Drzewa na Ziemi istnieją już od 370 mln lat. Występują prawie we wszystkich klimatach, radząc sobie – lepiej lub gorzej – we wszystkich warunkach, a niejednokrotnie demonstrując przewagę natury nad człowiekiem.
W 1861 r. francuski przyrodnik i pasjonat, Henri Mouhot, przypomniał światu o największym w IX-XIV w. imperium w Azji Południowo-Wschodniej – Angkor. Była to stolica państwa Khmerów, uznawana w tym okresie za święte miasto, którego założycielem i architektem był buddyjski król Dżajawarman VII (1181-1220). Miasto wzniesiono na wzór hinduistycznego wszechświata, gdzie wieże symbolizowały góry, fosy – ocean, a świątynie – siedziby bogów. Wybudowano wówczas olbrzymi kompleks pałaców królewskich oraz wiele klasztorów i świątyń. Do najważniejszych obiektów należał Angkor Thom (wielkie miasto) z piękną świątynią Bajon, Angkor Wat (wielka świątynia) – świątynia poświęcona Śiwie i jednocześnie mauzoleum Surjawarmana II (1112-1151) oraz Ta Prohm (przodek Brahmy), zbudowany przez Dżajawarmana VII na cześć swojej matki, służący buddystom. W okresie największej świetności w mieście mieszkało około miliona ludzi.
 
Angkor we władaniu natury
Gdy w 1431 r. Syjam podbił Angkor, król wycofał się bardziej na południe do Phnom Penh i tam założył nową stolicę. Angkor zostało zapomniane, a wiecznie zielony las równikowy dokonał dzieła zniszczenia – korzenie i gałęzie drzew oplatały oraz miażdżyły w swoim uścisku mury budowli. Proces ten trwał aż do 1898 r., gdy powołano francuską Szkołę Dalekiego Wschodu, która początkowo przystąpiła do prac badawczo-dokumentacyjnych, a następnie do prac porządkowych, mających na celu zahamowanie procesu niszczenia. Działania te trwają do dziś. Tylko na małym odcinku świątyni Ta Prohm pozostawiono drzewa i inną roślinność w stanie prawie naturalnym.
To, co można tam zobaczyć, robi niesamowite wrażenie. Trzydziestometrowe drzewa wyrastają z dawnych korytarzy, a korzenie jak macki otaczają kamienne budowle.
 
Okazy dominujące w Angkor
Ceiba pentandra – puchowiec pięciopręcikowy (drzewo kapokowe). Pień tego drzewa pokryty jest dużymi cierniami, a u podstawy widoczne są podpory. Owoc wypełnia puchowe włókno zwane kapokiem, które służy do wypełniania poduszek i kamizelek ratunkowych. Jest to najpotężniejsze drzewo lasów tropikalnych. Dorasta do 60-70 m wysokości i osiąga 2 m średnicy pnia.
Dipterocarpus alatus – dwuskrzydlec oskrzydlony (drzewo tekowe) – drewno służy jako materiał budulcowy (wykonuje się z niego m.in. kajaki), z pni uzyskuje się żywicę, a kora ma zastosowanie lecznicze. Osiąga 45 m wysokości.
Tetrameles nudiflora – drzewo to okresowo zrzuca liście. Dorasta do 25-45 m i tworzy korzenie podporowe, które mogą osiągnąć nawet 6 m wysokości.
Aglaia spectabilis – kwiaty tego drzewa pachną konwalią i pomarańczą, a używane są głównie jako ozdoba wplatana we włosy, choć służą też do perfumowania ciała. Dorasta do 43 m wysokości. Drewno używane jest do produkcji mebli, a nasiona do ekstrakcji oleju.
Albizia saman – deszczowe drzewo o rozłożystej koronie o średnicy ok. 60 m. W czasie deszczu liście składają się, a następnie stopniowo uwalniają wilgoć. Jest to drzewo ozdobne, często sadzone w parkach. W Meksyku ze słodkiego syropu sporządza się napoje.
Combretum quadrangulare – trudziczka – bardzo trwałe drzewo, które wytwarza jadalną żywicę. Roślina o znaczeniu terapeutycznym, której nasiona, korzenie i liście stosowane są w celach leczniczych.
Knema globularia – jest drzewem rzadkim, dorasta maksymalnie do 24 m.
Lagerstroemia calyculata „Sralao” – średniej wielkości drzewo, dorastające do 10-20 m. Jest to dość powszechne drzewo dekoracyjne, lubiane ze względu na piękne różowe kwiaty, jednak jego drewno ma niską wartość handlową.
Ficus gibbosa – drzewo średniej wielkości o gładkich, owalnych, zielonych liściach. Często rośnie w skalistych terenach. Owoce są stosowane do celów leczniczych.
Alstonia rostrata – nazwa rodzajowa nadana została przez Roberta Browna na cześć Karola Alstona, profesora botaniki z Edynburga. Roślina zawiera mleczny sok, bogaty w trujące alkaloidy, wykorzystywany w medycynie tradycyjnej do leczenia malarii, bólu zębów, reumatyzmu i ukąszeń przez węże.
Elaeocarpus robustus – drzewo bardzo odporne na złe warunki: toleruje zasolenie, silne wiatry, cień i nieurodzajne gleby. Jego piękne kwiaty pachną anyżem. Pień ma wsparty przyporami.
Toona febrifuga – wysokie drzewo o pierzastych liściach, znajdujące zastosowanie w leczeniu febry.
 
dr inż. Ewa Dankowska
prof. dr hab. Tadeusz Baranowski
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu