W Warszawie, 19 stycznia 2015 r. odbyło się Forum Ochrony Środowiska, podczas którego z jednej strony starano się podsumować osiągnięcia Polski z ostatnich 25 lat w dziedzinie ochrony środowiska, z drugiej wskazać wyzwania i kierunki działań na przyszłość.

Spotkanie zorganizowane przez Izbę Gospodarczą ?Wodociągi Polskie? oraz Stowarzyszenie ?Dialog i Rozwój? zgromadziło ponad 150 uczestników. Podczas wystąpienia inauguracyjnego Jerzy Buzek, przewodniczący Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii w Parlamencie Europejskim, poseł Parlamentu Europejskiego, podkreślał, jak wiele sukcesów Polska odniosła w ciągu ostatnich 25 lat. Jednym z takich osiągnięć było niewątpliwie powstanie w latach siedemdziesiątych XX w. Narodowego i Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. ? Są to wzorcowe rozwiązania dla Unii Europejskiej ? mówił J. Buzek. Bardzo ważnym elementem naszej walki o czyste środowisko były także negocjacje akcesyjne. ? Nie zamknąłem w 2001 r. rozdziału ?środowisko? w relacjach z Unią Europejską ponieważ chcieliśmy wydłużyć derogacje. Nie byliśmy w stanie w ciągu kilku lat wybudować oczyszczalni w każdym miejscu, nawet wysoko w górach. Potrzebowaliśmy na to dziesięciu lat finansowania, dzięki czemu obecnie jesteśmy bardzo zaawansowani w tej dziedzinie ? wspominał J. Buzek. Premier podkreślał również, że w porównaniu do ochrony wód nieco po macoszemu traktowana była ochrona klimatu. Nawoływał, aby dokonać postępu również w tej dziedzinie. ? Z perspektywy Unii Europejskiej szczególnie ważne wydaje się, że w Polsce po tych wielkich sukcesach mamy również wielkie problemy, które dotyczą przede wszystkim energetyki. Jest to największe wyzwanie, które dostrzegane obecnie przez Brukselę ? wyjaśniał.

Unia Europejska 2020

W ramach konferencji odbył się panel dyskusyjny ?UE 2020 ? Strategia wyzwań, wyzwania dla strategii?, dotyczący przyjętej w 2010 r. strategii unijnej ?Europa 2020?. Unia w tym dokumencie nakreśliła konkretny plan obejmujący pięć celów ? w zakresie zatrudnienia, innowacji, edukacji, włączenia społecznego oraz zmian klimatu/energii ? które należy osiągnąć do 2020 r. W każdym z tych obszarów wszystkie państwa członkowskie wyznaczyły własne cele krajowe. O tym, czy Polsce udaje się je wypełniać, dyskutowali zaproszeni goście, którzy jednogłośnie uznali, iż absolutnie niezbędne jest obecnie łączenie ochrony środowiska i dbałości o rozwój przemysłu. ? Ci, którzy stawiają na ochronę środowiska, zwłaszcza na ochronę klimatu, muszą mieć świadomość konieczności przezwyciężenia kryzysu ? mówił J. Buzek. Premier, odwołując się także do trudnej sytuacji Śląska, podkreślił, iż bardzo nośne obecnie w Unii Europejskiej jest hasło ?reindustrializacja?, czyli ponowne wielkie uprzemysłowienie Europy w oparciu o nowoczesne technologie. ? Nowoczesny proekologiczny przemysł, który daje nowe miejsca pracy musimy łączyć z ochroną środowiska, bo inaczej doprowadzimy do braku równowagi ? skwitował.

Minister środowiska, Maciej H. Grabowski, omówił środowiskowe, a także rozwojowe wyzwania, jakie Polska ma przed sobą w perspektywie średnioterminowej. Podkreślił, iż największym problemem w najbliższych pięciu latach będzie ograniczenie niskiej emisji, pochodzącej z gospodarstw domowych i transportu. ? Przez ostatnie dziesięciolecie wyzwaniem było dla nas ograniczenie wysokiej emisji, którą udało się zredukować o ok. 80%. Obecnie główne źródło zanieczyszczeń to już nie przemysł ? skwitował minister. Kolejne zadanie dla Polski to adaptacja miast do zmian klimatu. Aby chronić infrastrukturę przed pojawiającymi się coraz częściej ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, należy m.in. modernizować systemy deszczowe.

O dużych wyzwaniach w dziedzinie gospodarki wodnej mówił prezes KZGW Witold Sumisławski. Podkreślał, że musimy w najbliższym czasie podnieść rangę gospodarki wodnej na wszystkich szczeblach administracji ? rządowej i samorządowej. Musimy także poprawić relacje z Komisją Europejską w zakresie gospodarki wodnej. ? Komisja bardzo szczegółowo przygląda się nam i analizuje nasze realizacje. Z pewnością te aspekty będą w przyszłości decydowały o dostępności środków ? wyjaśniał prezes. Kolejne wyzwanie to budowa zrozumienia i akceptacji społecznej dla nowej wizji gospodarki wodnej w Polsce. ? Musimy przekonać społeczeństwo, jak wielką ekonomiczną wartość ma woda, nie tylko ta w kranie i w butelce, ale także w rzekach i jeziorach ? tłumaczył W. Sumisławski. Wizja przyszłości roztaczana przez prezesa KZGW opiera się także na odejściu od myślenia o bezpieczeństwie powodziowym na rzecz zarządzania procesem powodziowym. W tej kwestii należy zrezygnować z lokalnego podejścia do minimalizowania problemów gospodarki wodnej, wykorzystać naturalną retencję, a nie budować obwałowania, które przyspieszają przepływ wody i stwarzają zagrożenie dla tych, którzy mieszkają poniżej.

Wodny klimat

Podczas konferencji skupiono się na dwóch głównych elementach: polityce energetycznej oraz kierunkach działań w zakresie gospodarki wodnej. Panel dotyczący gospodarki wodnej zdominowała tematyka odpowiedzialnego zarządzania gospodarką wodną i nowej perspektywy finansowania inwestycji wodnych. Dyskutowano także o zmianach klimatu, które w znaczący sposób wpływają na przyszłe decyzje związane z infrastrukturą wodną i ściekową. Powinniśmy zdawać sobie sprawę z faktu, iż ekstremalne zjawiska pogodowe, wiążące się ze zmianami klimatu, będą się nasilały. Musimy wiedzieć, jak się do nich przygotować i jak przekształcić infrastrukturę, aby zminimalizować ich skutki.

W jaki sposób w kolejnych latach będziemy mogli pozyskiwać środki na takie inwestycje, wyjaśniała Milena Zimoń, dyrektor Departamentu Programów Infrastrukturalnych w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju. Przedstawiła ona warunki finansowania z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Inwestycje środowiskowe uzyskają wsparcie w ramach osi priorytetowej II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu.

Prezes Rady Izby, Tadeusz Rzepecki, opowiedział o tym, jakie są plany branży wod-kan na kolejne lata. Wskazał m.in. na pojawiające się nowe potrzeby, takie jak stworzenie systemu gospodarowania osadami ściekowymi. ? IGWP chce, aby na wzór KPOŚK został opracowany Krajowy Program Gospodarowania Osadami Ściekowymi, który w sposób zorganizowany i zoptymalizowany służyłby wszystkim oczyszczalniom ścieków. Prezes wspomniał także o nieuchronnie zbliżającej się konsolidacji: ? Niekoniecznie w zakresie kapitałowym, o czym bardzo często mówi się w sposób negatywny, ale w obszarze produktowym. Chodzi o to, co zaczęło się dziać w związku z KPOŚK, czyli o tworzenie aglomeracji. Na pewno czeka nas również konsolidacja ujęć wody i integracja tych systemów, prowadząca do zwiększenia bezpieczeństwa zaopatrzenia w wodę.

Martyna Matuszczak