Zadania, których celem jest nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych, są zadaniami użyteczności publicznej ? zwanymi ogólnie gospodarką komunalną. I właśnie ta gospodarka, jej formy organizacyjno-prawne i zasady funkcjonowania są przedmiotem niniejszego artykułu.

Konstytucja RP w art. 166 stanowi, że zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne. Podobny, choć wcześniejszy zapis, znajdujący się w art. 7 Ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, stanowi, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. Dalej ustawodawca tworzy niezamknięty (posługując się sformułowaniem ?w szczególności?) katalog zadań własnych gminy, obejmujący zadania o charakterze materialnych usług komunalnych, usług społecznych, zdrowotnych, edukacyjnych, promocyjnych czy kooperacyjnych. O tym, które zadania mają charakter obowiązkowy, stanowią ustawy, na przykład ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawa o publicznym transporcie zbiorowym czy ustawa o ochronie zwierząt.

Proces komunalizacji

Ustawodawca już w momencie transformacji ustrojowej dał gminom bazę majątkową do działalności komunalnej oraz nakreślił kierunki przekształceń organizacyjnych ówczesn...