Od czasu uzyskania niepodległości w naszym kraju, w okresie ostatnich 105 lat uchwalone zostały tylko 4 ustawy o ochronie przyrody (w latach: 1934, 1949, 1991 i 2004), określające m.in. zasady ochrony gatunkowej roślin, grzybów i zwierząt.

Zgodnie z obecnie obowiązującą ustawą (Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; DzU z 2023 r. poz. 1336, t.j. z późn. zm.) i art. 46–64 ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących na terenie kraju lub innych państw członkowskich Unii Europejskiej rzadkich, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie przepisów umów międzynarodowych, których nasz kraj jest stroną, gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk i ostoi, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej. Grzyby, rośliny i zwierzęta gatunków zagrożonych wyginięciem w środowisku przyrodniczym podlegają także ochronie ex situ (poza miejscem) w ogrodach zoologicznych, ogrodach botanicznych lub bankach genów. Tego rodzaju ochrona gatunków powinna zmierzać do ich przywrócenia do środowiska przyrodniczego.

Zakazy i odstępstwa

Ustawa w stosunku do dziko występujących gatunków objętych ochroną gatunkową wprowadziła szereg zakazów umożliwiających ochronę ich populacji...