Właśnie takim okrzykiem żyjący w starożytności Archimedes ogłosił swoje odkrycie, które dzisiaj określamy mianem hydrostatyki. Tych słów używamy też w odniesieniu do odkryć naukowych i ciekawych pomysłów. Podczas konferencji INSTAL-WOD-KAN w Kielcach firmom, które zaprezentowały innowacyjne rozwiązania wręczono statuetki EUREKA 2009.

Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa połączona z wystawą pn. „Nowe urządzenia, materiały i technologie w wodociągach i kanalizacji” INSTAL-WOD-KAN odbyła się już po raz szósty. Została ona zorganizowana przez Katedrę Sieci i Instalacji Sanitarnych Politechniki Świętokrzyskiej przy współpracy z Wodociągami Kieleckimi, Świętokrzyską Okręgową Izbą Inżynierów Budownictwa, Polskim Zrzeszeniem Inżynierów i Techników Sanitarnych oraz Izbą Gospodarczą „Wodociągi Polskie”. Patronat nad trzydniową imprezą (27-29 kwietnia br.) objął minister infrastruktury – Cezary Grabarczyk. Spotkanie uzyskało także poparcie Ministerstwa Środowiska. W konferencji wzięło udział ponad 220 osób, reprezentujących przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, uczelnie wyższe, biura projektowe oraz firmy branżowe.
Podczas pięciu sesji łącznie zaprezentowano blisko 30 referatów, w tym wystąpienia firmowe. Serię wykładów rozpoczął Marek Banasik z Wodociągów Kieleckich, przedstawiającdziesięcioletnie doświadczenie firmy w wykorzystywaniu biogazu do produkcji energii elektrycznej. Stwierdził, że stosunkowo wysokie koszty eksploatacyjne i występujące trudności są w pełni rekompensowane przez efekty energetyczne, a produkcja energii z jednoczesnym odzyskiem ciepła z chłodzenia generatorów jest w tym przypadku rozwiązaniem optymalnym.
 
Problemy eksploatacyjne
We wszystkich przedsiębiorstwach wodociągowo-kanalizacyjnych na świecie występują problemy strat wody. Przyczyną jest nadmierne wyeksploatowanie lub wadliwe ułożenie rurociągu, nieprawidłowo zastosowane materiały, zbyt wysokie ciśnienie oraz uderzenia hydrauliczne. Florian Piechurski z Politechniki Śląskiej stwierdził, że sposobem na obniżenie strat wody jest wymiana materiałów sieci oraz jej monitoring. – Mając na uwadze koszty procesów redukujących straty wody, wymiana przewodów jest zabiegiem najdroższym, ale najbardziej efektywnym. Jednak zwykle nie wykonuje się jej w odniesieniu do całości sieci, ale do wyodrębnionych fragmentów, wytypowanych jako najbardziej awaryjne – podsumował swoje wystąpienie F. Piechurski.
Janusz Łomotowski (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu) przedstawił problemy dotyczące dezynfekcji wód wodociągowych dwutlenkiem chloru. Zastosowanie tego związku nie wiąże się z powstawaniem trihalometanów (THM) oraz związków kancerogennych i mutagennych, ale trzeba pamiętać o tym, że dwutlenek chloru nie jest panaceum na wszystko. Nie należy go stosować bez dogłębnej analizy technologicznej.
Z kolei Jan Bagieński (Politechnika Poznańska) omówił zagadnienie energochłonności systemów kanalizacyjnych. – Podstawową przyczyną nadmiernego zużycia energii są błędy w wyborze systemu kanalizacyjnego. Konsekwencją tego są wysokie koszty inwestycyjne oraz eksploatacyjne, dlatego decyzje dotyczące wyboru systemu nie powinny być podejmowane bez zasięgnięcia opinii niezależnego specjalisty – wyjaśnił. Badania energochłonności przeprowadzone w małych i średnich pompowniach kanalizacyjnych wykazały, że w LCC dominują koszty eksploatacyjne, wśród których przeważają koszty obsługi, napraw i remontów.
 
Budowa i odnowa
Podczas spotkania została również poruszona tematyka budowy i modernizacji systemów wodociągowych i kanalizacyjnych. Wojciech Dąbrowski z Politechniki Krakowskiej przedstawił wady i zalety cementyzacji, która jest jedną z metod renowacji. – Cementyzacja to bardzo dobry sposób odnowy przewodów wodociągowych, ale trzeba pamiętać, że w wyniku tego zabiegu podwyższa się pH wody oraz pojawia się wysokie stężenie glinu i chromu – stwierdził.Analizy ekonomiczne wskazują na to, że jest ona szczególnie opłacalna w przypadku przewodów o dużych średnicach.
Charakterystykę wybranych technologii bezwykopowej odnowy przewodów kanalizacyjnych oraz wyniki obliczeń parametrów hydraulicznych, prowadzących do wyznaczania przepustowości kanałów w zależności od technologii ich odnowy, zaprezentował Piotr Dańczuk z Politechniki Świętokrzyskiej. Zwrócił on uwagę, że zmniejszenie przepustowości przewodu kanalizacyjnego nie zawsze jest zjawiskiem negatywnym. – W niektórych przypadkach nawet celowo się ją obniża, np. przy odnowie starych kanałów, które zostały zaprojektowane na znacznie większe ilości ścieków niż obecnie odprowadzane – wyjaśnił P. Dańczuk. W ten sposób zapewnia się prawidłową eksploatację kanałów i unika sytuacji ich „niedociążenia”.
Z kolei Andrzej Kuliczkowski (Politechnika Świętokrzyska) omówił problematykę związaną z optymalnym doborem rur kanalizacyjnych zwracając uwagę na możliwe rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne, ich właściwości oraz właściwy dobór parametrów wytrzymałościowych.
 
Dreszcz emocji
Po zakończeniu obrad, drugiego dnia konferencji odbyła się uroczystość wręczenia laureatom konkursu statuetek EUREKA 2009. W kategorii innowacyjnego produktu z zakresu sieci zewnętrznych nagrodę otrzymała firma Keramo-Steinzeug za rurę kamionkową CERALONG o średnicy 200 mm i klasy 160 o podwyższonej wytrzymałości. Z kolei za suchobieżny wodomierz GSD8-45 firma BMETERS otrzymała statuetkę w kategorii innowacyjny produkt z zakresu instalacji wewnętrznych. Charakteryzuje się on tym, że można go montować w dowolnej orientacji bez obniżenia klasy produktu. W kategorii innowacyjna technologia nagrodę przyznano Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji Okręgu Częstochowskiego, które w stacji ujęcia wody Wierzchowisko zastosowało technologię usuwania azotanów na drodze biologicznej denitryfikacji. Z kolei Wodociągom Kieleckim przyznano jubileuszową statuetkę z okazji 80-lecia firmy.
Zaraz po uroczystości wręczenia nagród, zaproszeni goście zostali zawiezieni autobusami do miejscowości Sobków, gdzie w atmosferze rodem z XVI w. w pobliżu ruin zamku rycerskiego można było kontynuować rozmowy branżowe. Atrakcją wieczoru był m.in. pokaz strzelania z armaty, prezentacja koni rasowych oraz przedstawienie pt. „Pan Twardowski”, w którym wzięła udział nawet jedna z uczestniczek konferencji.
INSTAL-WOD-KAN 2009 przeszedł już do historii. Na kolejne takie spotkanie organizatorzy zapraszają już za dwa lata. Firmy mają więc jeszcze sporo czasu, by wprowadzić do swoich produktów i technologii kolejne innowacyjne rozwiązania. I oby jak najwięcej z nich mogło z tego powodu oznajmić światu: Eureka!
 
Małgorzata Masłowska-Bandosz