W lipcu 2014 roku ukazał dokument Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Ku gospodarce o obiegu zamkniętym: program zero odpadów dla Europy” COM (2014)398. Jednocześnie opublikowany został projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy: w sprawie odpadów, w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, w sprawie
składowania odpadów, w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji, w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów, w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego COM (2014) 397. Dyrektywa ta wprost nawiązuje i odwołuje się do gospodarki opartej na zamkniętych
obiegach pierwiastków w gospodarce. W obu dokumentach proponuje się daleko idące zmiany.

Wyniki przeglądu
Dotychczasowe przepisy prawne określiły wymagane cele ilościowe dla recyklingu wybranych odpadów komunalnych do 2020 r. oraz dla ograniczenia składowania odpadów ulegających biodegradacji. Komisja Europejska w wyniku dokonanego przeglądu stwierdza, że kraje europejskie poczyniły znaczne postępy w dążeniu do tych celów, przy czym pomiędzy poszczególnymi krajami istnieją duże różnice w zakresie efektywności  gospodarowania odpadami komunalnymi. Sześć krajów UE prawie całkowicie wyeliminowało już składowanie, zmniejszając ilość deponowanych
odpadów do mniej niż 5%, a jednocześnie osiągnęło w niektórych regionach współczynniki recyklingu na poziomie 85%. Są jednak kraje, w których
składuje się ponad 80% odpadów, a mniej niż 10% poddaje recyklingowi. W opublikowanej w kwietniu 2014 r. ocenie ex-post dyrektyw dotyczących wybranych strumieni odpadów Komisja stwierdza, że recykling jest ekonomicznie bardziej korzystny niż inne metody przetwarzania odpadów, zwłaszcza zmieszanych. Ponadto, zdaniem Komisji, opłacalność recyklingu poprawiają wdrażanie wiążących wymogów dotyczących poziomów recyklingu, zasady rozszerzonej odpowiedzialności producenta oraz podnoszenie kosztów składowania. W przypadku rozszerzonej odpowiedzialności
producenta skuteczność systemu zależy od udziału kosztów pokrywanych ze składek producentów na zbieranie, sortowanie i recykling odpadów opakowaniowych, które obecnie są bardzo zróżnicowane w poszczególnych państwach członkowskich. Nowe cele Komisja Europejska stwierdziła, że konieczne jest ustalenie nowych celów ilościowych dla gospodarki odpadami komunalnymi i opakowaniowymi do 2030 r., aby zapewnić  rzewidywalność zmian i zachęcić inwestorów do rozwoju nowych instalacji przetwarzania odpadów. Projektowane dokumenty kładą nacisk na sposoby gospodarowania materiałami i odpadami stojące najwyżej w hierarchii, czyli przede wszystkim na te odnoszące się do strategii zapobiegania powstawaniu odpadów już
na etapie produkcji i usług. Ważnym punktem jest ekoprojektowanie, mające na celu wytwarzanie produktów o dłuższym okresie użytkowania, co zapewni możliwość naprawy, modernizacji, przerobienia lub ostatecznie recyklingu, zamiast ich wyrzucania. Materiały powinny być wykorzystywane
w systemie kaskadowym, np. sektory przemysłu mogą wymieniać się produktami ubocznymi, produkty remontuje się lub przerabia bądź konsumenci wybierają systemy usług dla poszczególnych produktów. Ma to zminimalizować „wyciek” zasobów z obiegu, zapewniając optymalne funkcjonowanie systemu. Zdaniem Komisji Europejskiej, należy stopniowo zwiększać ponowne wykorzystywanie i recykling odpadów komunalnych do minimum 60% w 2020 r. i 70% w 2030 r. Jednocześnie proponuje się podnieść poziom recyklingu odpadów opakowaniowych do 80% w 2030 r.
Wsparciem dla osiągnięcia tych celów ma być obowiązujący od 2025 r. zakaz składowania podlegających recyklingowi tworzyw sztucznych, metali, szkła, papieru i tektury oraz odpadów ulegających biodegradacji. Państwa członkowskie powinny dążyć do praktycznego wyeliminowania składowania
do 2030 r. Osiągnięcie proponowanych celów wymagać będzie m.in. rozwoju wysokoefektywnego selektywnego zbierania odpadów oraz rozwoju rynków zbytu dla surowców wtórnych. Duże znaczenie dla zagospodarowania odpadów nienadających się do recyklingu i ponownego wykorzystania będzie miał odzysk energii poprzez spalanie oraz współspalanie. W przywoływanym komunikacie z lipca br. zwrócono uwagę na specyficzne rodzaje odpadów, takie jak odpady budowlane, żywnościowe i odpady z tworzyw sztucznych, oraz na specyficzne problemy, wymagające szczególnych rozwiązań. Propozycje
zmian gospodarowania odpadami zawarte w komunikacie zostały uszczegółowione w projekcie wspomnianej dyrektywy (COM(2014)397 final).
Proponowane zmiany dyrektywy ramowej o odpadach Zakres proponowanych zmian dyrektywy ramowej o odpadach 2008/98/WE: wprowadza się nową, rozszerzoną definicję odpadów komunalnych, dodaje się nową definicję odpadów żywnościowych oraz definicję odpadów budowlanych i rozbiórkowych,
wprowadza się pojęcie odzysku materiałowego, uściśla się pojęcie wypełniania wyrobisk jako jednej z form odzysku odpadów, wprowadza się obowiązek podjęcia środków w celu zapobiegania wytwarzaniu odpadów żywnościowych w całym łańcuchu dostaw żywności, wprowadza się zmianę wymagania dotyczącego recyklingu odpadów komunalnych poprzez zapis: „najpóźniej do 1 stycznia 2020 r. recykling i przygotowanie do ponownego
użycia odpadów komunalnych muszą zostać zwiększone do przynajmniej 50% masy tych odpadów”, wprowadza się nowy zapis: „najpóźniej do 1 stycznia 2030 r. recykling i przygotowanie do ponownego użycia odpadów komunalnych muszą zostać zwiększone do przynajmniej 70% masy tych odpadów”, definiuje się sposób oceny spełnienia wymagań dotyczących recyklingu i przygotowania odpadów do ponownego wykorzystania, wprowadza się system wczesnego ostrzegania, dotyczący realizacji przez państwa członkowskie założonych celów odnośnie recyklingu i przygotowania do ponownego wykorzystania odpadów komunalnych oraz odpadów z budowy i rozbiórki na 2020 r. (sprawozdanie Komisji w 2017 r.), celów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych na 2030 r. (sprawozdanie Komisji w 2027 r. oraz ograniczanie wytwarzania odpadów 
żywności na 2025 r. (sprawozdanie Komisji w 2022 r.), państwa członkowskie zobowiązane są zapewnić do 2025 r. selektywne zbieranie bioodpadów. Komisja rozważa możliwość wprowadzenia minimalnych wymogów gospodarowania bioodpadami i kryteriów jakościowych dla kompostów oraz fermentów z bioodpadów w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia i środowiska.

Zmieniona definicja odpadów komunalnych                                                                                                                                                           Zgodnie z projektem zmiany definicji, określono rodzaje odpadów wchodzące w skład odpadów komunalnych. Obejmują one odpady z gospodarstw domowych i odpady z handlu detalicznego, małych przedsiębiorstw, budynków biurowych i instytucji o charakterze i składzie podobnym do odpadów z gospodarstw domowych, zbierane przez gminy lub w ich imieniu. Kategoria odpadów komunalnych obejmuje odpady wielkogabarytowe, odpady z terenów zieleni, odpady ze sprzątania placów miejskich oraz z wybranych usług komunalnych, np. odpady po pielęgnacji parków i ogrodów lub odpady po czyszczeniu ulic. Kategoria ta obejmuje także odpady z tych samych źródeł, o podobnym charakterze i składzie, które nie są zbierane w imieniu gmin, lecz bezpośrednio w ramach systemów odpowiedzialności producenta lub przez prywatne organizacje nienastawione na zysk, gromadzące odpady w celu ponownego użycia i recyklingu. Kategoria odpadów komunalnych nie obejmuje odpadów z sieci kanalizacyjnej i z oczyszczalni ścieków, w tym osadu ściekowego oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Ponadto pojawia się definicja odpadów resztkowych, które oznaczają odpady będące wynikiem odzysku, w tym recyklingu, dla których nie jest możliwy dalszy odzysk, w związku z czym zachodzi konieczność ich  nieszkodliwienia. Tylko takie odpady powinny być składowane po 2030 r. Proponowane zmiany dyrektywy składowiskowej W zakresie dyrektywy składowiskowej 1999/31/WE wprowadza się nowe zapisy: od 1 stycznia 2025 r. państwa członkowskie nie przyjmują na składowiskach odpadów 
innych niż niebezpieczne i obojętne nadających się do recyklingu, w tym tworzyw sztucznych, metali, szkła, papieru i tektury oraz odpadów ulegających biodegradacji, od 1 stycznia 2025 r. państwa członkowskie w danym roku nie przyjmują na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w ilości przekraczającej 25% łącznej ilości odpadów komunalnych wytworzonych w poprzednim roku, państwa członkowskie podejmują starania, aby od 1 stycznia 2030 r. na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne przyjmować wyłącznie odpady resztkowe w ilości nieprzekraczalnej 5%
całkowitej masy odpadów komunalnych wytworzonych w poprzednim roku. Komisja jest zobowiązana dokonać przeglądu tego celu do 2025 r. i, w razie potrzeby, przedłożyć wniosek ustawodawczy w sprawie prawnie wiążącego celu redukcji składowania do 2030 r., państwa członkowskie nie zezwalają
na deponowanie odpadów komunalnych na składowiskach odpadów obojętnych, przewidziano podobny system wczesnego ostrzegania jak w przypadku dyrektywy ramowej. Skutki wprowadzenia nowych regulacji Nowe cele są ambitne i wyższe od wyników osiąganych obecnie w Polsce, zwłaszcza 
w zakresie recyklingu. Komisja Europejska wyraźnie wskazała kierunki rozwoju i cele, do których będziemy musieli dążyć. Pierwszym wyzwaniem jest osiągnięcie 50% recyklingu odpadów całkowitej masy odpadów komunalnych, a nie samych tylko surowców, jak jest obecnie. Nie ma możliwości osiągnięcia tego celu bez wprowadzenia selektywnego zbierania bioodpadów i poddawania ich procesowi recyklingu organicznego. Dotąd bioodpady kuchenne i ogrodowe były selektywnie zbierane jedynie w nielicznych gminach w Polsce, a osiągnięcie pożądanych efektów selektywnego zbierania 
wymaga nakładów, wysiłku i czasu. Brakuje też instalacji zagospodarowania bioodpadów kuchennych i ogrodowych. Konieczna jest budowa instalacji, w których produktem końcowym przetwarzania byłby kompost spełniający wymogi do nawozu oraz ewentualnie energia w przypadku fermentacji. Istnieje też potrzeba badań i rozwoju nowych, bardziej efektywnych technologii recyklingu, które umożliwiają spełnienie wysokich celów jakościowych przy coraz niższej jakości surowców wtórnych, których ilość na rynku wzrośnie. Jednak ograniczenie składowania do 5% masy wytwarzanych odpadów nie  będzie możliwe bez uzupełnienia recyklingu o technologie termiczne. Warto zwrócić uwagę, że nie ma tu wprost mowy o żadnych dodatkowych kryteriach składowania tej frakcji. Wskazano tylko, iż odpady składowane mają być odpadami resztkowymi, zgodnie z zaproponowaną definicją odpadów resztkowych. Polityka unijna kładzie coraz większy nacisk na zapobieganie powstawaniu odpadów, ponowne użycie i recykling. Od 2025 r., kiedy na składowiska ma trafić zaledwie 25% masy odpadów wytworzonych w poprzednim roku, wymagane będzie zwiększenie poziomów odzysku w tych instalacjach, jeśli mają one dalej stanowić główny element zagospodarowania odpadów w regionach. Instalacje MBP powinny zostać doposażone tak, żeby mogły zapewnić znacznie wyższy poziom wydzielenia odpadów do recyklingu, jako uzupełnienie w stosunku do selektywnej zbiórki i odzysku energii. Natomiast po 2030 r. spełnienie wymogu ograniczenia składowania do 5% wymaga procesów termicznych lub bardzo zaawansowanych alternatywnych technologii odzysku. 

Źródła                                                                                                                                                                                                                   1. Komunikat COM(2014) 398 Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Ku gospodarce o obiegu zamkniętym; program zero odpadów” dla Europy”. 
2. COM (2014) 397 Projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniający dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów, 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów, 200/53/ WE w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji,
2006/66/WE w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów i 2012/19/UE w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (COM(2014)397 final).
3. European Commission – DG Environment Ex-post evaluation of certain waste stream Directives. Final report. 18.04.2014.
4. GUS: Ochrona Środowiska 2013. Warszawa 2013.