Zaangażowanie mieszkańców oraz akcje ekologiczne prowadzone przez Zakład Utylizacji Odpadów z Elbląga przyczyniły się do zdobycia Pucharu Recyklingu w VII edycji Konkursu „Przeglądu Komunalnego”.

Selektywną zbiórkę odpadów w Elblągu wprowadzono już 12 lat temu. Inicjatorem tego przedsięwzięcia był Urząd Miejski. Zbiórką w tym czasie objęto makulaturę, tworzywa sztuczne oraz szkło. Dwa lata później za sprawą konkursów ekologicznych organizowanych w szkołach zaczęto zbierać puszki aluminiowe oraz zużyte baterie. Od momentu utworzenia w 1999 r. Zakładu Utylizacji Odpadów (ZUO) promocja selektywnej zbiórki stała się dla niego sprawą priorytetową.
Rozszerzono zakres zbiórki odpadów komunalnych na terenie miasta oraz zakładów pracy, wprowadzając dwa systemy – workowy i pojemnikowy. Ponadto rozpoczęto zbiórkę odpadów niebezpiecznych i problemowych, wyposażając wszystkie apteki na terenie miasta w pojemniki na przeterminowane leki. W szkołach, sklepach i zakładach pracy znajdują się pojemniki na zużyte baterie. W ubiegłym roku Zakład przyjął 207 kg tego niebezpiecznego odpadu.
Przy stacjach paliw pojawiły się tzw. Punkty Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych pochodzących z gospodarstw domowych. Obecnie na terenie miasta ustawionych jest 597 pojemników do zbiórki makulatury, tworzyw i szkła. Systemem workowym objęto ponad 3 tys. gospodarstw domowych. Duże znaczenie ma w Elblągu edukacja ekologiczna. Aby dotrzeć do jak największej liczby mieszkańców, ZUO współpracuje z administratorami nieruchomości, wspólnotami mieszkaniowymi, a także z pracownikami placówek oświatowych. Obecnie na terenie Zakładu prowadzona jest gospodarka odpadami z zachowaniem wymogów ochrony środowiska, ograniczająca do minimum ilości odpadów składowanych. Opracowywane są projekty dotyczące rozbudowy Zakładu. Planuje się m.in. budowę kompostowni i sortowni, linii przetwarzania tworzyw sztucznych, magazynu odpadów elektronicznych i sprzętu AGD oraz linii przygotowywania surowca do produkcji paliwa alternatywnego.
– Selektywna zbiórka odpadów stanowi podstawę racjonalnej gospodarki odpadami w naszym mieście – mówi Marian Wojtkowski, dyrektor ZUO. – Wdrażanie selektywnej zbiórki to proces długotrwały i żmudny. Ważne jest określenie, jaki rodzaj systemu będzie funkcjonował w danej dzielnicy – w jednej sprawdzi się system pojemnikowy, w innej konieczne będzie wprowadzenie systemu workowego. Istotne jest także ustawienie pojemników w sąsiedztwie kontenerów na odpady zmieszane, gdyż daje to większą pewność, że odpady selektywnie gromadzone nie będą zanieczyszczone odpadami zmieszanymi – dodaje M. Wojtkowski.
Aby selektywna zbiórka została w danym miejscu z powodzeniem wdrożona, lokalizacja pojemników musi być dogodna dla mieszkańców. Oznacza to, że pojemniki powinny być ustawione tak, aby mieszkańcom było do nich „po drodze”. Ich ilość musi być także odpowiednia do liczby osób zamieszkujących dany teren. Ważna jest dbałość o estetykę, stan techniczny oraz wystarczającą częstotliwość opróżniania pojemników. I to są najważniejsze zasady, których przestrzeganie spowoduje, iż selektywna zbiórka odpadów zostanie pozytywnie przyjęta przez mieszkańców.
Do 203 zestawów „selektywnych” pojemników elblążanie wrzucili w ubiegłym roku 756 ton tworzyw sztucznych, papieru i szkła. W specjalnie oznakowanych workach znalazło się 305 ton odpadów posegregowanych przez mieszkańców domków jednorodzinnych. – Właśnie ci ludzie naprawdę zasługują na pochwałę – podkreśla dyrektor Wojtkowski. – Odpady trafiające do worków są bardzo czyste, czego, niestety, nie możemy powiedzieć o szkle czy tworzywach wrzucanych do pojemników.

Nagrody mobilizują
Zakład zdobył Puchar Recyklingu w ubiegłorocznej edycji Konkursu „Przeglądu Komunalnego”. Oprócz tego został wyróżniony w kategorii „Srebrna Puszka” i otrzymał nagrodę finansową WFOSiGW w Olsztynie. – Nagrody są wyrazem uznania pracy przy selektywnej zbiórce odpadów wszystkich mieszkańców Elbląga. Elblążanie o tych prestiżowych nagrodach zostali poinformowani poprzez lokalne media i oficjalną stronę internetową Urzędu Miejskiego w Elblągu – mówi dyrektor ZUO. – Zdjęcia dyplomów oraz Pucharu wykorzystywane będą w miejskich publikacjach edukacyjnych: kalendarzach, folderach itp. Środki pieniężne z nagród wzbogaciły pulę przeznaczaną corocznie przez nasz Zakład na wydawnictwa ekologiczne oraz na organizację konkursu selektywnej zbiórki w elbląskich placówkach oświatowych. W Konkursie o Puchar Recyklingu uczestniczymy od początku, systematycznie odnotowując wzrost ilości zbieranych w sposób selektywny odpadów. Uzyskane dotychczas wyróżnienia rodzą dumę z dotychczasowych dokonań, motywują do zintensyfikowania wysiłku oraz wprowadzania dalszych innowacji na polu selektywnej zbiórki odpadów. Nagrody podnoszą także prestiż miasta i jego rolę w rozwiązywaniu trudnych problemów gospodarki odpadami.

Edukacja kluczem do sukcesu
– Edukacja ekologiczna i propagowanie działań proekologicznych nie przynosi bezpośredniego polepszenia stanu środowiska, ale stanowi podbudowę społeczną wszelkich dalszych zadań. W Elblągu to zadanie realizowane jest w sposób ciągły i kompleksowy – edukacja rozpoczyna się już w przedszkolu. Dzięki organizowanym w szkołach konkursom do zbiórki surowców przyłączają się także dorośli mieszkańcy miasta. W szkołach zbiera się bardzo duże ilości odpadów i z roku na rok ta tendencja wzrasta (w roku szkolnym 2005/2006 było to ponad 80 ton). Nigdy jednak nie uda się zrównoważyć wydatków na organizację selektywnej zbiórki odpadów z dochodami ze sprzedaży surowców wtórnych. Liczy się przede wszystkim efekt ekologiczny, a w znacznie mniejszym stopniu – ekonomiczny – podsumowuje dyrektor.
Zakład angażuje się w prowadzenie edukacji ekologicznej, gdyż dzięki takim działaniom mieszkańcy mają możliwość poznania problemów ekologicznych swojego miasta, wiedzą, jak reagować na dany problem i jak sobie z nim radzić.

Romana Dziubalska