Inwestycja „trudna”, lecz potrzebna

Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 (KPGO 2010), przyjęty uchwałą nr 233 Rady Ministrów z 29 grudnia 2006 r.,przesądził o tym, że w przypadku aglomeracji lub regionów obejmujących powyżej 300 tys. mieszkańców preferowaną metodą zagospodarowywania zmieszanych odpadów komunalnych jest ich termiczne przekształcanie.

 

W KPGO 2010 do realizacji przyjęto następujące cele: zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do maksymalnie 85% wytworzonych odpadów do końca 2014 r., zredukowanie liczby składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, na których są składowane odpady komunalne, do maksymalnie 200 do końca 2014 r. oraz zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska, aby nie było składowanych w 2010 r. więcej niż 75%, w 2013 r. więcej niż 50% oraz w 2020 r. więcej niż 35% – przyjmując za podstawę masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.

Wdrażany na terenie miasta Poznania model gospodarki odpadami oparty jest na spełnieniu wymogów w zakresie osiągnięcia ustawowych poziomów odzysku odpadów, ograniczenia masy odpadów składowanych, dalszego rozwijania i upowszechniania selektywnej zbiórki odpadów, prowadzenia wiarygodnego systemu kontroli i monitoringu, budowy instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów oraz działań informacyjno-edukacyjnych.

Unia Europejska w ramach Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” 2007-2013 (PO IiŚ) stworzyła możliwości pozyskania dofinansowania na stworzenie zintegrowanego systemu gospodarki odpadami, uwzględniającego budowę zakładu termicznego przekształcania odpadów (ZTPO).

Ważną rolę dla tego typu projektów będą odgrywać działania w zakresie planowania, projektowania, pozyskania akceptacji społecznej oraz aplikowania o środki z funduszy Unii Europejskiej.

Celem wypełnienia zobowiązań akcesyjnych oraz wymagań ustawowych w zakresie gospodarki odpadami jest wykorzystanie niepowtarzalnej szansy, jaką stanowią środki finansowe zarezerwowane na budowę zakładów termicznego przekształcania odpadów w ramach PO IiŚ oraz przystąpienie do ich budowy.

Przedsięwzięcie pn. „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania” zostało zakwalifikowane jako indywidualny projekt kluczowy, zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Rozwoju Regionalnego z 31 lipca 2008 r. w sprawie listy projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” 2007-2013 (MP z 2008 r. nr 58, poz. 521) oraz w związku z aktualizacją tej listy z 30 stycznia 2009 r. (Priorytet II. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi, Działanie 2.1 Kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych).

Zgodnie z powyższym wykazem, planowany koszt całkowity poznańskiego Projektu wynosi 640 mln zł (brutto), z czego szacunkową kwotę dofinansowania określono na 352 mln zł (55% kosztów całkowitych).

 

Podpisanie Umowy dotyczącej przygotowania projektu indywidualnego (preumowy) pomiędzy Miastem Poznań a NFOŚiGW w Warszawie miało miejsce 3 października 2008 r., natomiast 30 października 2008 r. powołano Pełnomocnika ds. Realizacji Projektu (MAO). W ramach Projektu opracowano szczegółowy harmonogram rzeczowo-finansowy oraz Wstępne Studium Wykonalności dla przedsięwzięcia pn. „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania” (rekomendujące opcję technologiczną do realizacji w przyszłości), które stanowiło podstawę do opracowania Ostatecznego Studium Wykonalności dla tego przedsięwzięcia (styczeń 2009 r.). Ponadto wykonano badania składu morfologicznego odpadów, obejmujące okresy od października do grudnia 2007 r. oraz od kwietnia do maja 2008 r. Badania wykazały m.in. pozytywne wartości odnośnie ciepła spalania oraz wartości opałowej odpadów – średnia wartość ciepła spalania to 15 745 kJ/kg suchej masy, średnia wielkość wartości opałowej wynosi 7 950 kJ/kg. Dla przedsięwzięcia pn. „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania” została także opracowana dokumentacja niezbędna do złożenia wniosku o dofinansowanie z Funduszu Spójności. Składa się ona z wniosku aplikacyjnego o dofinansowanie przedsięwzięcia z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” wraz z niezbędną kompletną dokumentacją oraz dokumentów opracowanych dla instalacji zarekomendowanych w Ostatecznym Studium Wykonalności dla przedsięwzięcia „System Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania”, tj. dla zadań pn. „Budowa instalacji termicznego przekształcania frakcji resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych” oraz „Budowa instalacji demontażu odpadów wielkogabarytowych w Suchym Lesie”. W skład opracowanych dokumentów wchodzą:

·        Wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia wraz z niezbędną dokumentacją,

·        Raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi (ustawa Prawo ochrony środowiska, tekst jednolity DzU z 2006 r. nr 129, poz. 902) oraz zakresem raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko określonym przez właściwy organ,

·        Wniosek o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego wraz z niezbędną dokumentacją,

·        dokumentacja przetargowa (w tym program funkcjonalno-użytkowy) umożliwiający przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego zgodnie z ustawą z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity DzU z 2007 r. nr 223, poz. 1655, z późn. zm.), ze szczególnym uwzględnieniem art. 29 na zaprojektowanie i wykonanie instalacji.

Dokumenty opracowano zgodnie z wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Obecnie trwają postępowania administracyjne zmierzające do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację następujących przedsięwzięć: „Budowa instalacji termicznego przekształcania frakcji resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych” (wniosek złożono 17 marca 2009 r.) oraz „Budowa instalacji demontażu odpadów wielkogabarytowych w Suchym Lesie” (wniosek złożono 25 marca 2009 r.).

Zlecono także opracowanie projektu umowy na udzielenie koncesji w trybie Ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi (DzU z 2009 r. nr 19, poz. 101) dla zadań inwestycyjnych przewidzianych do realizacji w ramach przedsięwzięcia pn. „System Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania” oraz dostosowanie istniejącej dokumentacji przetargowej do warunków wynikających z przyszłej umowy o koncesji.

 

Miasto Poznań przystąpiło do powołania Jednostki Realizującej Projekt.

W okresie od czerwca do 30 października br. zostaną przeprowadzone konsultacje społeczne w sprawie lokalizacji zakładu termicznego przekształcania odpadów dla potrzeb systemu gospodarki odpadami. Przygotowanie opinii publicznej do pozytywnego odbioru oraz akceptacji spalarni odpadów, która jest inwestycją „trudną”, wywołującą niepokój i protesty społeczne, to najtrudniejsze zadanie, przed którym stoi Miasto Poznań. Konsultacje społeczne w sprawie lokalizacji ZTPO zostaną przeprowadzone wśród mieszkańców Poznania oraz gminy Czerwonak wokół rozpatrywanych lokalizacji – Elektrociepłowni Karolin (miasto Poznań) oraz Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Koziegłowach (gmina Czerwonak).

Przeprowadzona analiza wielokryterialna rozpatrywanych lokalizacji wykazała, że najbardziej optymalną lokalizacją pod budowę ZTPO jest rejon Elektrociepłowni Karolin.

Budowa instalacji termicznego przekształcania frakcji resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych ·          Ogłoszenie przetargu na wybór wykonawcy – IV kwartał 2009 r. ·          Wybór wykonawcy – IV kwartał 2009-II kwartał 2010 r. ·          Opracowanie dokumentacji – II-IV kwartał 2010 r. ·          Decyzja o pozwoleniu na budowę – IV kwartał 2010-I kwartał 2011 r. ·          Roboty ogólnobudowlane – I-III kwartał 2011 r. ·          Wyposażenie obiektów – IV kwartał 2011-IV kwartał 2012 r. ·          Uruchomienie, pomiary urządzeń i obiektów – IV kwartał 2012-I kwartał 2013 r. ·          Rozruch całości – zsynchronizowanie pracy urządzeń i obiektów – I-II kwartał 2013 r. ·          Odbiory końcowe, szkolenie, instrukcja eksploatacji i przekazanie użytkownikowi – II-III kwartał 2013 r.

Wśród zadań zaplanowanych do realizacji w latach 2009-2010 należy wymienić przeprowadzenie postępowań o udzielenie zamówień publicznych prowadzonych w trybie przetargów nieograniczonych na wybór Koncesjonariusza, który zobowiązany będzie do zaprojektowania, wybudowania oraz zarządzania instalacją (rys. 1). Przetarg zostanie przeprowadzony na podstawie ww. Ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi.

Ponadto w tym czasie zostaną przeprowadzone postępowania o udzielenie zamówień publicznych prowadzonych w trybie przetargów nieograniczonych na wybór Pomocy Technicznej dla Jednostki Realizującej Projekt oraz wybór Inżyniera Kontraktu.

Uzyskanie pozwolenia na budowę w ramach realizowanych zadań w ramach przedsięwzięcia pn. „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania” planowane jest na pierwszy kwartał 2011 r. dla instalacji termicznej oraz na czwarty kwartał 2010 r. dla instalacji demontażu odpadów wielkogabarytowych.

Pozwolenia na budowę dla realizowanych zadań będą uzyskane na podstawie dokumentacji projektowej, którą przygotuje wykonawca kontraktów na projekt i budowę instalacji.

Podczas realizacji Projektu cały czas prowadzone będą liczne działania w zakresie edukacji ekologicznej oraz informowania społeczeństwa o realizowanym przedsięwzięciu.

W Ostatecznym Studium Wykonalności dla przedsięwzięcia pn. „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania” w analizie opcji przedstawiono cztery warianty systemu gospodarki odpadami. Wariant trzeci uzyskał akceptację władz Miasta i został przyjęty do realizacji (rys. 2). Obejmuje on:

·        intensywną selektywną zbiórkę odpadów (w systemie mieszanym) dla całego obsługiwanego obszaru, przy założeniu wydzielenia składników o charakterze surowców wtórnych, odpadów zielonych, odpadów niebezpiecznych (występujących w strumieniu odpadów komunalnych), wielkogabarytowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz odpadów gruzu budowlanego na poziomie 15% w roku 2010, 20% w roku 2018, 30% w roku 2030,

·        segregację i doczyszczanie zebranych surowców wtórnych,

·        kompostowanie masy roślinnej – odpadów tzw. zielonych,

·        gromadzenie i zbieranie pozostałej masy odpadów jako odpadów zmieszanych,

·        produkcję energii w procesie termicznego przekształcania frakcji resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych oraz frakcji energetycznej powstałej w innych instalacjach wraz ze współspalaniem ustabilizowanych i wysuszonych osadów po procesie stabilizacji beztlenowej w Centralnej Oczyszczalni Ścieków.

Bożena Przewoźna, dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Urząd Miasta Poznania