Przedsiębiorstwo  świadczy usługi na  terenie  gminy. Jakie konsekwencje i uwarunkowania prawne  musiałyby być spełnione, gdyby gminy ościenne zwróciły się do spółki o  świadczenie usług wod-kan na ich terenie przy założeniu,  że właścicielem infrastruktury wod-kan może być zarówno Spółka świadcząca  usługi, jak i gmina ościenna. Jaka powinna być w takiej sytuacji taryfa dla gmin ościennych?
Przedsiębiorstwo może realizować działalność w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie jednej lub wielu gmin.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (DzU z 2006 r. nr 123, poz. 858 ze zm.), zwanej dalej ustawą,  zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy.  Według art. 2  i 3 ust. 1 Ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (DzU z 2011 r. nr 45, poz. 236), jednostki samorządu terytorialnego mogą prowadzić tę działalność w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego. Mogą też  powierzyć wykonywanie swoich zadań w tym zakresie w drodze umowy osobom fizycznym, prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, z uwzględnieniem przepisów ustawy o finansach publicznych.
Według art. 16 ust. 1 i 2 ustawy, na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków wymagane jest uzyskanie zezwolenia wydawanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w drodze decyzji na wniosek przedsiębiorstwa wod-kan. Spółka powinna zatem uzyskać takie zezwolenie z każdej z gmin, na terenie której prowadzić będzie na swój rachunek działalność w zakresie dostarczania wody i odbierania ścieków bezpośrednio do/od mieszkańców gmin ościennych. Rozszerzenie obszaru działalności Spółki nie może jednak odbywać się bez wiedzy i zgody właściciela przedsiębiorstwa. 
Pozwolenie z gmin ościennych na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków nie jest wymagane w przypadku, gdy spółka dostarcza wodę przeznaczoną do spożycia dla ludzi lub odbiera do oczyszczania ścieki komunalne, odpowiednio do i od gmin ościennych lub innych przedsiębiorstw wod-kan, prowadzących działalność w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie tych gmin, tj. sama nie prowadziła tej działalności na tych obszarach.
Spółka może prowadzić działalność w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gmin ościennych w oparciu o urządzenia stanowiące jej własność lub własność gmin ościennych. Tytuł prawny do poszczególnych urządzeń wywiera jedynie wpływ na koszty prowadzenia działalności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie tych gmin. Różnice te, według art. 20 ust. 3 i 4 ustawy, wpływać będą na zróżnicowanie cen i stawek opłat dla taryfowych grup odbiorców. Na podstawie art. 24 ust. 1 i 2 ustawy przedsiębiorstwo będzie zobowiązane do przedstawiania wniosków o zatwierdzenie taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, które będą obowiązywać na terenie danej gminy do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) każdej z gmin odrębnie, chyba że zadania w tym zakresie, tj. w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków gminy realizować będą wspólnie.
Nastąpi to w przypadku zawarcia porozumienia międzygminnego lub utworzenia związku międzygminnego. Wówczas, wg art. 3 ust. 2 ustawy, prawa i obowiązki organów gmin określone w ustawie wykonywać będą właściwe organy gminy wskazanej w porozumieniu międzygminnym lub właściwe organy związku międzygminnego (rada i zarząd związku).
W przypadku zlecenia tej działalności przez gminę ościenną nowemu dla niej przedsiębiorstwu, tj. spółce, która dotychczas tej działalności na jej terenie nie prowadziła, zgodnie z wcześniejszymi wyjaśnieniami, konieczne jest uwzględnienie przepisów o finansach publicznych, co z kolei wiąże się z ustawą o zamówieniach publicznych.
Ponadto, według art. 24a ustawy, taryfy dla nowo powołanego na terenie danej gminy przedsiębiorstwa uchwalane są przez radę gminy na okres 18 miesięcy na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
Gmina może także utworzyć przedsiębiorstwo służące do realizacji jej zadań własnych, co wiąże się z wniesieniem do spółki udziałów.
Gmina może zatem stać się także współwłaścicielem Spółki.
Ponieważ decyzje w zakresie formy i sposobu prowadzenia działalności w zakresie wodociągów i kanalizacji, a także tytułów własności i sposobów korzystania z urządzeń gminnych, podejmowane są przez odpowiednie władze gmin, to one będą wyznaczać warunki lokalne prowadzenia tej działalności przez przedsiębiorstwo.
Ponadto warunki wskazane przez jedną z gmin nie muszą odpowiadać gminom ościennym. Dla udzielenia wyczerpującej odpowiedzi konieczna jest znajomość decyzji lub warunków, na jakich możliwa jest współpraca gmin.
 
Oprac.: Maria Bakalarczyk
 
Wymogi stawiane kandydatom na członka rady nadzorczej reprezentującego załogę przedsiębiorstwa
Prosimy o opinię prawną w sprawie wymogów stawianych członkom rady nadzorczej spółki komunalnej (ze 100-procentowym udziałem samorządu terytorialnego) w zakresie dotyczącym zdawania egzaminu na członka rady nadzorczej przez kandydata reprezentującego załogę przedsiębiorstwa.
Poruszany przez problem występuje w praktyce dość często. IGWP zaobserwowała, iż w przypadku osób reprezentujących w radzie nadzorczej załogę przedsiębiorstwa, nie jest wymagane zdanie egzaminu, pozwalającego zasiadać w tego typu organach. IGWP aprobuje taką praktykę i wskazuje, że zasad dotyczących prac i uczestnictwa przedstawiciela załogi w radzie nadzorczej należy poszukiwać w ustawie o gospodarce komunalnej. Ustawa ta gwarantuje załodze możliwość uczestnictwa w radzie nadzorczej za pośrednictwem swojego przedstawiciela.
Gdyby przyjąć pogląd, iż osoba taka musi również zdawać egzamin dla członków rad nadzorczych, to doszłoby do zdecydowanego ograniczenia uprawnień załogi do uczestniczenia w radzie nadzorczej.  Zatem zasadny jest pogląd, iż przedstawiciel załogi nie musi legitymować się zdanym egzaminem członkowskim.
Oprac.: prof. dr hab. Bartosz Rakoczy
 
Wybór i opracowanie całości: Jolanta Kuligowska-Roszak