Jaka przyszłość dla spalarni? W Rzeszowie trwa debata o energii z odpadów

Propozycja Ministerstwa Energii odnośnie pozyskiwania energii z odpadów w ramach lokalnych elektrociepłowni spotkała się z aprobatą branży energetycznej. Szansę na rozwiązanie problemu z zagospodarowaniem odpadów frakcji kalorycznej widzą w niej również gospodarujący odpadami. Resort energii potwierdza, że prace nad projektem zagospodarowania energii z frakcji kalorycznej będą kontynuowane.

Spalać czy nie spalać…

W ostatnich dniach listopada minister Krzysztof Tchórzewski przedstawił projekt Polityki energetycznej Polski do 2040 r. Jednym z jego założeń jest pozyskiwanie energii z odpadów m.in. poprzez ich wykorzystywanie przez lokalne elektrociepłownie. Propozycja Ministerstwa Energii dotycząca pozyskiwania energii z odpadów spotkała się w Polsce z licznymi komentarzami. Przedstawiają one skrajne stanowiska.

Z jednej strony pojawił się sprzeciw środowisk ekologicznych, które powołują się na zrównoważony rozwój gospodarki odpadami ze szczególnym uwzględnieniem założeń gospodarki o obiegu zamkniętym, która traktuje spalanie odpadów jako działanie nieekologiczne i hamujące recykling.

Z drugiej strony nie brak opinii branży gospodarki odpadami i ekspertów z zakresu gospodarki odpadami, którzy w tym rozwiązaniu widzą szansę na zażegnanie kryzysu związanego z zalegającymi w legalnych i nielegalnych magazynach odpadami resztkowymi frakcji kalorycznej, które jako łatwopalne mogą stanowić zagrożenie pożarowe i ekologiczne. Odpady te nie nadają się do przetworzenia. Możliwe jest natomiast odzyskanie z nich energii do ogrzewania i produkcji prądu.

Spalarnie odgrywają coraz większą rolę

O aspektach prawnych, barierach, a także perspektywie wykorzystania paliwa z odpadów i jego lokalnym zagospodarowaniu dyskutują uczestnicy konferencji “Termiczne przekształcanie odpadów” zorganizowanej przez Abrys w Rzeszowie.

Na temat wykorzystywania żużli i popiołów w instalacjach Waste-to-Energy mówił Jakub Bator z Krakowskiego Holdingu Komunalnego. Ekspert powiedział, że spalanie odpadów nie kojarzy się dobrze i wywołuje skrajne emocje zarówno w Polsce i Europie. Tymczasem, zdaniem Jakuba Batora, termiczne przekształcanie odpadów nie stoi w sprzeczności z założeniami gospodarki o obiegu zamkniętym. Według niego odzysk energii nie powinien być dyskredytowany przez stowarzyszenia ekologiczne, które kojarzą przetwarzanie odpadów na ciepło z marnotrawieniem surowców.

Bator przywołał dane, zgodnie z którymi w 2016 r. 28 krajów należących do Unii Europejskiej poddało termicznemu zagospodarowaniu 88 mln ton odpadów. W efekcie tego działania powstaje od 15 do 19 mln ton żużli stanowiących odpad po termicznym przekształcaniu.

Prelegent konferencji przypomniał również, że w Polsce w wyniku termicznego przekształcania odpadów rocznie powstaje ok. 280 tys. ton żużla. Tego typu odpad można zagospodarować na dwa sposoby. To oddanie do składowania lub przekazanie firmom zewnętrznym, które wykorzystają go w budownictwie m.in. jako dodatek do kruszywa drogowego.

– Instalacje termicznego przekształcania odpadów odgrywają coraz większą rolę w funkcjonowaniu miast. Ma na to wpływ nie tylko fakt, że stanowią istotne ogniwo gospodarki odpadowej miast, będąc alternatywą dla kłopotliwego składowania odpadów, ale również dostarczając energię elektryczną oraz ciepło. Coraz częściej zwraca się uwagę, że spalarnie odpadów będą przyczyniać się do budowania gospodarki o obiegu zamkniętym – powiedział Jakub Bator.

Spalanie lepsze niż składowanie

Paweł Małyska ze Szkoły Głównej Handlowej dokonał analizy porównawczej kosztów społecznych w odniesieniu do składowania i spalania odpadów komunalnych. Przedstawił wyniki badań, według których spalanie odpadów jest bardziej ekonomiczne aniżeli składowanie, które jest uciążliwe dla mieszkańców.

– Przykładami strat ponoszonych w wyniku sąsiadowania ze składowiskiem odpadów są uszczerbki zdrowia, odory, szkodniki jak żerujące ptaki i gryzonie, hałdy odpadów, co wpływa na zmniejszenie komfortu życia. Te czynniki nie występują w spalarniach – wyjaśnia ekspert.

Maciej Białek z Kancelarii DZP omówił konkluzje najlepszych technik dla ITPOK, które aktualnie są dostępne.

Prace nad konkluzjami BAT dla spalarni są na ukończeniu. Dokument zostanie przyjęty najprawdopodobniej w 2019 r. Zawiera on wytyczne w odniesieniu do czterch głównych obszarów. – To graniczne wielkości emisyjne, monitoring emisji, efektywność energetyczna, a także zagadnienie powstających w wyniku spalania odpadów żużli i popiołów – powiedział Białek.

Energia w zasięgu ręki

Grzegorz Pelczar z PGE przedstawił kolejne etapy powstawania i funkcjonowania rzeszowskiej elektrociepłowni. Nowoczesny konglomerat pozyskuje odpady na energię cieplną. Pozyskanie ciepła ze spalin wynosi ok. 4 mW. Instalacja sąsiaduje bezpośrednio z sortownią odpadów, projekt powstał w 34 miesiące. Instalacja jest w stanie spalić 1 mln 100 tys. ton odpadów rocznie.

– Odpad komunalny jest obecny w każdym mieście, wystarczy po niego sięgnąć. Nasza idea jest prosta: “Oddaj nam swoje śmieci, a z ciepła, które z nich pozyskamy, będziesz mógł się wykąpać w ciepłej wodzie” – powiedział Grzegorz Pelczar.

Ekspert dodał, że proces pozyskiwania energii z odpadów w wyniku ich przekształcania termicznego może wpisywać się w ideę zero waste, ponieważ po sortowaniu i poddaniu odpadów recyklingowi zawsze pozostaje odpad resztkowy, który można z powodzeniem przetworzyć na ciepło.

Energia z odpadów – co stoi na przeszkodzie?

Bariery energetycznego wykorzystania odpadów w Polsce wyliczył Andrzej Drewniak ze Stowarzyszenia Producentów Energii z Odpadów. To przede wszystkim brak wystarczającej ilości ITPOK oraz niewystarczająca ich przepustowość dla zagospodarowania paliwa wytwarzanego w instalacjach MBP. Jak ocenia, brakuje także skoordynowanego planu lokalizacji ITPOK na terenie Polski.

Ekspert wskazuje także na niechęć Ministerstwa Środowiska do termicznego przekształcania odpadów komunalnych i wykorzystania zawartej w nich energii. Jego zdaniem problematyczna jest także niespójność norm prawnych w ustawach dotyczących zagospodarowania odpadów komunalnych.

Andrzej Drewniak wymienia również brak precyzyjnego słownika określającego poszczególne czynności związane ze zbieraniem i przetwarzaniem odpadów komunalnych. Ekspert nazwał chybionymi propozycje prawodawcy w kontekście wprowadzenia zakazu spalania zmieszanych odpadów komunalnych i określonych kar z tego tytułu.

Co jeszcze w programie…

Konferencja “Termiczne przekształcanie odpadów” potrwa do czwartku. Uczestnicy będą rozmawiać o aspektach prawnych i ekonomicznych termicznego przekształcania odpadów komunalnych, a także o technologiach umożliwiających takie wykorzystanie odpadów, jak również o nowych instalacjach i nowych wymaganiach dla procesów termicznego przekształcania odpadów.

Dr hab. inż. Tadeusz Pająk, prof. AGH omówi sytuację w sektorze Waste-to-Energy na przykładzie innych krajów europejskich. Szymon Cegielski z SUEZ Polska skomentuje konsekwencje zakazu spalania zmieszanych odpadów komunalnych. Konrad Nowak z Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Olsztynie omówi przygotowania do budowy nowoczesnej ciepłowniczej instalacji wykorzystującej paliwo RDF w Olsztynie.

Inni zaproszeni eksperci przedstawią spostrzeżenia z kilku lat eksploatacji instalacji termicznego przekształcania odpadów, omówią procedury monitoringu zanieczyszczeń powietrza, przedstawią kwestię emisji dioksyn przy spalaniu, zaprezentują dostępne technologie dla ITPOK-ów, zajmą się też problemami wysokospecjalistycznymi m.in. czyszczeniem i korozją kotłów czy wykorzystaniem żużli i popiołów.

Zwieńczeniem konferencji będzie czwartkowe zwiedzanie Instalacji Termicznego Przetwarzania z Odzyskiem Energii w Elektrociepłowni Rzeszów.