Nowy rok: nowe perspektywy

 

To i inne zagadnienia istotne z punktu widzenia przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych poruszono na roboczym spotkaniu konsultacyjnym, zorganizowanym przez Forum Dyskusyjne Wodociągów Polskich. 29 listopada 2010 r. do Poznania licznie przybyli przedstawiciele branży, aby dowiedzieć się, jakie korzyści i ewentualne niedogodności związane są z najnowszymi zmianami prawodawstwa. Zaproszeni na konferencję konsultanci prawni i przedstawiciele świata nauki szczegółowo omówili m.in. kwestię służebności przesyłu, odpłatnego przejmowania urządzeń, dopuszczalności poboru opłat za wody opadowe i roztopowe, zmian w ustawie Prawo ochrony środowiska i ustawie o podatku VAT. Podjęto również temat nieprawidłowości występujących w zamówieniach publicznych projektów finansowanych z funduszy UE oraz nowych rozwiązań technologicznych i organizacyjnych w zarządzaniu gminną infrastrukturą wodociągowo-kanalizacyjną.

 

Cykl wykładów rozpoczął prawny konsultant Forum, mecenas Łukasz Ciszewski. Przedstawił nowelizację kodeksu cywilnego, która ma położyć kres wątpliwościom i nieuregulowanym sytuacjom pomiędzy przedsiębiorstwami przesyłającymi gaz, wodę czy energię a właścicielami gruntów, na których znajdują się urządzenia przesyłowe. Omówił zagadnienie odpłatnego przejmowania urządzeń oraz wiążącej się z tym nieścisłości, dotyczącej chwili przejścia urządzenia w posiadanie przedsiębiorstwa.Nowelizacja kodeksu cywilnego art. 49 §2 zakłada, że urządzenia, o których mowa w §1 ustępu 1 tego artykułu, wchodzą w skład przedsiębiorstwa w momencie, kiedy przedsiębiorca przyłączy je w sposób trwały do swojej sieci. – Gdy nowelizacja zostanie przyjęta, wystarczające będzie bezpośrednie odwołanie do ustawy, aby określić moment włączenia urządzenia do sieci przedsiębiorstwa. Firmie nie musi przysługiwać tytuł prawny do tych urządzeń, aby stwierdzić, że weszły w skład zakładu wodociągowego – podkreślił Ł. Ciszewski. Ponadto szczegółowo opisał dopuszczalne zasady wyceny wartości przejmowanych urządzeń, problem nieodpłatnego przeniesienia własności oraz pogląd Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w tym zakresie. Mecenas omówił również planowaną nowelizację kodeksu cywilnego w sprawie służebności przesyłu. Przedstawił doświadczenia przedsiębiorstw wod-kan w ustanawianiu służebności oraz kwestię wysokości wynagrodzenia.

Tematem nadal aktualnym i wywołującym wiele kontrowersji jest dopuszczalność poboru opłat za wody opadowe i roztopowe. Zagadnienie to przypomniał Ł. Ciszewski. Przedstawił najnowsze orzecznictwo, obejmujące kwestię opłat za „deszczówkę” – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu w sprawie opłat uchwalonych dla Poznania.

Na spotkaniu nie zabrakło także tematów dotyczących inwestycji unijnych. Nieprawidłowości występujące w prawie zamówień publicznych projektów finansowych z funduszy UE omówiła Katarzyna Misiowiec, kontrolująca projekty unijne i przedsięwzięcia finansowane z krajowych środków publicznych w Instytucji Audytowej, weryfikująca zamówienia publiczne w ramach projektów współfinansowanych z UE w Instytucji Wdrożeniowej.

 

Na mocy ustawy okołobudżetowej, którą podpisał 14 grudnia br. prezydent RP, od stycznia 2011 r. podstawowa stawka podatku VAT wynosić będzie 23%. O jeden punkt procentowy (z 7%, na 8%) wzrośnie również podatek VAT obejmujący usługi zbiorowego dostarczania wody i zbiorowego odprowadzania ścieków. W konsekwencji cena brutto tych usług będzie wyższa. Mecenas Mirosław Krzyszczak (prawny konsultant Forum) zasygnalizował w swoim wystąpieniu, jakie problemy w sektorze wod-kan mogą zaistnieć w związku ze zmianą stawek podatku VAT. Omówił kwestię fakturowania, taryf, umów na usługi inne niż podstawowe świadczonych przez przedsiębiorstwo oraz umów zawieranych w trybie zamówień publicznych.

Zmiany w przepisach prawa istotne dla przedsiębiorstw wod-kan zaszły również w ustawie Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z treścią zmiany ustawy uchwalonej 29 października 2010 r. gminy uzyskają możliwość dotacji celowej z budżetu gminy lub budżetu powiatu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji. M. Krzyszczak przypomniał, że do końca ubiegłego roku POŚ dawało gminom pewne możliwości udzielania dotacji z gminnych funduszy ochrony środowiska. Te fundusze, z których finansowane były również inwestycje gospodarki wodno-ściekowej, 1 stycznia 2010 r. zostały zlikwidowane. W nowym prawodawstwie środki na budowę m.in. przyłączy kanalizacyjnych będą mogły pochodzić z dotacji celowych.

 

Coraz częściej mówi się o prawdopodobieństwie wzrostu kosztów usług wodociągowo-kanalizacyjnych. Mniej natomiast dyskutuje się o tym, czy i w jaki sposób można zmniejszyć bądź zneutralizować negatywne skutki wzrostu kosztów. Temat ten podjął w swoim wystąpieniu dr Henryk Bylka (Politechnika Poznańska). – Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, będące jednocześnie właścicielem i operatorem majątku budowlanego z własnych funduszy, może już w najbliższej przyszłości zostać pozbawione szans pozostawania podmiotem, który jest w stanie prowadzić rentowną działalność gospodarczą – podkreślił H. Bylka. Ponadto wskazał sposoby przeciwdziałania tej sytuacji. Promował zmianę istniejących uwarunkowań organizacyjno-prawnych działalności publicznych przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych w kierunku modelu spółki operatorskiej.

Spotkania podejmujące tematykę prawną od wielu lat cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem. Potrzebę omawiania tych kwestii uwidacznia również duża liczba użytkowników wymieniających poglądy na internetowym Forum Dyskusyjnym Wodociągów Polskich. Kolejną okazję do rozmów ze specjalistami organizatorzy dają już ostatniego dnia marca br. podczas VIII Konferencji Naukowo-Technicznej WODA – CZŁOWIEK – ŚRODOWISKO, która tradycyjnie odbędzie się w Licheniu.