Na szczególną uwagę zasługują tegoroczne inwestycje, które znacząco wpływają na poprawę jakości życia mieszkańców Warszawy i przyczyniają się do poprawy stanu środowiska naturalnego. W 2012 r. zakończyła się największa wśród prowadzonych przez MPWiK w m. st. Warszawie S.A. inwestycja – rozbudowa i modernizacja Oczyszczalni Ścieków „Czajka”, współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Projektu pn. „Zaopatrzenie w wodę i oczyszczanie ścieków w Warszawie”. Przejęcie do eksploatacji przez MPWiK nowoczesnej Oczyszczalni Ścieków „Czajka” pozwoliło na uporządkowanie gospodarki ściekowej stolicy. Tym samym Warszawa dołączyła do grona pozostałych stolic Unii Europejskiej, które oczyszczają wszystkie ścieki komunalne odbierane przez sieć kanalizacyjną. Wartość netto kontraktu wynosi 200 mln euro + 1,2 mld zł. W niespełna cztery lata od wbicia pierwszej łopaty (w grudniu 2008 r.) praktycznie od podstaw wybudowano najnowocześniejszą w Polsce oczyszczalnię ścieków. Podczas prowadzenia prac przy wszystkich 164 obiektach zakładu, działał on bez przerwy, a wszystkie procesy technologiczne oczyszczania ścieków przebiegały bez zakłóceń. Średni przepływ oczyszczalni wzrósł niemal dwukrotnie z 240 tys. m³ do ponad 435 tys. m³ na dobę. Obecnie do „Czajki” dopływa ok. 390 tys. m³ w ciągu doby, co sprawia, że oczyszczalnia ta przyjmuje największą ilość ścieków wśród polskich oczyszczalni i jest zaliczana do grona największych tego typu obiektów w Europie.

Nowoczesna „Czajka”

Inwestycja została podzielona na dwa etapy. Pierwszy z nich polegał na modernizacji pod względem technicznym i technologicznym zakładu działającego od 1991 r. W praktyce oznaczało to budowę sześciu nowych ciągów technologicznych w niezabudowanej, północnej części działki, a następnie skierowanie dopływających ścieków do nowych obiektów. Dzięki temu od lipca 2010 r. cała objętość ścieków dopływających do oczyszczalni z prawobrzeżnej części Warszawy i gmin ościennych jest oczyszczana zgodnie z przepisami prawa. Ciągi technologiczne uruchomione na początku lat 90. zakończyły działalność i zostały zdemontowane, dzięki czemu zyskano miejsce pod nowe, budowane w celu przyjęcia ścieków z lewego brzegu miasta. Rezultatem drugiego etapu inwestycji, czyli rozbudowy oczyszczalni, było uruchomienie pozostałych czterech ciągów technologicznych i przejęcie z końcem czerwca 2012 r. 75% ścieków z lewobrzeżnej części miasta wraz z wodami opadowymi. Od czerwca 2012 r. w Oczyszczalni „Czajka” regularnie pracuje 10 nowoczesnych linii technologicznych. Ścieki dopływające do zakładu trafiają do komory zbiorczej, a następnie do hali krat, gdzie usuwane są z nich większe zanieczyszczenia. Potem ładunek kierowany jest do piaskowników i kolejno do sześciu osadników wstępnych. Po oddzieleniu części opadających, ścieki trafiają do biologicznego sektora oczyszczalni, gdzie w 10 reaktorach biologicznych usuwane są z nich związki azotu i fosforu, a także materia organiczna. Objętość jednego reaktora wynosi 37 tys. m³, a jego powierzchnia równa się obszarowi boiska do piłki nożnej. Ostatecznemu sklarowaniu ścieki ulegają w 20 osadnikach wtórnych i po zakończonym procesie oczyszczania trafiają kanałem odpływowym do Wisły. Warto podkreślić, że oczyszczone przez „Czajkę” ścieki są czystsze od wody, która płynie w rzece, a ich jakość spełnia wszelkie restrykcyjne normy krajowe i unijne, nawet w wypadku zaostrzenia ich w przyszłości.

Gospodarowanie osadami

Produktem procesu oczyszczania 390 tys. m³ ścieków na dobę jest osad ściekowy, którego przybywa w ciągu doby ok. 400 ton. W wyniku jego fermentacji powstaje 30 000 m³ biogazu na dobę, spalanego następnie w gazogeneratorach. Są one w stanie wytworzyć 6 MW energii elektrycznej i 5,5 MW cieplnej, a powstającą w ten sposób tzw. zieloną energię wykorzystuje się na potrzeby oczyszczalni. Nadmiar biogazu spalany jest w specjalnych pochodniach. MPWiK w m. st. Warszawie S.A. rozpoczęło również eksploatację wartej ponad 400 mln zł Stacji Termicznej Utylizacji Osadów Ściekowych. Dzięki zastosowanej technolo gii termicznego unieszkodliwiania, wszystkie odpady powstałe w procesie oczyszczania ścieków i przeróbki osadów ściekowych są utylizowane w miejscu ich wytwarzania w sposób całkowicie bezpieczny dla mieszkańców i środowiska. Spalanie osadów ściekowych w złożu fluidalnym jest najskuteczniejszą i powszechnie stosowaną w świecie metodą, zgodną z obowiązującymi przepisami prawnymi. Proces odznacza się wysoką efektywnością energetyczną, niezawodnością pracy urządzeń, przy jednoczesnym spełnieniu najsurowszych standardów emisyjnych. Dzięki wykorzystaniu metody termicznej utylizacji, masa produkowanych osadów zmniejsza się 10-krotnie – do wielkości ok. 20 tys. ton rocznie. Warszawska spalarnia to pierwsza w Polsce tego typu instalacja wyposażona w turbinę parową, która z energii cieplnej, powstającej w procesie spalania osadów ściekowych (maksymalnie 3,5 MW), produkuje dodatkową energię służącą do ogrzewania obiektów oczyszczalni. Turbina jest w stanie wyprodukować ok. 1,6 MW prądu elektrycznego. Wszystkie obiekty STUOŚ są całkowicie zhermetyzowane – odciągane powietrze kieruje się do spalenia, a następnie do układu oczyszczania spalin. Dzięki zastosowaniu monitoringu on- -line jakiekolwiek przekroczenie dopuszczalnych poziomów emisji skutkuje natychmiastowym, automatycznym zatrzymaniem procesu spalania.

Przesył ścieków

Z chwilą uruchomienia wszystkich ciągów oczyszczalni, rozpoczęła się również eksploatacja układu przesyłowego ścieków. Ścieki z lewobrzeżnej części Warszawy kierowane są do oczyszczalni „Czajka” ponad 1300-metrowym tunelem pod Wisłą, który został wydrążony przez maszynę TBM, przygotowaną specjalnie na potrzeby inwestycji. Wiercenie tunelu o średnicy 4,5 m rozpoczęło się w kwietniu 2011 r. W jego wnętrzu poprowadzono dwa rurociągi o średnicy 1,60 m. Ładunek przepychany jest między brzegami rzeki przez znajdujący się w tunelu syfon dzięki różnicy ciśnień. Dlatego układ przesyłowy nie wymaga dodatkowego pompowania, co z kolei pozwoliło na całkowite wyeliminowanie kosztów związanych z zakupem i eksploatacją układów pomp. Budowa tunelu do Oczyszczalni Ścieków „Czajka” była ogromnym wyzwaniem technicznym ze względu na premierowe zastosowanie technologii TBM w Polsce. Eksploatacja układu przesyłowego przebiega bez jakichkolwiek problemów. Ponadto w czasie tegorocznej styczniowej odwilży, połączonej z kilkunastogodzinnym opadem deszczu w całej Warszawie, przeprowadzono próbę przesyłu ścieków przy maksymalnej projektowanej prędkości oraz test systemów zabezpieczeń układu i oczyszczalni. Wynik okazał się pozytywny: syfon regularnie przesyłał ścieki z prędkością 8,5 m3/s, a kontrolowane przekroczenie maksymalnej objętości w czasie ścieków kierowanych do oczyszczalni, spowodowało prawidłowe zadziałanie systemów zabezpieczeń, skutkujące awaryjnym zamknięciem zastawek. W 2012 r. zakończyła się współfinansowana ze środków Funduszu Spójności, budowa kolektora ściekowego w dzielnicy Wawer. Inwestycja ma fundamentalne znaczenie dla mieszkańców, ponieważ wybudowany kolektor stanowi swego rodzaju szkielet sieci kanalizacyjnej dla całej dzielnicy. Ponad sześciokilometrowy kolektor został przyłączony do istniejącego w ul. Bora- -Komorowskiego, którym ścieki popłyną dalej do Oczyszczalni Ścieków „Czajka”. Szacowany koszt inwestycji wynosi ponad 58 mln zł netto. Kolektor wykonany z żywicy poliestrowej położony jest 6 m pod ziemią, a jego średnica wynosi od 0,8 m na początku przewodu do 1,6 m w jego końcowej części. Inwestycja została wykonana metodą mikrotunelingu, zapewniającą możliwość kładzenia rurociągów podziemnych o średnicy do 4 m. Kolektor posadowiony jest głęboko, dlatego wybór tej metody okazał się korzystny również ze względów ekonomicznych. Wykorzystanie mikrotunelowania sprawiło, że budowa była mniej uciążliwa dla mieszkańców, ponieważ znacznie ograniczono liczbę wykopów otwartych i zminimalizowano utrudnienia w ruchu lokalnym. Mikrotuneling jest szybką metodą budowy – wydajność maszyny drążącej kolektor sięgała 30-40 m przewiertu na dobę, jeśli umożliwiały to warunki gruntowe, a średnie tempo prac wynosiło ok. 15 m na dobę. Ze względu na zmieniającą się średnicę kolektora wykonawca stosował do budowy cztery różne maszyny, wyposażone w tarcze o odmiennych głowicach. Maszyny te pracowały jednocześnie, drążąc poszczególne odcinki kolektora. Wraz z budową kolektora wawerskiego rozpoczęła się budowa kanałów zbiorczych, sięgaczy (studni z odcinkami kanałów) i przyłączy do posesji znajdujących się wzdłuż trasy powstającego przewodu. Budowa kanałów zbiorczych, umożliwi mieszkańcom przyłączenie się do kanalizacji w możliwie najkrótszym czasie.

Planowane inwestycje

Plany firmy na ten rok obejmują zarówno kontynuowanie rozbudowy i modernizacji sieci, jak i rozpoczęcie kolejnych inwestycji związanych z produkcją i dystrybucją wody oraz z odbiorem i oczyszczaniem ścieków. W 2013 r. w SUW „Praga” rozpocznie się rozbudowa procesu uzdatniania wody o ozonowanie pośrednie i filtrację na granulowanym węglu aktywnym. Realizowany też będzie II etap modernizacji technologii produkcji w Zakładzie Centralnym. Kolejne duże inwestycje to rozbudowa i modernizacja eksploatowanej przez spółkę oczyszczalni ścieków w Pruszkowie, modernizacja 12 km głównych kolektorów ściekowych w tym mieście oraz budowa kolektora burakowskiego „Bis”, który umożliwi retencję nadmiaru ścieków, a zarazem alternatywny ich tranzyt do układu przesyłowego pod Wisłą. Ważnym zadaniem realizowanym ze środków własnych spółki jest rozwijanie infrastruktury w rejonach miasta zaniedbanych inwestycyjnie, czego przykładem jest budowa łącznie blisko 30 km sieci kanalizacyjnej w dzielnicach: Bielany, Rembertów, Białołęka i Wilanów. Dzięki zakończeniu tych inwestycji oraz wybudowaniu kolektora wawerskiego, znacząco poprawią się warunki życia mieszkańców Warszawy i stan środowiska naturalnego w tych rejonach miasta, zwłaszcza że rozwój budownictwa mieszkaniowego postępuje tam bardzo szybko. W związku z licznymi inwestycjami sieciowymi, które zostaną wkrótce zakończone, MPWiK w m.st. Warszawie S.A., przy współudziale Zarządu Dróg Miejskich – za kwotę 20 mln zł., odtworzy nawierzchnię na ulicach, w których prowadzone były prace. Mimo trudności związanych z prowadzeniem inwestycji na terenie aglomeracji warszawskiej, „Wieloletni Plan Inwestycyjny MPWiK” zakłada budowę i modernizację prawie 320 km sieci wodociągowej i ponad 313 km sieci kanalizacyjnej, a także kolejne rozbudowy i unowocześnienie obiektów oraz technologii. Dzięki ambitnym planom i stawianym sobie wysokim wymaganiom oraz wspólnej pracy wykwalifikowanego zespołu, warszawskie MPWiK od ponad 126 lat zwiększa zakres świadczonych usług, nieustannie doskonaląc ich jakość dla dobra publicznego.

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów

i Kanalizacji w m.st. Warszawie S.A.

pl. Starynkiewicza 5

02-015 Warszawa

tel. + 48 22 445 50 00

www.mpwik.com.pl