Przeglądy ekologiczne zostały pomyślane jako instytucja prawna umożliwiająca ocenę faktycznego oddziaływania na środowisko działalności już prowadzonej, w odróżnieniu od procedury oceny oddziaływania na środowisko.

Nowa formuła, jaką jest przegląd ekologiczny, została wprowadzona przepisami ustawy z 9 listopada 1999 r. o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, która weszła w życie 1 stycznia 2000 r. Rozwiązania zawarte w tej ustawie w zasadzie bez zmian przejęła ustawa P.o.ś. W konsekwencji w aktualnej formule przegląd ekologiczny nie jest, inaczej niż ocena oddziaływania na środowisko, formalnie uregulowaną procedurą, ale dokumentem, w którym należy zawrzeć określone informacje z przeprowadzonych badań i sprawdzeń.

Kiedy przegląd?
Zgodnie z założeniami ustawy P.o.ś., przegląd ekologiczny powinien zostać przeprowadzony w przypadku „stwierdzenia okoliczności wskazujących na możliwość szkodliwego oddziaływania instalacji na środowisko” (art. 237 P.o.ś.). Mamy więc do czynienia z sytuacją niepewności – są pewne przesłanki pozwalające sądzić, że instalacja w sposób szkodliwy oddziałuje na środowisko, należy więc to sprawdzić. Założenie, że istnieje tylko podejrzenie, jest o tyle oczywiste, że gdyby organ miał pewność co do szkodliwości oddziaływań, powinien od razu podjąć odpowiednie przeciwdziałania (stosując np. działania nadzorcze określone w przepisach o odpowiedzi...