W wyniku transformacji ustrojowej, jaka zaszła w Polsce po 1989 r., z dotychczas istniejącej własności państwowej wydzielono własność komunalną. Wówczas jej część przekazano gminom, natomiast resztę – województwom. Do czerwca 1990 r. gospodarka odpadami funkcjonowała w ramach administracji rządowej.

Oznacza to, że poszczególne przedsiębiorstwa komunalne podlegały wojewodom, a ich dyrektorzy mogli się między sobą kontaktować i wymieniać informacje tylko poprzez urzędy wojewódzkie, które sterowały tymi firmami.
 
Tak to się zaczęło…
Po zmianie ustroju, gdy kontrolę nad firmami komunalnymi zaczęły przejmować gminy, każde przedsiębiorstwo było zdane tylko na siebie. W związku z tym zaistniała naturalna potrzeba kontaktu, wymiany wiedzy, przedyskutowania pewnych wspólnych problemów.
– Wszystko zaczęło się w 1992 r. podczas konferencji na temat odpadów w Kołobrzegu, gdzie był ze mną Franciszek Igielski, a przy jednym stoliku zebrali się komunalnicy: Zbigniew Brojanowski z Piły, Tadeusz Kępiński z Krotoszyna i nieżyjący już Stanisław Błasiak z Oświęcimia. Wtedy właśnie doszliśmy do wniosku, że jest potrzeba spotkań i wymiany informacji – mówi Wojciech Janka, prezes Zarządu Krajowego Forum Dyrektorów Zakładów Oczyszczania Miast, dyrektor Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Zielonej Górze.
 
Z tego też powodu postanowił on wyjść z inicjatywą, proponując pierwsze tego typu spotkanie, a przy okazji chcąc zaprezentować swój zakład jako w pełni nowatorski, zbudowany w „nowych czasach” i funkcjonujący w oparciu o ówczesne przepisy (nie było jeszcze wówczas ustaw o odpadach ani o utrzymaniu czystości i porządku w gminach). – Na tle innych miast Zielona Góra była dobrze zorganizowana – dodaje Jolanta Mania, której (wraz z F. Igielskim, sekretarzem stowarzyszenia od początku jego istnienia, obecnie już na emeryturze) zostało powierzone zadanie przygotowania spotkania założycielskiego oraz powiadomienia dyrektorów zakładów oczyszczania miast. – Początki były trudne. Chodziłam na pocztę, brałam adresy i telefony firm z książek telefonicznych poszczególnych województw i na tej podstawie wysyłaliśmy zaproszenia.
Franciszek Igielski opisuje tamte wydarzenia następująco: – Prezes Janka zdecydował, a pani Jola Mania i ja dostaliśmy polecenie podjęcia się organizacji tego i trzeba było przygotować pierwsze spotkanie i powołać grupę inicjatywną, dopiąć sprawę statutu i rejestracji. To trwało cztery, może pięć miesięcy. Ten okres wspominam jednak najmilej, ponieważ był chyba najtrudniejszy, ale też najbardziej owocny.
 
Spotkanie założycielskie
W ten sposób doszło do pierwszego spotkania, które odbyło się w dniach 26-28 października 1992 r. w Ochli pod Zieloną Górą, gdzie pojawiło się 38 przedstawicieli przedsiębiorstw gospodarki komunalnej z 31 miast. Wyłoniono wtedy 15-osobowy komitet organizacyjny i podjęto decyzję o utworzeniu i rejestracji stowarzyszenia o nazwie Krajowe Forum Dyrektorów Zakładów Oczyszczania Miast oraz powołano jego Zarząd. Prezesem Krajowego Forum został W. Janka, zaś jego zastępcą – Stanisław Brzostek (dyrektor Wrocławskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania). Funkcje członków Zarządu pełnili Jan Baranowski (szef Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania w Szczecinie) i Tomasz Uciński (dyrektor Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Koszalinie). Franciszkowi Igielskiemu powierzono funkcję sekretarza/skarbnika.
 
Wtedy również ustalono, że zjazdy KFDZOM będą się odbywać dwa razy w roku – wiosną i jesienią. Podczas tych spotkań będą prowadzone dyskusje dotyczące najbardziej aktualnych tematów z branży oraz prezentacje firm kierujących swoją ofertę do przedsiębiorstw zajmujących się gospodarką odpadami. Tego typu wystawy odbywały się już od drugiego spotkania, a od dziesiątego są to już prawdziwe, wewnętrzne targi branżowe. Stowarzyszenie dba jednak o to, aby udział dostawców sprzętu i usług nie był większy niż 30% wszystkich uczestników zjazdu. – To doskonałe miejsce na promocję firm – wystawy są coraz bogatsze, coraz ciekawsze i bardziej urozmaicone. Za każdym razem była ogromna liczba zgłoszeń. Prawda jest taka, że wszyscy, którzy liczą się w kraju, są u nas na Forum – począwszy od producentów podwozi, na dostawcach specjalistycznych zabudów kończąc – twierdzi F. Igielski. Jak się okazuje, jest to formuła wciąż aktualna i potrzebna, ponieważ podczas trzech dni całego zjazdu można porozmawiać z dystrybutorami sprzętu, a następnie ich uwagi i sugestie skonfrontować z opiniami tych, którzy już go użytkują.
 
Działalność stowarzyszenia
Od października 1995 r. stowarzyszenie nieregularne wydawało własne czasopismo pt. „Forum czystych miast”, jednak w połowie 1998 r. zawieszono jego publikację. Od tego czasu KFDZOM ściśle współpracuje z „Przeglądem Komunalnym”.
Obecnie do Krajowego Forum należy blisko 160 członków zwyczajnych (szefowie firm) i prawie 110 członków wspierających (przedsiębiorstwa). Organizacja współpracuje dodatkowo z kilkuset niestowarzyszonymi firmami z branży oczyszczania miast i gospodarki odpadami. Członkowie KFDZOM aktywnie uczestniczyli w pracach sejmowej podkomisji ds. gospodarki odpadami. Forum opiniowało projekty ustaw dotyczących gospodarki odpadami i ich nowelizacji, wpływając w ten sposób na kształt prawa w tym obszarze.
 
Wielu członków stowarzyszenia spotkało się również z uznaniem kolejnych ministrów środowiska. Od 1997 r. organizacja przyznaje zasłużonym ludziom i organizacjom w branży oczyszczania miast i gospodarki odpadami Dyplomy Heraklesa, pozłacane medale okolicznościowe – złote odznaki KFDZOM. Z kolei od 2001 r. – wspólnie z redakcją „Przeglądu Komunalnego” – organizuje plebiscyt o tytuł Dyrektora Roku Zakładu Oczyszczania Miasta.
Forum Dyrektorów od początku miało ambicje wpływania na kształt gospodarki odpadami w Polsce. Rozwój branży odpadowej w naszym kraju zaczął się od organizowania transportu odpadów, w czym w głównej mierze uczestniczyły firmy z kapitałem obcym. W stowarzyszeniu znalazło się również miejsce dla takich podmiotów. Z jednej strony, Forum wspierało ich powstawanie, z drugiej zaś – tworzyło odpowiedni klimat w samorządzie lokalnym do współpracy z nimi.
 
Kiedy kapitał prywatny w tym obszarze umocnił się, okazało się, że istnieje rozbieżny punkt widzenia pomiędzy tymi podmiotami a przedsiębiorstwami komunalnymi (samorządowymi). Dla obrony odmiennych interesów w 2003 r. utworzono Polską Izbę Gospodarki Odpadami (zrzeszającą głównie spółki prywatne), a następnie Krajową Izbę Gospodarki Odpadami (przede wszystkim dla przedsiębiorstw samorządowych). Izby te podjęły lobbing na rzecz tworzenia prawa w gospodarce odpadami. Forum, by nie zostać posądzonym o stronniczość, wycofało się wówczas z działań dotyczących kształtowania prawa w tym zakresie, koncentrując się na doskonaleniu warsztatu menedżera w gospodarce odpadami. Organizacji tej zależy na wypracowaniu (wspólnie z obiema Izbami) standardów usług komunalnych oraz systemu certyfikacji kompetencji zawodowych kadry menedżerskiej i rzeczoznawców gospodarki odpadami, a także kodeksu etyki zawodowej osób pracujących w tej dziedzinie.
Obecnie organizacja skupia profesjonalistów w gospodarce odpadami, a jej zadaniem jest twórcze wpływanie na jakość zarządzania w branży. – Chcemy wpływać na tworzenie standardów w gospodarce odpadami i doskonalić warsztat pracy menedżera – wyjaśnia prezes W. Janka. Oprócz szkoleń merytorycznych („czysto” technicznych i ekonomicznych) na zjazdy zapraszani są również eksperci z innych dziedzin – np. astrolodzy, styliści mody czy specjaliści ds. kontaktów z mediami.
 
Wyjazdy zagraniczne
Ponieważ w kraju niewiele jest wzorców w zakresie unieszkodliwiania odpadów, dyrektorzy zrzeszeni w KFDZOM uznali, że powinni wiedzieć, jakie doświadczenia w tym obszarze mają inne państwa. Stąd od 1994 r. organizowane są wizyty studyjne w innych krajach. – Pierwszy wyjazd to była rewelacja, bo pojechało 130 osób, trzy autokary! Tak zrodziła się koncepcja organizacji tych wyjazdów co pół roku. I trzeba powiedzieć rzecz, której nikt nie odbierze członkom stowarzyszenia, szczególnie tym działającym od początku – poznaliśmy calusieńką Polskę – począwszy od Świnoujścia po Białystok, od Przemyśla po Przesiekę i Jelenią Górę. Wszystkie liczące się w kraju ośrodki mamy „zaliczone”. Byliśmy w wielu krajach, w tym po raz pierwszy w Chinach, w Szanghaju. Wbrew pozorom, mają tam bardzo ciekawe rozwiązania w gospodarce odpadami. Zawsze staraliśmy się, by w tych krajach było co pokazać. Tak więc trochę świata się zwiedziło, można było wiele podpatrzeć – mówi F. Igielski.
Wyjazdy te odbywają się przy współpracy organizacji branżowych z danego państwa oraz polskich placówek dyplomatycznych. Każdy łączy w sobie sesje seminaryjną i poznawczą, podczas których uczestnikom przekazywana jest wiedza zarówno teoretyczna, jak i praktyczna, związaną z zarządzaniem odpadami w danym kraju.
 
Zauważalne przeobrażenie
Jeżeli chodzi o zjazdy krajowe, ich standard zmieniał się ze spotkania na spotkanie. O ile początkowo „wystarczające” były małe hotele, o tyle dziś konieczne jest wybieranie ośrodka, który jest w stanie przyjąć dużą liczbę uczestników (obecnie ok. 500 osób) oraz dysponującego odpowiednią przestrzenią, w celu zorganizowania wystawy sprzętu firm promocyjnych.
– Jeżeli 20 lat temu uważano, że praca w gospodarce komunalnej to praca „dla ostatnich”, to dzisiaj ranga przedsiębiorstw tej branży jest zupełnie inna. Obecnie zabiega się o to, by móc pracować na rzecz ochrony środowiska! Tak samo zmienił się obraz gospodarki odpadami – wyznaje W. Janka. Zapytany o przyszłość stowarzyszenia, dodaje, że chciałby, by mniej skupiało się ono na dyskusji na temat zmian w prawie, a koncentrowało się raczej na jego przestrzeganiu oraz na tym, jaki model zarządzania wybierać, by było ono jak najbardziej nowoczesne i efektywne.
 
Tomasz Szymkowiak, współpraca: Marta Akuszewska

Gospodarze Zjazdów:

Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Zielonej Górze
  • Zjazd założycielski KFDZOM, Zielona Góra – Ochla, 22-28 października 1992 r.
  • XVII Zjazd KFDZOM, Zielona Góra – Lubiatów, 6-9 września 2000 r.
 
REMONDIS w Szczecinie
  • II Zjazd KFDZOM, Świnoujście, 6-8 maja 1993 r.
  • XXXIX Zjazd KFDZOM, Kołobrzeg, 28 września – 1 października2011 r.
 
Wrocławskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania – ALBA
  • III Zjazd KFDZOM, Wrocław – Polanica Zdrój, 7-9 października 1993 r.
 
Veolia Usługi dla Środowiska – Zakład w Kielcach
  • IV Zjazd KFDZOM, Kielce, 28-30 kwietnia 1994 r.
 
Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej PGM w Olsztynie
  • V Zjazd KFDZOM, Olsztyn, 13-15 października 1994 r.
  • XXXVI Zjazd KFDZOM, Ryn, 19-22 maja 2010 r.
 
Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Katowicach
  • VI Zjazd KFDZOM, Katowice – Szczyrk, 20-22 kwietnia 1995 r.
 
Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Jeleniej Górze
  • VII Zjazd KFDZOM, Przesieka k. Jeleniej Góry, 19-22 października 1995 r.
  • XXIV Zjazd KFDZOM, Piechowice, 22-24 kwietnia 2004 r.
 
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej SANIKO we Włocławku
  • VIII Zjazd KFDZOM, Włocławek – Ciechocinek, 11-13 kwietnia 1996 r.
 
Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe MPO w Białymstoku
  • IX Zjazd KFDZOM, Białystok – Białowieża, 12-14 września 1996 r.
 
SITA Częstochowa
  • X Zjazd KFDZOM, Częstochowa – Kokotek, 24-26 kwietnia 1997 r.
 
Przemyska Gospodarka Komunalna SITA
  • XI Zjazd KFDZOM, Przemyśl – Jawor n. Soliną, 19-22 października 1997 r.
 
Przedsiębiorstwo Usług Miejskich w Grudziądzu
  • XII Zjazd KFDZOM, Grudziądz – Klonowa n. Brdą, 23-25 kwietnia 1998 r.
 
Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Rumi
  • XIII Zjazd KFDZOM, Rumia – Jurata, 15-17 października 1998 r.
 
SITA Nowy Sącz
  • XIV Zjazd KFDZOM, Rytro, 20-22 maja 1999 r.
 
Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Ostródzie
  • XV Zjazd KFDZOM, Ostróda – Waplewo, 2-5 października 1999 r.
 
Zakład Usług Komunalnych w Puławach
  • XVI Zjazd KFDZOM, Puławy, 10-13 maja 2000 r.
 
Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Zabrzu
  • XVIII Zjazd KFDZOM, Ustroń, 25-28 kwietnia 2001 r.
 
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Koszalinie
  • XIX Zjazd KFDZOM, Mielno, 26-29 września 2001 r.
  • XXXIII Zjazd KFDZOM, Pogorzelica, 22-25 kwietnia 2009 r.
 
TESKO Tatrzańska Komunalna Grupa Kapitałowa w Zakopanem
  • XX Zjazd KFDZOM, Zakopane, 18-21 kwietnia 2002 r.
  • XXX Zjazd KFDZOM, Zakopane 22-25 maja 2007 r.
 
Miejski Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi w Koninie
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Koninie
Kopalnia Soli „Kłodawa”
  • XXI Zjazd KFDZOM, Licheń, 11-14 września 2002 r.
 
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Warszawie
  • XXII Zjazd KFDZOM, Jachranka, 21-24 maja 2003 r.
 
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Toruniu
  • XXIII Zjazd KFDZOM, Toruń, 1-3 października 2003 r.
 
Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi w Olsztynie
  • XXV Zjazd KFDZOM, Stare Jabłonki, 15-18 września 2004 r.
 
Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Rzeszowie
  • XXVI Zjazd KFDZOM, Rzeszów, 11-15 maja 2005 r.
 
Eko Dolina Łężyce
  • XXVII Zjazd KFDZOM, Jastrzębia Góra, 21-24 września 2005 r.
 
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Krakowie
  • XXVIII Zjazd KFDZOM, Rytro, 17-20 maja 2006 r.
 
Remondis w Mrągowie
  • XXIX Zjazd KFDZOM, Ryn, 20-23 września 2006 r.
 
Wytwórnia Urządzeń WUKO z Łodzi
  • XXX Zjazd KFDZOM, Spała, 19-22 września 2007 r.
  • XXXVI Zjazd KFDZOM, Rawa Mazowiecka, 22-25 września 2010 r.
 
SITA Polska
  • XXXI Zjazd KFDZOM, Wisła, 14-17 maja 2008 r.
 
Eko-Region w Bełchatowie
  • XXXII Zjazd KFDZOM, Bełchatów, 1-4 października 2008 r.
 
VEOLIA Usługi dla Środowiska
  • XXXIV Zjazd KFDZOM, Pogorzelica, 22-25 kwietnia 2009 r.
 
Związek Gmin Karkonoskich w Mysłakowicach
  • XXXV Zjazd KFDZOM, Karpacz, 14-17 października 2009 r.
 
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Łodzi
Łódzki Zakład Usług Komunalnych
  • XXXVII Zjazd KFDZOM, Rawa Mazowiecka, 22-25 września 2010 r.
 
Międzygminne Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami i Energetyki Odnawialnej MASTER w Tychach
  • XXXVIII Zjazd KFDZOM, Wisła, 25-28 maja 2011 r.

     

 

Osoby i firmy wyróżnione Dyplomem Heraklesa w latach 1997-2011
Eugeniusz Borysiak
Stanisław Brzostek
Wincenty Stec
Edward Kempa
Stanisław Stasik
Zbigniew Brojanowski
Józef Ciżek
Tadeusz Herman
Zbigniew Skrzypiec
Ryszard Krysztowczyk
Józef Hytry
WUKO Łódź
Wojciech Janka
Tadeusz Zych
Ryszard Bartkiewicz
Michał Kasztelan
Ludwik Jurzysta
Grzegorz Brożek
Tomasz Uciński
Stanisław Sokoliński
Franciszek Igielski
Zbigniew Wilmański
Andrzej Malara
Barbara Klik
Michał Kukawski
Włodzimierz Gowin
Leopold Tadeja
Stanisław Ratajczak
Małopolska Wytwórnia Maszyn
Henryk Klimaszewski
Marian Janas
Henryk Kultys
Bogusław Tolasz
PRESKO Wrocław
Zbigniew Kleszczewski
Stanisław Płoszaj
Zenon Parosa
Witold Seńczuk
Leszek Ogar
Leszek Drobot
Marian Kamiński
Jerzy Kamiński
Jerzy Dobrowolski
Grzegorz Pychyński
Iwona Szarmach-Fifielska
Ludomira Badura
Janusz Świątek
Emil Bystrowski
Leszek Buczyński
Tadeusz Koper
Jacek Bogusz
Kazimierz Tyburski
Adam Urbaniak
Andrzej Wojdyła
Eugeniusz Śnieżawski
Stefan Hadrzyński
Jan Roczniak
Grzegorz Pełka
Krystyna Ostrowska
Edward Kaczorek
Marek Trzepanowski
Marek Wróblewski
Edmund Woyda
Sabina Kowalska
Henryk Ławniczek
Wiesław Buczko
Krzysztof Jatczak
Tadeusz Urban
Sławomir Starościak
Władysław Bakalarz
Juliusz Sieczkowski
Tadeusz Bęben
Jacek Kurzawa
Andrzej Ziemniak
Jan Skalski
Bogdan Cieślikowski
Józef Myk
Wiesława Sawlewicz
Władysław Kącki
Tadeusz Roszak
Janusz Malanowicz
Jan Szyma
Redakcja „Przeglądu Komunalnego”

 

Laureaci tytułu Dyrektora Roku:
Dyrektor Roku 2000 – Andrzej Malara, prezes Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Katowicach
Dyrektor Roku 2001 – Henryk Kultys, prezes Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania w Krakowie
Dyrektor Roku 2002 – Henryk Klimaszewski, ówczesny prezes SITA Polska, Warszawa
Dyrektor Roku 2003 – Tomasz Uciński, dyrektor Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Koszalinie
Dyrektor Roku 2004 – Wojciech Janka, dyrektor Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Zielonej Górze
Dyrektor Roku 2005 – Henryk Kultys, prezes Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania w Krakowie
Dyrektor Roku 2006 – Tadeusz Koper, prezes Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Słupsku
Dyrektor roku 2007 – Władysław Kącki, prezes Miejskiego Zakładu Oczyszczania w Pruszkowie
Dyrektor Roku 2008 – Piotr Przygoński, prezes Wrocławskiego Przedsiębiorstwa OczyszczaniaALBA
Dyrektor Roku 2009 – Marek Wróblewski, prezes Zakładu Utylizacji Odpadów w Gorzowie Wielkopolskim
Dyrektor Roku 2010 – Michał Turkiewicz, prezes Zakładu Gospodarki i Usług Komunalnych w Lubaniu