Łódź – jedno z większych miast w Polsce jest liderem projektów z dziedziny ochrony środowiska. W marcu 2009 r. podczas 34. Konferencji Beneficjentów Funduszu Spójności i Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” oraz III edycji Konkursu „Lider Eko-Inwestycji” otrzymało dwie nagrody w kategorii „Inwestor” za realizację projektów dofinansowanych z Funduszu Spójności.
Jeden z nich to przedsięwzięcie z dziedziny gospodarki komunalnej o nazwie „Oczyszczanie ścieków w Łodzi – faza I”, drugi natomiast to „Gospodarka odpadami komunalnymi w Łodzi”. Projekt „Gospodarka odpadami komunalnymi w Łodzi” stanowił pierwszą fazę realizacji inwestycji z tego zakresu, rozpoczętą jeszcze przed wejściem Polski do Unii Europejskiej. W ramach tego projektu, finansowanego z Funduszu ISPA, a potem Funduszu Spójności wybudowano w Łodzi jedną z najnowocześniejszych sortowni oraz stacji przeładunkowych odpadów komunalnych w Europie, które wraz z nowoczesną biokontenerową kompostownią i składowiskiem balastu tworzą unikalny kompleks gospodarki odpadami. Dla zrealizowanego projektu osiągnięty został zamierzony efekt ekologiczny. Obecnie w Łodzi możliwe jest poddanie odzyskowi prawie połowy wytwarzanych rocznie odpadów komunalnych, co stanowi znaczący wynik, biorąc pod uwagę, że mieszkańcy Łodzi wytwarzają rocznie ponad 300 tys. ton takich odpadów.
W granicach miasta nie ma miejsca na wybudowanie nowego składowiska. W tej sytuacji słusznym rozwiązaniem jest uzupełnienie istniejącego systemu gospodarki odpadami o instalację termicznego przekształcania odpadów. Starania o pozyskanie środków na budowę takiej instalacji miasto rozpoczęło w 2007 r. W ich konsekwencji nowy projekt pn. „Gospodarka odpadami komunalnymi w Łodzi – faza II”, będący kontynuacją zakończonego etapu pierwszego, znalazł się na liście dużych projektów indywidualnych przewidzianych do dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” na lata 2007-2013. Celem przedsięwzięcia jest modernizacja i organizacja nowoczesnego systemu gospodarki odpadami poprzez wdrożenie kompleksowego, zintegrowanego systemu zagospodarowania odpadów komunalnych powstających na terenie Łodzi.
Projekt zakłada budowę bezpiecznej ekologicznie instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych o wydajności ok. 250 tys. ton/rok, która będzie opierać się na sprawdzonych rozwiązaniach technologicznych oraz doświadczeniu podobnych obiektów funkcjonujących na obszarze Unii Europejskiej. Zakład spełni najwyższe standardy bezpieczeństwa, zgodne z dyrektywami Unii Europejskiej i nie będzie zagrażał zdrowiu mieszkańców i środowisku.
Charakterystyka instalacji
Budowa zakładu termicznego przekształcania odpadów na terenie Łodzi została ujęta zarówno w Planie Gospodarki Odpadami Województwa Łódzkiego 2011, jak i w zaktualizowanym Planie Gospodarki Odpadami dla Miasta Łodzi. Słuszność decyzji o jego budowie potwierdziło wstępne studium wykonalności przedsięwzięcia, w którym szczegółowo przeanalizowane zostały różne warianty rozwiązań systemu gospodarki odpadami w Łodzi. Wariant przewidujący budowę instalacji termicznego przekształcania spełniał wymagania prawne w zakresie ograniczenia składników biodegradowalnych kierowanych na składowisko i charakteryzował się znacznym zmniejszeniem masy odpadów tam trafiających – prawie do 80%. Natomiast technologia oparta jest na sprawdzonych rozwiązaniach stosowanych w krajach Unii Europejskiej. Najistotniejsze elementy działania instalacji do spalania to:
- ruszt, którego konstrukcja sprawdziła się w zakładach termicznego przekształcania odpadów komunalnych na całym świecie, zapewniający możliwość spalania odpadów o różnej wartości opałowej,
- kocioł zintegrowany z rusztem,
- optymalny odzysk energii zawartej w spalinach,
- produkcja wysoko parametrowej pary zasilającej turbinę upustowo-kondensacyjną,
- produkcja elektryczności i ciepła w skojarzeniu lub samej elektryczności,
- wydajny system oczyszczania spalin w celu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń, metali ciężkich, dioksyn i furanów,
- metoda selektywnej niekatalitycznej redukcji (SNCR) tlenków azotu z wykorzystaniem mocznika, spełniająca najbardziej rygorystyczne wymagania emisyjne.
W toku dalszych prac nad projektem zostanie opracowane studium wykonalności przedsięwzięcia, w którym analizie wielokryterialnej (pod względem technologicznym, środowiskowym, społecznym i ekonomicznym) poddane zostaną trzy potencjalne lokalizacje planowanej instalacji. Jedna z nich znajduje się w obszarze ograniczonego użytkowania wokół Grupowej Oczyszczalni Ścieków Łódzkiej Aglomeracji Miejskiej, w sąsiedztwie innych obiektów gospodarki komunalnej, w tym nowo wybudowanej instalacji termicznego przekształcania osadów ściekowych.
Dwie pozostałe lokalizacje to tereny ściśle związane z energetyką miejską oraz łatwym dostępem do sieci cieplnej (teren Elektrociepłowni EC 4 oraz teren byłego Zakładu Energetyki Cieplnej „Ustronna”). Dla wszystkich lokalizacji zostaną opracowane raporty oddziaływania inwestycji na środowisko, na podstawie których zostanie wybrane optymalne jej usytuowanie.
Strategia komunikacji społecznej
W związku z realizacją projektu w 2008 r. na zlecenie miasta została opracowana strategia komunikacji społecznej, której celem jest uzyskanie powszechnej akceptacji dla budzącej niepokój mieszkańców instalacji. Pierwszy etap konsultacji społecznych realizowanych na podstawie tej strategii miał miejsce w 2008 r., a jego kontynuacja w 2009 r. ma pokazać mieszkańcom, że instalacja nie tylko jest nieszkodliwa, ale też przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego, wytwarzając z odpadów energię elektryczną i cieplną jako kocioł energetyczny opalany odpadami komunalnymi – źródłem energii odnawialnej. O wszelkich działaniach związanych z realizacją projektu mieszkańcy są na bieżąco informowani za pośrednictwem strony internetowej
www.czystemiasto.uml.lodz.pl, na której zamieszczane są informacje dotyczące prowadzonych przez miasto programów edukacyjnych, inwestycji z zakresu gospodarki komunalnej oraz ekoporady. W tym miejscu należy zaznaczyć, że strona internetowa, dla której w 2008 r. opracowano nową, ciekawszą szatę graficzną,
otrzymała nagrodę w konkursie na Złotą Stronę Miesiąca Magazynu „Wprost”. Ponadto została nominowana do tytułu Złota Strona Roku 2008.
W maju 2009 r. został rozstrzygnięty przetarg nieograniczony na opracowanie wniosku o dofinansowanie projektu z Funduszu Spójności wraz z wymaganą dokumentacją. Do końca 2009 r. przygotowane będzie także studium wykonalności. Na 2010 r. zaplanowano kolejno uzyskanie decyzji środowiskowej, następnie przetarg na wybór inżyniera kontraktu i wykonawcy instalacji oraz złożenie wniosku o dofinansowanie projektu. Liczymy na to, że doświadczenia zdobyte podczas wdrażania innych projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej pozwolą sprawnie wybudować w Łodzi instalację termicznego przekształcania odpadów.
Elżbieta Famulska
Aleksandra Jaworska
Wydział Gospodarki Komunalnej, Urząd Miasta, Łódź