbogenerator w technologii ORC pracuje jak analogiczna jednostka w elektrowni konwencjonalnej, płyn roboczy stanowi tu jednak nie woda, ale substancja organiczna o wysokiej masie molekularnej. To pozwala wykorzystywać niskotemperaturowe źródła ciepła do produkcji energii elektrycznej, w szerokim zakresie mocy (od kilku kW do 3 MW mocy elektrycznej). W obiegu pierwotnym (kotłowym) ciecz roboczą stanowi olej termalny (wysokotemperaturowy), który w parowniku przekazuje ciepło do obiegu wtórnego (turbinowego). Po rozprężeniu oleju silikonowego w obiegu turbinowym, ciepło oleju jest przekazywane w wymienniku, służącym do produkcji wody na cele grzewcze lub procesowe – mówi Zenon Musialski, prezes Ostrowskiego Zakładu Ciepłowniczego SA.
 
OZC na dostarczanie ekologicznego paliwa czyli zrębków drzewnych podpisał umowę z Sklejką Eko w Ostrowie Wielkopolskim.  Wcześniej przygotowano specjalną wiatę i plac do magazynowania biomasy. Średnio na miesiąc w sezonie grzewczym OZC SA będzie kupować od Sklejki Eko ok. 3300 metrów przestrzennych zrąbków tj. ponad 1000 ton biomasy. W sezonie na dobę do kotła trafiać będzie około 90 ton biomasy

Całość inwestycji to 22 miliony złotych. Jest ona finansowana z trzech źródeł: 40% to bezzwrotna dotacja z Ekofunduszu, 20% kredyt z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, 40% to środki własne spółki Ostrowski Zakład Ciepłowniczy SA.

Turbogenerator ORC będzie przekazywał energię cieplną do miejskiego systemu ciepłowniczego  oraz energię elektryczną do lokalnego systemu energetycznego. Energia elektryczna jest energią zieloną, możliwe będzie uzyskanie dodatkowych przychodów ze sprzedaży świadectw wytworzenia energii ze źródeł odnawialnych. Uruchomienie kotła na biomasę pozwoli także na obniżenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery.