Docelowo systemem wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych miało być objętych 30-50% wszystkich domów i budynków mieszkalnych wymagających znaczącej poprawy charakterystyki energetycznej, ok. 400 tys. budynków mieszkalnych jednorodzinnych i wielorodzinnych oraz ok. 70 000 budynków użyteczności publicznej oddanych do użytku w latach 1945-1987.
Projekt systemu wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych zakładał rocznie obsługę 5000 budynków. A zatem do 2009 r. mogło być objętych systemem ok. 55 tys. budynków, tj. prawie 12% grupy docelowej. Byłby to niewątpliwie sukces bez precedensu w krajach Europy Środkowo-Wschodniej (z wyłączeniem byłej NRD, gdzie ok. 80% budynków zostało poddanych kompleksowej termomodernizacji).
Dane Banku Gospodarstwa Krajowego dowodzą, że daleko było i w dalszym ciągu jest do osiągnięcia zamierzonych celów. Do Funduszu Termomodernizacji do końca 2010 r. zgłoszono 21705* wniosków, z których pozytywnie 19 924 rozpatrzono. Stanowi to niespełna 5% budynków predestynowanych do korzystania z premii termomodernizacyjnej i ok. 25-procentowe wykorzystanie zdolności operacyjnej Funduszu Termomodernizacji w omawianym okresie, a także ok. 60-procentowe w ciągu ostatnich czterech lat.
Na koniec 2010 r. środki Funduszu Termomodernizacji i Remontów zostały wyczerpane (na premie termomodernizacyjne już w sierpniu 2010 r.), Na 2011 r. zaplanowano w budżecie 200 mln złotych na premie termomodernizacyjne, remontowe i kompensacyjne. Oznacza to, że dopóki budżet na 2011 r. nie zostanie przyjęty, Fundusz nie obsłuży żadnego klienta.
Należy przy tym zaznaczyć, że ograniczenie limitu oszczędności energii z 25% do 10% wymaganych do uzyskania premii remontowej, nie motywuje właścicieli remontowanych budynków do poprawy ich charakterystyki energetycznej. To odstępstwo od zasad zrównoważonego rozwoju, gdyż w trakcie wielu remontów realizowanych z wykorzystaniem premii maluje się ściany, zamiast je docieplać, wymienia się kilka okien na klatkach schodowych, ociepla się stropodachy, a także prowadzi się remonty instalacji wewnętrznych, nieprzynoszące efektu energetycznego. Pozbawia się tym samym właścicieli lokali znaczącego strumienia finansowania remontów pochodzącego z przeprowadzenia kompleksowej termomodernizacji.
Zasady działania Funduszu Termomodernizacji i Remontów wymuszają jednak na inwestorach podejmowanie kompleksowych przedsięwzięć, które przynoszą wymierne korzyści ekonomiczne dla użytkowników budynków i dla budżetu państwa:
·         przeciętna wartość oszczędności w kosztach energii wynosi ok. 30 000 zł/budynek, a zatem od początku działania Funduszu właściciele budynków i lokali zaoszczędzili łącznie ok. 0,5 mld zł,
·         wartość inwestycji zrealizowanych dzięki dźwigni finansowej, jaką stanowi premia termomodernizacyjna i remontowa przekroczyła na koniec 2010 r. 6,5 mld zł przy kwocie przyznanych premii ok. 1,1 mld zł (17%),
·         kwoty wypłaconych premii wracają do budżetu państwa poprzez podatki pośrednie – przy założeniu, że materiały budowlane stanowią 40% nakładów na termomodernizację, to jedynie z naliczonego na nie podatku VAT 22% wpływy do budżetu wyniosły ok. 570 mln zł.
 
Andrzej Rajkiewicz, SAPE-Polska


*Autor dziękuje pracownikom Banku Gospodarstwa Krajowego za udostępnienie i możliwość wykorzystania danych historycznych i aktualnych, dotyczących funkcjonowania systemu wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych.