Pomysłowość oraz innowacyjność w edukacji ekologicznej to niezwykle pożądane elementy. Wiele oczywiście zależy od chęci i determinacji zakładów, ale także od wiary społeczeństwa, że jego praca nie idzie na marne, a to, co zostało wysegregowane, nie trafi do jednego kubła i dalej na składowisko.
Ważne jest szukanie pozytywnych wzorców i przykładów. Wśród uczestników IX edycji Konkursu „Przeglądu Komunalnego” o Puchar Recyklingu znajdziemy kilka.
Najbardziej popularną formą są oczywiście konkursy na selektywną zbiórkę. Oprócz tradycyjnie zbieranych butelek PET, makulatury i szkła, podmioty wprowadziły zbiórkę nakrętek od butelek czy opakowań po płynnej żywności.
Zakręceni zbieracze
Aby wyrobić w dzieciach nawyk nie tylko segregacji, ale także odkręcania i zgniatania butelek przed segregacją, Tucholski Park Krajobrazowy z woj. kujawsko-pomorskiego wraz z Urzędami Gminy w Cekcynie, Kęsowie i Urzędem Miejskim w Tucholi zorganizował w roku szkolnym 2007/2008 V edycję konkursu „Odkręcona”. Polegał on na zbiórce nakrętek z plastikowych butelek. Uczestniczyło w nim 14 placówek z terenu trzech gmin, a zbiórką objętych było ponad 2 tys. uczniów. W sumie udało się zebrać 4 tony nakrętek.
Zakład Utylizacyjny w Gdańsku zorganizował podobny konkurs pn. „Zakręcony Problem”. Odbywał się on w dwóch kategoriach – najbardziej zakręcona placówka (przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna) i najbardziej zakręcony uczeń. W III edycji wzięło udział 79 placówek oświatowych, które od stycznia do listopada 2008 r. zebrały ponad 31 ton nakrętek. Konkurs miał dodatkowo szczytny cel – za zebrane nakrętki Zakład zakupił wózek inwalidzki dla chorej Ani.
Promocją selektywnej zbiórki kartoników po mleku i napojach zajęła się spółka Eko-Region z Bełchatowa (we współpracy ze Szkołą Podstawową z Bełchatowa i Programem REKARTON), która przeprowadziła kampanię edukacyjną „Na tropie surowców”. W jej ramach zorganizowano seminarium dla nauczycieli, cykl zajęć dla uczniów, konkurs na plakat promujący zbiórkę opakowań po płynnej żywności oraz konkurs pod hasłem: „Raz, dwa, trzy… kartoniki zbieraj Ty!”. Uczestnicy konkursu, wśród których znaleźli się uczniowie dziewięciu szkół z terenu i gminy Bełchatów, zebrali 4 tony kartoników.
Edukować każdy może
W kampaniach pomocne okazują się stworzone przez jednostki postacie, które pomagają w promocji działań edukacyjnych. Zakład Zagospodarowania Odpadów (ZZO) w Poznaniu w 2003 r. wymyślił Felka Flaszkę. Ta zabawna postać stała się bohaterem filmu: „Felka rady na odpady”, który na Konkursie Filmów i Reklam Ekologicznych EkoWizja w Krakowie w listopadzie 2007 r. otrzymał Dyplom za Walory Edukacyjne. Felek Flaszka to nie jedyny bohater, który namawia do selektywnej zbiórki. ZZO stworzył także Brata Peta, który w filmie reklamowym „Peta patenty na zużyte sprzęty” zachęca do oddawania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Maskotki Felka i Peta odwiedzają przedszkola, szkoły i uczą najmłodszych, jak segregować odpady. Poza tym ich wizerunek zamieszczony jest na reklamach na środkach komunikacji miejskiej. Mknąc przez miasto, Felek i Brat przypominają mieszkańcom o prawidłowym postępowaniu z odpadami.
Okazuje się, że inicjatorami przedsięwzięć ekologicznych są nie tylko przedsiębiorstwa, zakłady gospodarki komunalnej, urzędy miast i gmin czy centra edukacji ekologicznej. Wśród uczestników Konkursu o Puchar Recyklingu znalazł się również Szpital Wojewódzki z Opola, który, oprócz leczenia ludzi, podjął się dość nietypowej (jak na szpital) działalności – edukacji w dziedzinie ochrony środowiska. Wdrożył on w 2008 r. II program edukacyjny pn. „Segreguj – zacznij działać”, skierowany do pacjentów, ich rodzin i personelu szpitala. O segregacji odpadów i oszczędzaniu energii informują plakaty oraz ulotki, które są widoczne na korytarzach. W ramach programu szpital zorganizował konferencję „Zdrowie a środowisko” dla pracowników i zaproszonych gości, w tym przedstawicieli władz samorządowych i dyrektorów publicznych oraz niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej z Opola. Nawiązał też współpracę ze Szkołą Podstawową nr 1 oraz z Publicznym Przedszkolem nr 25, a dzieci z tych placówek wykonały i udostępniły prace na temat „Ochrona środowiska widziana oczami dzieci”. Z rysunków stworzono wystawę, która „wędrowała” po różnych oddziałach szpitalnych i zachęcała oglądających do rozważnego korzystania z dóbr naturalnych. Szpital namawia swoich pacjentów nie tylko do segregacji odpadów, ale także do zakupu sprzętu AGD, który posiada „stokrotkę ekologiczną”, do oddawania zużytego sprzętu, przeterminowanych leków i wyrzucania baterii w punktach do tego przeznaczonych.
Dla tych, którzy chcą pochwalić się pomysłami na edukację ekologiczną i zaprezentować swe dokonania, mogą spróbować swoich sił w X, jubileuszowej edycji Konkursu „Przeglądu Komunalnego” o Puchar Recyklingu, w którym do zdobycia jest nie tylko tytuł „Mistrza Edukacji Ekologicznej”, ale także nagrody rzeczowe i finansowe.
Aleksandra Kowalczyk