Krzysztof Kasprzak

Powszechne jest przekonanie, że najskuteczniejszą i najefektywniejszą instytucją dla osiągania tego, co społecznie pożądane, jest rynek. Jednak to właśnie on jest w znacznym stopniu odpowiedzialny za wiele problemów związanych z ochroną środowiska i eksploatacją zasobów naturalnych. W tym przypadku rynek nie może być skuteczny, ponieważ pewne dobra (np. jakość środowiska) nie podlegają wymianie rynkowej.

Nie może więc on doprowadzić do efektywnego ekonomicznie poziomu jakości środowiska. Efektywność może zostać osiągnięta dopiero wtedy, gdy zastosowane zostaną inne niż rynek instytucje, a mianowicie system przepisów prawnych lub interwencja państwa.
Gospodarka rynkowa z samej swojej natury nie ma wbudowanych zasad ochrony środowiska. Optymalizacja procesów produkcyjnych prowadzi do oszczędności energii i surowców, ale z drugiej strony pogoń za maksymalnym zyskiem powoduje niechęć do inwestowania w urządzenia ochraniające środowisko. Podrażają one koszty produkcji i nie są korzystne z punktu widzenia pojedynczego przedsiębiorcy. Dlatego państwo, uwolnione od funkcji właściciela zakładów przemysłowych, musi wymuszać przestrzeganie zasad ochrony środowiska, ustanawiając rygorystyczne prawo i skutecznie kontrolując jego przestrzeganie.
Zasoby naturalne stanowią ważny element infrastruktury kraju, zarówno w wymiarze ekologicznym, jak i ekonomicznym. Większość z nich stanowi główny czynnik równowagi ekologicznej or...