Nowe instytucje prawne związane z indywidualną ochroną zasobów przyrody wprowadzono do polskiego prawa ochrony przyrody w 1991 r. Jedną z nich był zespół przyrodniczo-krajobrazowy, który miano wyznaczać w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego dla zachowania jego wartości estetycznych.

W okresie od stycznia 1992 r. do kwietnia 2004 r. uznanie za zespół przyrodniczo-krajobrazowy następowało na podstawie rozporządzenia wojewody lub uchwały rady gminy, jeżeli wojewoda nie skorzystał z przysługującego mu ustawowo uprawnienia. W rozporządzeniu lub uchwale należało określić nazwę zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, jego położenie oraz ograniczenia, nakazy i zakazy składające się na treść ochrony. W szczególności dotyczyło to zakazu pozyskiwania, niszczenia lub uszkadzania drzew i innych roślin, dokonywania zmian przedmiotów z obszaru objętego ochroną, zmian stosunków wodnych, prowadzenia działalności przemysłowej oraz budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych, linii komunikacyjnych, urządzeń lub instalacji.

Motyw ochrony

Chociaż zespoły przyrodniczo-krajobrazowe przypominały obszary chronionego krajobrazu, to jednak różniły się od nich swoją wielkością. Miały to być, podobnie jak użytki ekologiczne, tereny chronione o lokalnym znaczeniu. ...