W Polsce zużywamy ok. 140 PJ energii biomasy do ogrzewania domów jednorodzinnych. Jeżeli przyjmiemy, że średnia sprawność kotła wynosi 60%, to oznacza, że do ogrzewania domów oraz produkcji c.w.u. wykorzystujemy 84 PJ (140 x 0,6) energii użytecznej.

Do podgrzewania c.w.u. potrzeba 9 PJ, zatem pozostaje 75 PJ do ogrzewania powierzchni mieszkalnych. Jest to ilość wystarczająca do ogrzania 1 mln domów o powierzchni 150 m2 każdy i rocznym jednostkowym zużyciu 0,5 GJ/ m2 (140 kWh/ m2) energii. Gdyby zwiększyć sprawność kotłów do 75%, liczba domów możliwych od ogrzania wzrosłaby do 1 250 000. Gdyby zaś zmniejszyć zużycie ciepła dzięki dociepleniu ścian zewnętrznych i stropów oraz usprawnieniu instalacji do 0,36 GJ/ m2 (100 kWh/ m2), to liczba ogrzewanych domów zwiększyłaby się do 1 750 000, co stanowi ok. 40% wszystkich budynków jednorodzinnych.

Podsumowanie 2007 r.
W 2007 r. wyprodukowano w Polsce 350 000 ton pelet. 83% tej ilości wyeksportowano, a 17% (60 000 ton) zostało wykorzystane w kraju. Około 35 000 t spalane jest w kotłach o mocach 20 kW, przeznaczonych do ogrzewania domów jednorodzinnych, których liczbę szacuje się na ok. 5000, a 15 000 t spalane jest w kilkudziesięciu większych, o mocach 50-200 kW, budynkach użyteczności publicznej i instalacjach przemysłowych. Część pelet najgorszej jakości (ok. 10 000 t) spalana jest w dużych kotłowniach i elektrociepłowniach.
Gdyby wykorzystać całą ilość wytworzonych w Polsce pelet, można by opalać nimi ok. 70 000 kotłów w domach jednorodzinnych o zapotrzebowaniu 0,5 GJ/m2×rok lub 140 000 kotłów o zapotrzebowaniu 0,25 GJ/m2×rok. Tylko w obszarze domów średnio energooszczędnych istnieją bardzo duże możliwości rozwoju rynku instalacji kotłowych wykorzystujących pelety.
Największej troski wymaga rozwinięcie dystrybucji pelet na rynku krajowym. Polscy producenci pelet zafascynowani rynkami zagranicznymi nie przywiązywali wagi do sprzedaży na rynku wewnętrznym. Występowały braki pelet i duże wahania cen. Na początku 2008 r. zaobserwowano działania kilku znanych wytwórców pelet, które zmierzają do tworzenia własnych sieci dystrybucji, co może całkowicie zmienić rynek pelet w Polsce.
W 2007 r. produkcja w kraju zwiększyła się o 25%, i to pomimo lekkiej zimy i przejściowych problemów ze zbytem. Wzrost produkcji i zużycia pelet od 2003 r. przedstawiono na rys. 1.


 
Rys. 1. Rozwój rynku pelet w Polsce
Zaktualizowana mapa producentów pelet pokrywa obszar całej Polski z największym zagęszczeniem w regionach najbardziej zalesionych. 


 
Rys. 2. Mapa producentów pelet
 
Sytuacja w Polsce dobrze odzwierciedla tendencje w Europie, gdzie produkcja również wzrosła o ok. 20%, a zużycie, dzięki importowi zza oceanu – o 30%. Dane liczbowe rynku europejskiego zamieszczono w tab. 1 i zilustrowano na rys. 3 .
 
Tab.– Dane liczbowe z rynku europejskiego w 2007 r.
 
Kraj
Zużycie
Import
Eksport
Produkcja
tys. ton/rok
Austria
450
 
290
740
Belgia
740
675
 
65
Bułgaria
12
 
 
12
Czechy
10
 
25
35
Dania
960
793
 
167
Estonia
5
 
235
240
Finlandia
20
 
200
220
Francja
130
 
60
190
Grecja
50
 
 
50
Hiszpania
4
 
66
70
Holandia
990
1340
460
110
Irlandia
10
 
30
40
Litwa
5
 
65
70
Łotwa
30
 
350
380
Niemcy
550
 
350
900
Norwegia
32
 
13
45
Polska
60
 
290
350
Rumunia
5
 
90
95
Słowacja
10
 
40
50
Słowenia
10
 
105
115
Szwajcaria
90
 
 
90
Szwecja
1715
315
 
1400
Węgry
12
 
 
12
Wielka Brytania
7
 
58
65
Włochy
630
108
 
522
Razem
6 537
3 231
2 727
5 963
 
Rozbieżności pomiędzy importem i eksportem, wynoszące 504 000 t oraz pomiędzy produkcją i zużyciem – 574 000 t, wynikają z pokrycia braków produkcji przez import z Kanady, wynoszący ok. 740 000 t i zapasami, które w sumie można szacować na koniec 2007 r. na 160 000-230 000 t.
 
 
 
Rys. 3. Wzrost zużycia pelet w Europie na przestrzeni lat

Atrakcyjność pelet
Pelety utrzymują swoją atrakcyjność nie tylko ze względu na kwestie ochrony środowiska, ale także ze względu na to, że są interesujące cenowo. Na rys. 4 przedstawiono dynamikę wzrostu cen różnych nośników energii, w tym pelet od 2001 r. do wiosny 2008 r. Pomimo gwałtownego wzrostu cen również pelet, cena ciepła z nich wytworzonego jest wyraźnie konkurencyjna w porównaniu do innych nośników.

 
 
Rys. 4. Dynamika wzrostu cen różnych nośników energii
 
Można zatem stwierdzić, że w dalszym ciągu obserwuje się dynamiczny wzrost produkcji i zużycia pelet w Polsce i Europie. Ceny ciepła z tego źródła są konkurencyjne w stosunku do paliw kopalnych. Ponadto nieustannie rośnie liczba instalacji kotłowych, zwłaszcza dzięki lepszej jakości kotłów produkcji krajowej i poprawie dystrybucji pelet.


dr inż. Edmund Wach
Bałtycka Agencja Poszanowania Energii