Jak udostępniać jazy piętrzące inwestorom?

Proste rozwiązanie

Rozwiązaniem postulowanym przez branżę MEW, szczególnie w odniesieniu do najmniejszych obiektów, jest  zasada, stanowiąca, iż warunkiem oddania w użytkowanie nieruchomości oraz urządzeń związanych z piętrzeniem wody miałoby być posiadanie przez użytkownika pozwolenia wodnoprawnego. Taka zasada obowiązuje w obecnym stanie prawnym w stosunku do oddawania w użytkowanie gruntów pokrytych wodami płynącymi – inwestor, który uzyskawszy pozwolenie wodnoprawne doprowadzi swój projekt do etapu pozwolenia na budowę składa wniosek o udostępnienie nieruchomości gruntowej, które następuje według z góry określonych zasad. Aby takie rozwiązanie było możliwe, nieruchomości oraz urządzenia wodne związane z piętrzeniem wody, musiałyby, podobnie jak grunty pod wodami płynącymi, zostać uznane za zasoby nieruchomości Skarbu Państwa, do których nie stosuje się przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Stawka opłat za użytkowanie piętrzeń, analogicznie jak w przypadku gruntów pod wodami płynącymi, powinna być z góry określona, a dodatkowo w przypadku poniesienia przez inwestora biorącego w użytkowanie budowlę piętrzącą nakładów inwestycyjnych związanych z poprawą jej stanu technicznego, inwestor powinien być zwolniony z opłat za użytkowanie budowli do czasu zwrotu poniesionych nakładów inwestycyjnych. Należy przy tym zaznaczyć, że mówiąc o  nakładach inwestycyjnych związanych z poprawą stanu technicznego obiektu piętrzącego nie mamy na myśli dostosowania budowli do celów planowanej działalności, lecz nakłady na poprawę kondycji obiektów służących retencji wodnej.

Z analiz Towarzystwa Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych wynika, że realizacja rentownych inwestycji w małe elektrownie wodne, przy aktualnym poziomie osiąganych przychodów i ponoszonych kosztów będzie możliwa gdy opłata roczna za użytkowanie budowli piętrzącej nie będzie przekraczać 6 % wartości przychodów netto z tytułu wyprodukowanej energii elektrycznej (z uwzględnieniem przychodów z praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia w aktualnym systemie wsparcia).

Skuteczność i przejrzyste reguły

Proponowany system rozporządzania budowlami piętrzącymi oznacza uczciwą konkurencję wśród podmiotów zainteresowanych realizacją inwestycji oraz znacznie większą skuteczność niż system konkursowy. Proces uzyskiwania decyzji administracyjnych wyeliminuje niekompetentnych przedsiębiorców. Natomiast brak możliwości uzyskania dwóch decyzji środowiskowych na realizację tego samego przedsięwzięcia (ze względu na konieczność oceny w procedurze efektu skumulowanego realizacji inwestycji) ogranicza ryzyko inwestora, który po uzyskaniu decyzji środowiskowej, na dalszych etapach procedur administracyjnych będzie już jedynym podmiotem mogącym zrealizować projekt. Określona z góry stawka opłaty za użytkowanie oraz zwolnienie z opłaty do czasu odzyskania przez inwestora nakładów inwestycyjnych poniesionych na rzecz poprawy stanu technicznego obiektu piętrzącego należącego do Skarbu Państwa oznacza przejrzyste reguły, a jednocześnie umożliwia dostosowanie umowy do konkretnych warunków.

W opinii ekspertów branży MEW można byłoby rozważyć wprowadzenie konkursów w przypadku większych inwestycji, w których realizacji uczestniczą duże podmioty, a przekazywane w użytkowanie obiekty mają większe znaczenie gospodarcze. Przygotowanie konkursu w przypadku dużych obiektów ma sens ekonomiczny, a uczestniczące w konkursie podmioty są przygotowane do spełniania jego wymogów.  Konkursy w przypadku małych obiektów wiązałyby się z kolei z nadmiarem formalności i kosztem nieproporcjonalnym do korzyści odnoszonych przez użyczających.

Na zakończenie pozostaje wyrazić nadzieję, że problem udostępniania jazów inwestorom znajdzie w końcu swój pozytywny finał i proponowane przez branżę małych elektrowni wodnych rozwiązania znajdą się w nowym Prawie wodnym, nad którym, według informacji zamieszczonych w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, pracuje aktualnie Ministerstwo Środowiska.