Idzie nowe w inspekcji ochrony środowiska?

 Jakie palące problemy wymagające zmian widzi Pan w branży związanej z odpadami?

Największe problemy zidentyfikowane w trakcie działalności kontrolnej to: porzucanie odpadów przez podmioty prowadzące działalność na podstawie zezwolenia na zbieranie lub przetwarzanie odpadów i nagromadzenie odpadów pozostałych po prowadzonej w przeszłości działalności produkcyjnej przez m.in. zakłady państwowe. Poza tym stwierdzono wpisywanie do wojewódzkich planów gospodarki odpadami regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych, które nie spełniają wymagań ochrony środowiska określonych dla tego rodzaju instalacji i nieprowadzenie przez gminy kontroli podmiotów odbierających odpady komunalne. Problem stanowi też kierowanie odpadów komunalnych do instalacji zastępczych z pominięciem regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych, a także nieprzestrzeganie zasady bliskości, określonej w art. 20 Ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (DzU z 2013 r. poz. 21, z późn. zm.), w szczególności w przypadku odpadów medycznych. Kolejne uchybienie to przekształcanie zakaźnych odpadów medycznych i weterynaryjnych metodami innymi niż termiczne unieszkodliwianie (autoklawowanie).

Organom ścigania zarzuca się małą skuteczność kontroli. Widzi Pan możliwość zwiększenia efektywności działań?

Odnosząc się do skuteczności działań kontrolnych Inspekcji Ochrony Środowiska, można powiedzieć, że Inspekcja została wyposażona w szereg narzędzi, mających na celu dyscyplinowanie podmiotów korzystających ze środowiska, w tym: mandaty karne, wnioski do innych organów administracji rządowej i samorządowej, wnioski do organów ścigania, wymierzanie w drodze decyzji administracyjnych kar pieniężnych oraz wstrzymywanie, w drodze decyzji administracyjnych, użytkowania instalacji, wstrzymanie oddania do użytkowania nowo budowanej lub przebudowanej instalacji oraz wstrzymanie działalności, w takim zakresie, jaki jest niezbędny dla zapobieżenia pogarszaniu stanu środowiska.

Wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska podejmują działania kontrolne i pokontrolne zgodnie z posiadanymi kompetencjami, pomimo znacznych ograniczeń kadrowych i finansowych. W 2013 r. Inspekcja Ochrony Środowiska przeprowadziła łącznie 35 100 kontroli. W związku ze stwierdzonymi naruszeniami wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska podjęli działania pokontrolne. Udzielono 4856 pouczeń, nałożono 1570 mandatów karnych, wydano 6439 zarządzeń pokontrolnych, wydano 3337 decyzji wymierzających kary pieniężne oraz 45 decyzji wstrzymujących.

Skuteczność działań kontrolnych Inspekcji Ochrony Środowiska jest ograniczona z powodu częstego umarzania postępowań kierowanych do organów ścigania. W 2013 r. wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska skierowali 81 wniosków do organów ścigania, w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstw, w tym 71 do prokuratury, 17 do policji i jeden do Centralnego Biura Antykorupcyjnego. W 19 przypadkach prokuratorzy umorzyli śledztwo, w 24 sprawy są w toku, a w ośmiu odmówiono wszczęcia postępowania. W przypadku 10 wniosków prokuratorzy skierowali sprawę do sądów.

W większości przypadków umorzenie postępowań przez organy ścigania było spowodowane brakiem znajomości przepisów z zakresu ochrony środowiska. W związku z tym, wzorem innych krajów Unii Europejskiej, korzystne dla ochrony środowiska i przeciwdziałania przestępczości przeciwko środowisku byłoby wprowadzenie kształcenia specjalistycznego dla części prokuratorów z terenu kraju w sprawach ochrony środowiska.