Przepływy środków finansowych

Nowe zasady systemu przepływów finansowych dla projektów z Programów Operacyjnych realizowanych w ramach Narodowej Strategii Ram Odniesienia w latach 2007-13 będą prostsze niż dotychczas. Środki z Unii Europejskiej zostały włączone do budżetu państwa. Planowanie, wydatkowanie i sprawozdawczość dla środków publicznych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności będą się odbywały na ogólnych zasadach dotyczących środków budżetowych. Zgodnie z ustawą o finansach publicznych oraz aktami wykonawczymi, beneficjenci realizujący projekty otrzymają zatem dofinansowanie nie bezpośrednio z budżetu Komisji Europejskiej, ale z budżetu państwa w formie tzw. dotacji rozwojowej. Środki te będą przekazywane do beneficjentów na podstawie umowy o dofinansowanie oraz wniosków o płatności.
Podstawowe zasady tego systemu uregulowane są w ustawie o finansach publicznych, znowelizowanej w grudniu ubiegłego roku. Artykuł 96 pkt 16 mówi, że środki pochodzące z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności stanowią dochód budżetu państwa. Natomiast art. 106 ust. 2 pkt 3a definiuje pojęcie “dotacji rozwojowej” jako wydatek budżetu państwa, podlegający szczególnym zasadom rozliczania, przeznaczony na realizację programów finansowanych z udziałem środków pochodzących z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności lub projektów realizowanych w ramach tych programów. Zgodnie z art. 202 ust. 2, środki pochodzące z tych funduszy mogą być wykorzystane zarówno na finansowanie wydatków państwowych jednostek budżetowych związanych z realizacją programów operacyjnych, jak i na dotacje rozwojowe dla jednostek sektora finansów publicznych oraz innych podmiotów, będących beneficjentami tych środków. Te ostatnie (zgodnie z ust. 3) mogą być przekazywane z budżetu państwa w formie zaliczki lub zwrotu wydatków poniesionych na realizację programu operacyjnego lub projektu w ramach programu. Szczegółowe warunki przekazywania i wykorzystania dotacji rozwojowej określa umowa zawarta przez dysponenta środków z beneficjentem dotacji (art. 209).
Natomiast przepisy i dokumenty wykonawcze określą formy dofinansowania projektów, tryb składania oraz zasady weryfikacji wniosków beneficjentów o płatność, tryb i zasady przekazywania dotacji rozwojowej oraz sposób dokonywania wydatków w formie zaliczki. Departament Koordynacji Programów Infrastrukturalnych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego opracowuje dokument “Informacja na temat systemu przepływów środków finansowych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko”. Środki wpływające z Komisji Europejskiej na realizację programów operacyjnych będą na rachunkach prowadzonych w euro i pozostających w dyspozycji ministra finansów. Na jego wniosek przedmiotowe środki, po ich przewalutowaniu na złote, będą przekazywane na rachunek centralny dochodów budżetu państwa i ujmowane w odrębnej części budżetowej, którą dysponuje minister finansów.
Środki na realizację projektów będą w dyspozycji poszczególnych Instytucji Pośredniczących. Ich funkcję będą pełnić ministrowie sektorowi jako dysponenci główni (m.in. minister środowiska, minister transportu). Dysponenci ci będą udzielać Instytucjom Wdrażającym/Instytucjom Pośredniczącym II stopnia dotacji rozwojowych z przeznaczeniem na realizację powierzonych im zadań (w tym udzielanie dalszych dotacji dla beneficjentów projektów). Realizując projekt, beneficjent będzie występował do Instytucji Wdrażającej/Instytucji Pośredniczącej II stopnia z wnioskami o płatność.
Przewiduje się, że beneficjenci realizujący projekty będą mieli również możliwość uzyskania zaliczki na poczet przyszłych wydatków kwalifikowanych, zanim zostaną one poniesione. Warunki udzielania zaliczki określi umowa o dofinansowanie. Beneficjenci będący państwowymi jednostkami budżetowymi będą dokonywać wydatków w ramach limitu określonego w planie finansowym jednostki i nie będą otrzymywać płatności od instytucji wyższego szczebla. Walutą w projektach będzie złotówka. Budżet państwa wziął na siebie ryzyko zmian i różnic kursowych euro/złotówka, a beneficjenci nie będą prowadzili księgowości w dwu walutach.

Jerzy Jacek Rybiński
prezes Polskiego Stowarzyszenia Beneficjentów Funduszy Pomocowych