Komisja Europejska 13 listopada 2008 r. przedstawiła „Drugi strategiczny przegląd energetyczny – Plan działania dotyczący bezpieczeństwa energetycznego i solidarności energetycznej”.

Jest to kolejny zestaw rozwiązań w obszarze energii po III pakiecie liberalizacyjnym, dotyczącym wewnętrznego rynku energii i pakiecie klimatyczno-energetycznym. Ten pakiet ukierunkowano na niezwykle istotne zagadnienie zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego zarówno Unii Europejskiej jako całości, jak i poszczególnym krajom członkowskim. Warto zauważyć, że dokument ten wskazuje na działania w zakresie efektywności energetycznej jako szczególnie ważne z punktu widzenia poprawy bezpieczeństwa energetycznego. 

Pakiet na rzecz efektywności energetycznej
Integralną częścią „Drugiego strategicznego przeglądu energetycznego” jest dodatkowy pakiet na rzecz efektywności energetycznej, który obejmuje siedem zagadnień. W moim przekonaniu wszystkie one mają olbrzymie znaczenie, dlatego przybliżę ich istotę oraz opatrzę ogólnym komentarzem.
Dwa pierwsze zagadnienia dotyczą zmian dyrektyw:
  • Projekt zmiany dyrektywy 2002/91/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków ma na celu rozszerzenie jej zakresu, uproszczenie stosowania i przekształcenie świadectw charakterystyki energetycznej budynków w prawdziwy instrument rynkowy. Ważne jest to, aby wprowadzenie przepisów dyrektywy i ich prawidłowe wdrożenie zapewniło pełne wykorzystanie bardzo dużego potencjału efektywności energetycznej sektora budowlanego. Proponowane przepisy powinny przyczynić się do powstania silniejszego narzędzia stymulującego aktywną politykę wznoszenia budynków niskoenergetycznych oraz pasywnych. W tym kontekście nasuwa się pewna refleksja dotycząca wdrażania w Polsce istniejącej dyrektywy. Używając młodzieżowego sformułowania, byłoby „pełną porażką”, gdyby świadectwa charakterystyki energetycznej budynków stały się jedynie formalną i kosztowną uciążliwością, a nie instrumentem sprawczym i motywującym do działań proefektywnościowych. W tym zakresie Ministerstwo Gospodarki, niebędące bezpośrednio odpowiedzialne za wdrażanie tej dyrektywy, podejmowało szereg interwencji. Mam nadzieję, że skutecznych.
  • Dyrektywa w sprawie etykiet efektywności energetycznej obejmowała dotąd tylko sprzęt AGD. Po zmianie dyrektywy oznakowanie byłoby stosowane wobec większej liczby handlowych i przemysłowych produktów wykorzystujących energię oraz stworzone zostałyby zharmonizowane podstawy dla zamówień publicznych i zachęt stosowanych przez państwa członkowskie. W ramach odrębnego instrumentu prawnego zostanie wprowadzona etykieta energetyczna dla opon samochodowych. Rozszerzenie etykietowania to bardzo dobra inicjatywa. Jej wdrożenie nie wymaga dużych nakładów finansowych, a na pewno będzie przynosiło efekty. Obecnie kupujący lodówkę z reguły sprawdza, ile ona zużywa energii i często decyduje się na zakup droższego, bardziej efektywnego sprzętu, bo w końcowym rozrachunku bardziej się on opłaca.
Ekoprojekty
Kolejne zagadnienie dotyczy zintensyfikowania działań odnośnie wdrażania dyrektywy 2005/32/WE ustanawiającej ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię. Komisja Europejska przedłożyła już projekty środków wykonawczych dla takich produktów, jak: sprzęt oświetleniowy, przystawki TV typu STB (set top boksy), zasilacze zewnętrzne małej mocy oraz tryb stand-by i off-mode w urządzeniach stosowanych w gospodarstwach domowych. W przygotowaniu są środki wykonawcze dotyczące wymagań ekoprojektu dla kotłów c.o., podgrzewaczy wody, odbiorników TV oraz sprzętu AGD (zmywarki, pralki i sprzęt chłodniczy). Należy dodać, że w procesie legislacyjnym znajduje się popierany przez Polskę projekt dyrektywy rozszerzającej stosowanie dyrektywy w sprawie ekoprojektu na wszystkie produkty związane z energią – obecna dyrektywa dotyczy tylko produktów wykorzystujących energię. Przykładem produktu związanego z energią jest okno, które nie wykorzystuje energii, ale od jego parametrów zależy jej zużycie do ogrzania pomieszczenia, w którym jest zamontowane. Dzięki tym regulacjom z rynku będą eliminowane produkty o złych parametrach efektywnościowych, a dyrektywa w sprawie etykietowania pozwoli konsumentom na dokonywanie świadomego wyboru urządzeń energooszczędnych spośród wielu modeli o zbliżonych parametrach użytkowych.

Pozostałe zagadnienia pakietu
W pakiecie na rzecz efektywności energetycznej warto również zwrócić uwagę na komunikat Komisji Europejskiej w sprawie technicznych aspektów wdrażania dyrektywy dotyczącej kogeneracji. Szczególnie cenna jest zaznaczona w komunikacie elastyczność rozwiązań i zastosowań układów kogeneracyjnych.
Ponadto w pakiecie ujęto zagadnienie tworzenia mechanizmów porównawczych i tworzenia sieci służących rozpowszechnieniu najlepszych praktyk. Jestem przekonany, że należy w większym stopniu niż dotychczas wykorzystywać mechanizmy porównawcze oraz rozpowszechniać najlepsze praktyki w zakresie efektywności energetycznej wśród odbiorców energii.
Do działań na rzecz efektywności zalicza się również pakiet w sprawie proekologicznego opodatkowania, który będzie stanowił uzupełnienie pakietu klimatyczno-energetycznego. Komisja zamierza dokonać przeglądu dyrektywy w sprawie podatku energetycznego, który dostosuje ją w pełni do celów w zakresie energetyki i zmian klimatu oraz analizy dotyczącej sposobów wykorzystania VAT i innych instrumentów podatkowych do wspierania efektywności energetycznej.
Ostatnią omawianą kwestią w sferze zagadnień dotyczących efektywności energetycznej są działania na rzecz efektywności energetycznej na arenie międzynarodowej. Przykładem tego jest międzynarodowe partnerstwo na rzecz współpracy w dziedzinie efektywności energetycznej, które ma być zainicjowane w formie porozumienia implementacyjnego Międzynarodowej Agencji Energetycznej. 

Tytuł i śródtytuły od redakcji