Efektywność w MŚP

 

Przedstawiony w grudniu 2012 r. program priorytetowy „Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach” jest wspólną inicjatywą Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOiR), która powstała dzięki doświadczeniom Programu Finansowania Rozwoju Energii Zrównoważonej w Polsce (PolSEFF), realizowanego w latach 2010-2013. EBOiR rozważa udzielenie finansowania w wysokości ok. 200 mln euro instytucjom finansowym, które przystąpią do tego programu.

 

W ramach planowanego do wprowadzenia programu priorytetowego dofinansowane będą cztery typy przedsięwzięć, mających na celu ograniczenie zużycia energii w wyniku realizacji inwestycji w zakresie efektywności energetycznej i zastosowania odnawialnych źródeł energii w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Pierwszy rodzaj projektu to przedsięwzięcia inwestycyjne, służące poprawie efektywności energetycznej,  polegające na zakupie urządzeń wymienionych na Liście Kwalifikowalnych Maszyn i Urządzeń (LEME), która jest opublikowana na stronie internetowej NFOŚiGW. Lista ta nie jest katalogiem zamkniętym. Oznacza to, że każdy przedsiębiorca, zarówno producent, jak i inwestor, może zgłosić urządzenie lub materiał do umieszczenia go na liście LEME w dostępnych kategoriach technologicznych.  Producenci energooszczędnych urządzeń i materiałów oraz urządzeń z obszaru odnawialnej energii mogą to zrobić poprzez zarejestrowanie swojego przedsiębiorstwa i wypełnienie informacji o produktach, które chcieliby umieścić na liście. Przedsiębiorcy, którzy chcieliby zainwestować w urządzenie, którego na niej nie ma, mogą je zgłosić elektronicznie.Ten typ dotyczy tych projektów, których finansowanie w formie kredytu z dotacją nie przekracza 250 000 euro.

Innym typem projektów przewidzianych do wsparcia są projekty inwestycyjne w poprawę efektywności energetycznej (EE), bazujące na rozwiązaniach indywidualnych i osiągające min. 20% oszczędności energii. Finansowanie w formie kredytu z dotacją tego rodzaju przedsięwzięcia nie może przekroczyć 1 mln euro.

Dofinansowane będą także przedsięwzięcia polegające na termomodernizacji budynku/ów użytkowanych przez beneficjenta, w wyniku której zostanie osiągnięte minimum 30% oszczędności energii. Zgłoszony do termomodernizacji budynek winien pozostawać w dysponowaniu beneficjenta, na podstawie jednej z następujących form władania nieruchomością: prawo własności, najem lub dzierżawa (na czas nieokreślony lub minimum do końca czasu trwania okresu trwałości).

Planowany do wdrożenia program będzie także wspierał inwestycje polegające na zastosowaniu odnawialnych źródeł energii w istniejących obiektach wykorzystujących konwencjonalne źródła energii. Zastosowane źródło powinno spełniać wymóg generowania min. 3 kWh/rok energii na zainwestowane 1 euro.

 

Nabór wniosków w trybie ciągłym będzie prowadzony przez banki, które podpiszą umowę z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wnioski o dotację do kapitału kredytu bankowego będą składne razem z wnioskami o kredyt. Obecnie nie ma jeszcze listy banków, które współpracują z NFOŚiGW w ramach wdrażanego programu priorytetowego. Lista taka, po jej przygotowaniu, będzie dostępna na stronie internetowej funduszu.

Stosowaną formą dofinansowania jest dotacja do spłaty kapitału kredytów bankowych. Jej wysokość zależy od rodzaju przedsięwzięcia. Dofinansowanie w wysokości 10% kapitału kredytu bankowego wykorzystanego na sfinansowanie kosztów kwalifikowalnych dotyczyć będzie przedsięwzięć polegających na zakupie urządzeń wraz z zainstalowaniem pojedynczego urządzenia lub określonej liczby urządzeń. Taki sam poziom dotacji (10% kapitału kredytu bankowego) otrzymają przedsiębiorcy realizujący przedsięwzięcia polegające na termomodernizacji budynku/ów.

 

Na dotację w wysokości 15% kapitału kredytu bankowego, wykorzystanego na sfinansowanie kosztów kwalifikowalnych będzie można liczyć w przypadku, gdy planowana inwestycja została poprzedzona audytem energetycznym, sporządzonym wg zasad określonych przez NFOŚiGW. Zakres rzeczowy zrealizowanej w ramach kredytu z dotacją inwestycji musi wynikać z przeprowadzonego audytu energetycznego. Dodatkowo, jeśli w ramach zrealizowanego przedsięwzięcia beneficjent wdroży system zarządzania energią (SZE), będzie mógł otrzymać jednorazową wypłatę w wysokości 10 000 zł na pokrycie części kosztów wdrożenia. Obszar wchodzący w zakres SZE podlegający dofinansowaniu zostanie określony przez NFOŚiGW.

 

Warunek udzielenia wsparcia zakłada, że wysokość kredytu z dotacją winna wynosić do 100% kosztów kwalifikowalnych przedsięwzięcia. Oznacza to, że kwota kredytu może przewyższać wysokość kosztów kwalifikowalnych, ale dotacją objęta jest wyłącznie cześć kredytu wykorzystana na koszty kwalifikowalne przedsięwzięcia, bez uwzględnienia podatku VAT, o ile nie stanowi on kosztu dla beneficjenta.

 

Wypłata dotacji następuje po zrealizowaniu przedsięwzięcia oraz potwierdzeniu osiągnięcia efektu ekologicznego, zgodnie z wymogami określonymi przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Przy aplikowaniu trzeba pamiętać, że dofinansowaniu nie podlegają przedsięwzięcia zakończone przed dniem zawarcia umowy o kredyt, objętej dotacją ze środków NFOŚiGW. Należy zatem w precyzyjny sposób zaplanować harmonogram projektu.

Na beneficjencie dotacji ciąży szereg obowiązków. Przede wszystkim są oni zobowiązani do ponoszenia należności publiczno-prawnych, związanych z dofinansowaniem przedsięwzięcia. Muszą oni także zachować trwałość przedsięwzięcia przez okres minimum trzech lat od daty zakupu/przekazania urządzenia do użytkowania.

 

Program będzie wdrażany w latach 2013-2019. Alokacja środków (czyli kwota dotacji w planowanych do zawarcia umowach kredytu) wynosi 100 mln zł i ma zostać zakontraktowana w latach 2013-2017.

Dofinansowanie w ramach nowego programu priorytetowego udzielane będzie zgodnie z zasadami udzielania pomocy publicznej. Pomoc publiczna w tym przypadku przyznawana będzie zgodnie z warunkami określonymi w: Rozporządzeniu Rady Ministrów z 22 grudnia 2006 r. w sprawie ustanowienia programu pomocowego w zakresie regionalnej pomocy publicznej na niektóre inwestycje w ochronie środowiska oraz Rozporządzeniu Komisji nr 1998/2006 r. z 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis. Z tych aktów prawnych będą wynikały terminy realizacji projektu w odniesieniu do terminów złożenia wniosku o dofinansowanie, a także kwalifikowalność wydatków. Przy ustalaniu kosztów kwalifikowalnych należy uwzględnić również przepisy dotyczące dopuszczalności pomocy publicznej.

 

Przy określaniu we wniosku kosztów kwalifikowalnych trzeba też pamiętać, że kredyt lub cześć kredytu z dotacją na częściową spłatę kapitału może być wyłącznie wykorzystana na sfinansowanie kosztów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia. Obejmują one zakup i uruchomienie instalacji/urządzeń wchodzących w skład przedsięwzięcia zakwalifikowanego jako spełniające kryteria udziału w programie. Wartość kosztów kwalifikowalnych, które mogą być sfinansowane z dotacji NFOŚiGW, pomniejsza się o wartość przyznanych beneficjentowi w umowie z wykonawcą przedsięwzięcia upustów, rabatów, zwrotów, bonifikat lub innych podobnych form pomniejszania należności, także przyrzeczonych beneficjentowi po wykonaniu przedsięwzięcia.

 

Wnioski o dotacje wraz z wnioskami o kredyt rozpatrywane są w trybie ciągłym, wg kolejności wpływu, przez bank, zgodnie z warunkami określonymi w umowie o współpracy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z bankiem. Po wyborze wniosku do dofinansowania i kredytowania kredytobiorca (beneficjent) zobowiązany jest do zawarcia pisemnej umowy z wykonawcą lub dostawcą, zawierającej m.in. gwarancje na wykonane usługi lub zakupione urządzenia.

Po podpisaniu umowy kredytu, zgodnie z warunkami określonym w umowie o współpracy banku z NFOŚiGW, beneficjent – kredytobiorca realizuje projekt, a następnie występuje do banku o wypłacenie dotacji poprzez złożenie protokołu końcowego odbioru przedsięwzięcia i przekazania do eksploatacji oraz innych dokumentów określonych w umowie kredytu, potwierdzających osiągniecie efektu ekologicznego. Trzeba pamiętać, że osiągnięcie efektu ekologicznego stanowi zobowiązanie beneficjenta, warunkujące wypłatę środków. Dokumentem potwierdzającym osiągniecie efektu ekologicznego jest zaświadczenie stwierdzające osiągniecie efektu, wydane przez niezależnego weryfikatora, wybranego w trybie określonym przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Monitorowanie i kontrolę prawidłowości realizacji przedsięwzięcia i wykorzystania środków z kredytu z dotacja będzie przeprowadzał bank.

Spłata części kapitału kredytu nastąpi poprzez przekazanie dotacji przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na podstawie wystąpienia banku potwierdzającego zrealizowanie przedsięwzięcia.

 

Po dopłatach do kredytów na kolektory słoneczne oraz domy energooszczędne dotacje na inwestycje energooszczędne w MŚP są kolejnym rodzajem przedsięwzięć, w których NFOŚiGW dopłaca do kapitału kredytu bankowego. Może to oznaczać, że model współpracy funduszu z bankami sprawdza się, a potencjalni beneficjenci chętnie korzystają z tego typu możliwości finansowania inwestycji prośrodowiskowych.

 

 

Adriana Zalewska, analityk, DC Centrum