Zmiana charakteru prawnego odcinka instalacji kanalizacyjnej

Do rurociągu podłączone są dwa budynki mieszkalne gminy. Przed sprzedażą lokali studzienki kanalizacyjne i większość rurociągu traktowanego jako przyłącze znajdowały się w granicach nieruchomości gruntowej tych budynków. W wyniku sprzedaży lokali w budynkach zmienione zostały granice nieruchomości. W 2008 r. zarządca budynku (zakład budżetowy gminy) dokonał wymiany całego przyłącza wraz ze studzienkami na koszt wspólnoty mieszkaniowej, jednak właściciele lokali nie wyrazili na to zgody. Obecnie zarządca wspólnie z władzami miasta wskazują nasz zakład jako zobowiązany do zwrotu kosztów wymiany przyłącza, argumentując, że jest to odcinek sieci.
Zdaniem Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” w Bydgoszczy, odcinek jest w dalszym ciągu przyłączem kanalizacyjnym. Przesunięcie granic nieruchomości nie może być przyczyną zmiany charakteru prawnego odcinka instalacji kanalizacyjnej. Ustawodawca bowiem nie wiąże żadnego skutku prawnego, dotyczącego charakteru prawnego urządzeń, ze zmianą granic nieruchomości. Zauważyć też trzeba, że za podstawowe kryterium prawodawca przyjmuje kryterium studzienki kanalizacyjnej, a nie granic nieruchomości, zatem przesunięcie granic nieruchomości nie wpływa na charakter prawny odcinków instalacji kanalizacyjnej.
Na podstawie: dr hab. Bartosz Rakoczy, Zmiana charakteru prawnego odcinka instalacji kanalizacyjnej, Zeszyty IGWP” nr 8/2010.
 
Klasyfikacja usług w zakresie czyszczenia sieci
Spółka zamierza wykonywać usługi odpłatnego ciśnieniowego czyszczenia sieci i przyłączy kanalizacyjnych, zgodnie ze zleceniami składanymi przez podmioty zewnętrzne. Czy usługi te należy sklasyfikować jako usługi w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków, usuwania odpadów… PKWiU 90.0 i opodatkować stawką VAT 7% (poz.153 zał. 3 ustawy o VAT)?
Do 31 grudnia 2010 r., m.in. w celu opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem dochodowym od osób prawnych, stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU), wprowadzoną Rozporządzeniem Rady Ministrów z 18 marca 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (DzU nr 42, poz. 264 z późn. zm.). Zgodnie z tą klasyfikacją i wyjaśnieniami Urzędu Statystycznego w Łodzi z 28 października 2008 r., usługi czyszczenia i udrażniania obcych sieci i instalacji, tj. usługi wykonywane na odrębne zlecenie przez podmiot niezarządzający siecią i niebędący właścicielem instalacji, sklasyfikowane były w grupowaniu: PKWiU 45.21.41-00.20 „Roboty ogólnobudowlane związane z budową lokalnych rurociągów kanalizacyjnych”. Usługi te w 2010 r. podlegają zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wg zasad obowiązujących w roku 2009, tj. stawką podstawową w wysokości 22%.
Od 2011 r. (jeżeli nie zostaną wprowadzone zmiany w obecnej regulacji) – dla celów podatkowych obowiązywać będzie nowa Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług, wprowadzona wspomnianym Rozporządzeniem Rady Ministrów z 29 października 2008 r.
 Usługi w zakresie odprowadzania, oczyszczania i likwidacji ścieków, dotychczas grupowane wg PKWiU z 1997 r. pod symbolem 90.00.11, wg nowej klasyfikacji będą grupowane pod symbolem 37.00.11.0 „Usługi w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków”.
Rurociągi przesyłowe i sieci rozdzielcze. Roboty ogólnobudowlane związane z budową rurociągów klasyfikowane natomiast będą w dziale 42 w klasie 42. 21.
Na podstawie: Maria Bakalarczyk, Klasyfikacja usług w zakresie czyszczenia sieci, Zeszyty IGWP” nr 8/2010.
 
Warunki przyłączenia do sieci
Czy jeżeli istnieje sieć kanalizacyjna i są możliwości techniczne do podłączenia nieruchomości i nawet dostawca posiada zbiornik bezodpływowy, to czy istnieje obowiązek podłączenia się tego dostawcy ścieków do kanalizacji sanitarnej?
Czy przyłączenie do sieci jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków (jest pozwolenie wodno-prawne)?
Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie, odpowiadając, stwierdziła, że kwestie obowiązku przyłączenia się do właściciela nieruchomości do sieci kanalizacyjnej reguluje art. 5 ust. 1 ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminie. Przepis ten uzależnia obowiązek przyłączenia się do sieci od kilku okoliczności, m.in. od możliwości technicznych i podstaw ekonomicznych. Równocześnie ustawodawca uchyla w pkt. 2 ów obowiązek generalny, uznając, że jest on wykonany w sytuacji, gdy właściciel nieruchomości ma wybudowany przydomową oczyszczalnię ścieków. Zatem w przypadku, gdy właściciel nieruchomości posiada wybudowany zgodnie z przepisami taki obiekt, to nie ma obowiązku przyłączenia się do sieci. Natomiast muszą to zrobić ci właściciele, których nieruchomości są wyposażone tylko w bezodpływowy zbiornik.
Na podstawie: dr hab. Bartosz Rakoczy, Warunki przyłączenia do sieci, „Zeszyty IGWP” nr 8/2010.
 
Skutki podjęcia uchwały o niezatwierdzeniu taryfy
Czy i jakie środki prawne przysługują spółce w celu wyeliminowania z obrotu prawnego uchwały Rady Miasta w sprawie niezatwierdzenia taryfy w sytuacji ewentualnej bezczynności wojewody?
Według Izby, w sytuacji, gdy wojewoda nie kwestionuje legalności uchwały, nie wydaje on żadnego rozstrzygnięcia. Uchwała ta uznawana jest za zgodną z prawem po upływie terminu, w którym wojewoda mógł wydać rozstrzygnięcie nadzorcze. Wprawdzie z ustawy zaopatrzeniowej z art. 24 wynika, że przedłużenie taryf jest możliwe po potwierdzeniu przez wojewodę legalności uchwały, ale za spełnienie tego warunku uznać również można sam upływ terminu do wydania rozstrzygnięcia nadzorczego. Nie ulega wątpliwości, że w takiej sytuacji spółce przysługuje skarga do sądu administracyjnego, kierowana przeciwko uchwale rady gminy, gdyż legitymowanym do wniesienia takiej skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny. Bez wątpienia przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ma zarówno interes faktyczny, jak i prawny w kwestionowaniu uchwały rady miejskiej.
Na podstawie: dr hab. Bartosz Rakoczy, Skutki podjęcia uchwały o niezatwierdzeniu taryfy, Zeszyty IGWP” nr 8/2010.
 
Opracowanie: Jolanta Kuligowska-Roszak, Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie”, Bydgoszcz