Otwarto zrewitalizowany Pałac Baranowice w Żorach

Jak wynika z informacji samorządu liczących ok. 60 tys. mieszkańców Żor, renowacja Pałacu Baranowice była największą miejską inwestycją ostatnich lat. W unijnym projekcie za blisko 30 mln zł odnowiono i wyposażono pochodzący z końca XVII w. pałac z otoczeniem, w tym parkiem w stylu angielskim.

Pałac do renowacji #Żory #Baranowice #remont #Śląsk https://t.co/KyFcg0EVfW pic.twitter.com/LygZ61aCM2

— Radio Express FM (@rexpressfm) June 30, 2019

W służbie mieszkańcom i turystom

– Dzięki naszym staraniom udało się uratować przed zniszczeniem ten niepowtarzalny, zachwycający architekturą obiekt. Odrestaurowany pałac będzie służył mieszkańcom i turystom. Przeznaczyliśmy go na cele kulturalne, tworząc wielofunkcyjne sale do działań artystycznych oraz przestrzenie wystawiennicze, a także część gastronomiczną. Wierzę, że to miejsce będzie tętniło życiem i przyciągało wielu gości – zaznaczył cytowany przez miasto jego prezydent Waldemar Socha.

W ostatnich latach pałac, w którym do lat 90. ub. wieku działała szkoła, niszczał. Po przeniesieniu placówki edukacyjnej do nowej siedziby nabyli go prywatni inwestorzy. Widząc, że obiekt popada w ruinę miasto w 2008 r. odkupiło go i przez kolejne lata szukało sposobu na jego uratowanie. W 2017 r. przygotowany pod tym kątem unijny projekt trafił na listę rezerwową.

W wartym ostatecznie 29,6 mln zł projekcie “W trosce o śląskie dziedzictwo – renowacja Zespołu Parkowo- Pałacowego w Żorach” miasto w czerwcu 2019 r. dostało decyzję o dofinansowaniu w wysokości niespełna 13,2 zł z tzw. VIII osi priorytetowej Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-20 (ostatecznie dofinansowanie sięgnęło 16,2 mln zł).

Rewitalizacja pałacu

Po przetargu w sierpniu 2020 r. miasto podpisało umowę wykonawczą z konsorcjum firm Ara Longa z Krakowa oraz Wodpol z Żywca. Pałac był restaurowany od fundamentów po dach z wymianą stropów i przemurowaniem części ścian (przy zachowaniu pierwotnego układu architektonicznego). Na elewacji odtworzono historyczne detale i stolarkę, wewnątrz zrekonstruowano ponad stuletnie polichromie. Wykonawcy m.in. zwracali się z prośbą do mieszkańców o materiały źródłowe.

Pracom – prowadzonym pod nadzorem konserwatorskim – towarzyszyły badania archeologiczne. Podczas rozbiórki posadzek odkryto fragmenty kafli ze schyłku XVI wieku. Znaleziono przedmioty codziennego użytku czy monety.

Sprawdź jak zmienił się Pałac Baranowice. Zachwyca zarówno z zewnątrz, jak i wewnątrz!https://t.co/AgDdaBUTsz

— RegionInfo (@regioninfopl) October 9, 2023

Rewitalizacja parku

W sierpniu 2022 r. rozstrzygnięto też przetarg na rewitalizację przypałacowego parku, który wygrała firma HLS System z Żor. W ponad 8-hektarowym parku pojawiły się nowe ścieżki spacerowe, mostki i mała architektura. Rozebrano cztery przylegające do pałacu powojenne budynki gospodarcze. Odtworzono zabytkowe bramy wjazdowe i elementy małej architektury. Odremontowano zabytkowe studnie i poidło, a także lodownię i komin dawnej kuźni. Teren oświetlono.

Prace w pałacu zakończyły się wiosną tego roku; w tym roku miasto dostało też dodatkowe dofinansowanie projektu POIiŚ w wysokości ponad 3 mln zł. Do jesieni pałac był wyposażany, m.in. zaadaptowano w nim pomieszczenia aktywności kulturalnych i urządzono restaurację. Aktywności, w tym zajęcia edukacji regionalnej, prowadził już tam w ostatnich tygodniach Miejski Ośrodek Kultury w Żorach, we współpracy z lokalnymi organizacjami.

Na weekend otwarcia w pałacu przygotowano m.in. Biały Wieczór z Białą Damą, koncerty, w tym gospodyń wiejskich, pokaz mody epoki wiktoriańskiej czy wręczenie nagród kulturalnych prezydenta Żor, a także możliwość zwiedzania, korzystania z ofert pałacowych pracowni czy wieczór autorski twórcy monografii pałacu.