Ustawa o odnawialnych źródłach energii (OZE) przez najbliższe lata będzie wpływać na strukturę rynku wytwarzania energii elektrycznej z OZE.

Jest to bardzo istotny akt prawny, nie tylko dla polskiej gospodarki, ale i dla zwykłego obywatela. Ustawa składa się z 223 artykułów, zmienia też kilka innych ustaw: m.in. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawę ? Prawo energetyczne, o giełdach towarowych, o dozorze technicznym, ustawę ? Prawo ochrony środowiska, ustawę ? Prawo zamówień publicznych oraz o biokomponentach i biopaliwach ciekłych.

Faktem jest, iż zmiany dotyczące nowego systemu wsparcia OZE, bazujące na rozwiązaniach aukcyjnych, nie weszły jeszcze w życie. Regulacje te zawarto w rozdziale 4 ustawy.

Rozdział 4, dotyczący mechanizmów i instrumentów wsparcia rozwoju energii odnawialnej, w trakcie procesu legislacyjnego budził najwięcej emocji i był poddany szczególnej ocenie społecznej interesariuszy, czyli wszystkich obywateli. Najtrudniejsze okazało się wypracowanie ostatecznego modelu systemu wsparcia i przyjęcie rozwiązań prawnych w ramach aukcyjnego.

Nowe rozwiązania dla przedsiębiorców wchodzą w życie 1 stycznia 2016 r. Przedsiębiorca, który już dziś wytwarza energię elektryczną z OZE, może podjąć decyzję, że albo zostaje w starym systemie ?zielonych certyfikatów?, albo przechodzi do nowego systemu aukcyjnego. W obu przypadkach ma zagwarantowany 15-letni okres wsparcia. W przypadku istniejących instalacji OZE możliwość przejścia do nowego systemu aukcyjnego ma charakter ewolucyjny. Każda nowa instalacja, która powstanie po 1 stycznia 2016 r. i po raz pierwszy wytworzy po tej dacie energię elektryczną oraz wprowadzi ją do sieci, może skorzystać, co do zasady, wyłącznie z systemu wsparcia opartego na aukcji.

Przeciwieństwem systemu aukcyjnego jest system zielonych certyfikatów, tj. świadectw pochodzenia (ŚP). Bazuje on na sumie dwóch strumieni dochodów dla wytwórcy, tj. na średniej cenie energii elektrycznej z rynku konkurencyjnego i cenie ŚP. Z chwilą uchwalenia ustawy o OZE rozwiązanie to powoli odchodzi do przeszłości.

System aukcyjny może być lepszym rozwiązaniem dla inwestora niż system zielonych certyfikatów, ponieważ to sam inwestor określi cenę aukcyjną na 15 lat. To on w oparciu o dokonaną analizę ekonomiczną swojej instalacji przedstawi ofertę, która, jeżeli jest konkurencyjna, spowoduje, że wygra aukcję i będzie miał zagwarantowane prawo do sprzedaży energii po cenie aukcyjnej. Będzie to wpływać na stałość źródeł przychodu dla przedsiębiorcy, czego nie ma w przypadku systemu ŚP. Ta gwarancja ustawowa stanowi istotną przewagę konkurencyjną nad systemem ŚP. Niezmienna wysokość wsparcia przez okres 15 lat stanowi o konkurencyjności tej formy rynkowego udziału przedsiębiorców w systemie wsparcia, który modyfikuje wszystkie mankamenty nieprzewidywalnego i nierynkowego systemu zielonych certyfikatów.

Aby potencjalny i już funkcjonujący przedsiębiorca/inwestor mógł wziąć udział w aukcji, obowiązkiem państwa, w tym w szczególności organów administracji, jest wdrożenie przepisów wykonawcze do ustawy, a mianowicie:

  • projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie maksymalnej ilości i wartości energii elektrycznej z OZE, która może być sprzedana w drodze aukcji w 2016 r.
  • projektu rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie ilości i wartości energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji w 2016 r.

Rozporządzenie Rady Ministrów

Rozporządzenie, wg stanu z 1 czerwca 2015 r., jest realizacją delegacji ustawowej zawartej w art. 72 Ustawy z 20 lutego 2015 r. o OZE (DzU poz. 478), która nakłada obowiązek określenia maksymalnej ilości i wartość energii elektrycznej z OZE, w tym maksymalnej ilości energii elektrycznej, która może zostać wytworzona w instalacjach odnawialnego źródła energii o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszym niż 4000 MWh/MW/rok, która może być sprzedawana w drodze aukcji w 2016 r.

Celem przedmiotowej regulacji jest wskazanie ilości i wartości energii elektrycznej
z OZE, która może zostać sprzedana w drodze aukcji w 2016 r., co pozwoli na szczegółowe określenie potrzeb inwestycyjnych w sektorze OZE w najbliższym okresie. Mając to na uwadze, projektodawca wskazuje ilość oraz wartość energii elektrycznej, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji, w tym ilość instalacji odnawialnego źródła energii o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszym niż 4000 MWh/MW/rok, aby powstała zakładana ilość instalacji OZE. Określone wartości są spójne z założeniami przyjętymi na etapie tworzenia ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz w Krajowym Planie Działania w zakresie energii z OZE i wystarczają do spełnienia zobowiązań zawartych w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z 23 kwietnia 2009 r.
w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, zmieniającej
i w następstwie uchylającej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz. Urz. UE L 140
z 5.06.2009 r., str. 16).

W rozporządzeniu proponuje się, aby:

  • maksymalna ilość energii elektrycznej z OZE, która może zostać sprzedana w drodze aukcji w 2016 r. przez wytwórców, którzy przejdą z ŚP do systemu aukcyjnego, wynosiła 4 736 044 MWh, w tym by maksymalna ilość energii elektrycznej, która może zostać wytworzona w instalacjach OZE o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszym niż 4000 MWh/MW/rok wynosiła 4 736 044 MWh, a maksymalna wartość tej energii elektrycznej wynosiła 1 804 338 104 zł,
  • maksymalna ilość energii elektrycznej z OZE, która może zostać sprzedana w drodze aukcji w 2016 r. przez wytwórców, którzy co do zasady rozpoczną funkcjonowanie po 1 stycznia 2016 r., wynosiła 50 449 950 MWh, w tym by maksymalna ilość energii elektrycznej, która może zostać wytworzona w instalacjach OZE o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszym niż 4000 MWh/MW/rok wynosiła 30 907 350 MWh, a maksymalna wartość tej energii elektrycznej nie przekraczała 18 201 331 716 złotych.

To wszystko pozwoli na wytworzenie energii elektrycznej w instalacjach OZE w ilości umożliwiającej realizację założeń przyjętych na etapie tworzenia ustawy o odnawialnych źródłach.

Mając na uwadze te założenia, należy zauważyć, iż koszt wsparcia koniecznego do wytworzenia energii elektrycznej z OZE w ilości 50 449,95 GWh, będący różnicą pomiędzy kosztem wytworzenia energii elektrycznej (18 201 331 716 zł) a jej rynkową wartością, wyniesie dla całego okresu 6 607 415 965 zł. W 2016 r. wysokość tego wsparcia wyniesie 92 901 989 zł. Dodatkowo koszt wsparcia niezbędnego do wytworzenia energii elektrycznej z OZE w instalacjach przechodzących z systemu ŚP do systemu aukcyjnego w ilości 4736,04 GWh, będący różnicą pomiędzy kosztem wytworzenia energii elektrycznej (1 804 338 104 zł) a jej rynkową wartością, wyniesie dla całego okresu 804 709 268 zł. W 2016 r. wysokość tego wsparcia wyniesie 94 641 223 zł.

Łączny koszt wsparcia (tj. różnica między ceną zadeklarowaną w aukcji a ceną energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym) niezbędnego do wytworzenia energii elektrycznej z OZE w ilości wskazanej w § 2 ust. 1 oraz § 3 ust. 1 projektu, będący różnicą pomiędzy kosztem wytworzenia energii elektrycznej a jej rynkową wartością, wyniesie dla całego okresu 7 412 125 233 zł. W 2016 r. wysokość wspomnianego wsparcia wyniesie 187 543 212 zł.

Jeśli dla porównania wymienione liczby odniesiemy tylko do jednej ze stawek gwarantowanych dla prosumentów, tj. wytwórców energii z mikroinstalacji o mocy do 3 kW, która w przypadku hydroenergii, energii wiatru na lądzie oraz energii promieniowania słonecznego (zgodnie z uchwaloną ustawą o OZE ? art. 41 ust. 10 wymienionej ustawy) wynosi 0,75 zł za 1 kWh, to wskazane wartości jeszcze dobitniej ukażą skalę i potencjał rozwoju branży OZE w Polsce.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki

Rozporządzenie, wg stanu z 1 czerwca 2015 r., jest realizacją delegacji ustawowej zawartej w art. 73 ust. 7 Ustawy z 20 lutego 2015 r. o OZE (DzU poz. 478), która nakłada na ministra gospodarki obowiązek określenia ilości i wartości energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji w 2016 r.

Celem przedmiotowej regulacji jest wskazanie ilości i wartość energii elektrycznej
z OZE wytworzonej w instalacjach OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW, która może zostać sprzedana w drodze aukcji w 2016 r., co pozwoli na szczegółowe określenie potrzeb inwestycyjnych w sektorze małych instalacji OZE w najbliższym okresie.

W przedmiotowym projekcie rozporządzenia wskazuje się ilość i wartość energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej do 1 MW, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji, aby powstała zakładana ilość instalacji OZE o mocy zainstalowanej elektrycznej do 1 MW. Przywołane wartości są spójne z założeniami przyjętymi na etapie tworzenia ustawy o OZE oraz w KPD w zakresie energii OZE i wystarczają do spełnienia zobowiązań zawartych w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz. Urz. UE L 140 z 5.06.2009 r., str. 16).

Zgodnie z treścią projektu tego rozporządzenia, rekomenduje się określenie maksymalnej ilość i wartości energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji w 2016 r.

Równocześnie proponuje się, aby:

  • ilość energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji w 2016 r. (dla instalacji, które przechodzą z systemu ŚP do systemu aukcyjnego), wynosiła 1 184 011 MWh, a jej wartość ? 451 084 526 zł,
  • ilość energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej do 1 MW, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji w 2016 r. (dla instalacji nowych), wynosiła 12 612 488 MWh, a jej wartość ? 5 927 933 456 zł.

Działania polegające na wydaniu tych dwóch aktów wykonawczych do ustawy o odnawialnych źródłach pozwolą na wytworzenie energii elektrycznej w instalacjach OZE w ilości umożliwiającej spełnienie założeń przyjętych na etapie tworzenia tejże ustawy.

Wymienione regulacje są kluczowymi z punktu widzenia powodzenia systemu wsparcia, bowiem brak ich realizacji uniemożliwi przeprowadzenie w 2016 r. aukcji na zakup energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, z uwagi na niemożność określenia jej budżetu oraz oczekiwanego wolumenu energii, który ma być jej przedmiotem. Ta kwestia przełoży się na brak możliwości kontynuacji prac nad cenami referencyjnymi, które dla inwestorów oznaczać będą maksymalny poziom albo nawet granice systemu wsparcia.

Dodatkowo określenie ilości energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji w okresach corocznych, zgodnie z treścią ustawy o OZE, jest niezbędne dla zapewnienia i kontynuacji w przyszłości zrównoważonego rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce.

Wyrażam jednocześnie pogląd, iż w następnych latach to nie wysokość ceny referencyjnej wyznaczy skalę rozwoju OZE w Polsce, ale to właśnie ilość i wartość energii, jaka będzie mogła być sprzedana na aukcjach stanie się podstawowym mechanizmem, mającym wpływ na rozwój energetyki odnawialnej w Polsce.

Materiał zawiera dane aktualne wg stanu z 1 czerwca 2015 r.

Tytuły śródtytuły od redakcji