Smutna prawda o azbeście
Szacuje się, że na obszarze Polski znajduje się ok. 15,5 mln ton wyrobów zawierających azbest. Tak znaczna ich ilość w połączeniu z wysokimi kosztami ich usunięcia wymaga podjęcia systematycznych i skutecznych działań. Dlatego 14 maja 2002 r. Rada Ministrów przyjęła „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”.
W okresie od 18 kwietnia do 30 czerwca 2006 r. NIK przeprowadził kontrolę, której celem było zbadanie i ocena działań organów administracji rządowej i samorządowej w zakresie wykonywania zadań ujętych w Programie w pierwszych latach jego realizacji.
Badaniami kontrolnymi objęto lata 2003-2005, a przeprowadzono je w 10 jednostkach (m.in. w Ministerstwie Gospodarki), w dwóch urzędach marszałkowskich (Mazowieckim i Lubelskim), dwóch starostwach powiatowych (w Chełmie i Radomiu) oraz w czterech urzędach gmin (w Pruszkowie, Małkini Górnej, Biłgoraju i Dorohusku). Ponadto zasięgnięto informacji na ten temat w 14 urzędach marszałkowskich, 15 urzędach wojewódzkich i 20 urzędach gmin.
Ogólna ocena kontrolowanej działalności, oględnie mówiąc, nie wypadła najlepiej.
Nie opracowano gminnych, powiatowych ani wojewódzkich programów usuwania azbestu i wyrobów go zawierających – do 30 czerwca 2006 r. żadna ze skontrolowanych gmin nie podjęła prac w celu przygotowania takiego programu.
Nie wypełniono też obowiązku zweryfikowania szacunkowych danych dotyczących ilości oraz miejsc występowania azbestu i wyrobów zawierających azbest, przez co nie określono rzeczywistej ich ilości i rozmieszczenia terytorialnego (tylko jedna gmina posiadała pełne dane na ten temat).
Ponadto nie zaplanowano działań w celu usunięcia lub zabezpieczenia oraz bieżącego monitorowania stanu technicznego obiektów budowlanych zawierających azbest. Nie dokonano pierwszej kontroli tego stanu ani nie sporządzono jego oceny. W okresie od 30 września 2004 r. do 31 grudnia 2005 r. przygotowano tylko ok. 110 tys. ocen takich budynków, co stanowiło zaledwie 7,3% potrzeb.
W skontrolowanych starostwach i gminach nie założono baz danych o lokalizacji, liczbie i stanie istniejących wyrobów, a w dwóch gminach i jednym starostwie społeczność lokalna nie została poinformowana o skutkach azbestu dla zdrowia i środowiska. Tylko jedna z czterech gmin posiadała pełne dane dotyczące ilości i rozmieszczenia takich wyrobów.
W pełnym zakresie organizowano jedynie szkolenia odnośnie przepisów i procedur dotyczących azbestu. Do końca 2005 r. wydano 81% kwoty zaplanowanej na ten cel do 2032 r. (tj. 1,087 z 1,35 mln zł), choć i w tym zakresie nie obyło się bez nieprawidłowości (58,8 tys. zł wydatkowano na przeszkolenie osób nie będących pracownikami administracji publicznej, podczas gdy Program zakładał przeznaczenie tych środków wyłącznie na ich edukację).
W ocenie NIK-u tempo usuwania wyrobów jest za wolne, a zaangażowanie administracji samorządowej – zwłaszcza gmin – znikome. Kontynuacja dotychczasowego systemu usuwania azbestu może stanowić zagrożenie dla celu założonego w Programie, czyli dla usunięcia azbestu z terytorium Polski do 2032 r.
W okresie od 18 kwietnia do 30 czerwca 2006 r. NIK przeprowadził kontrolę, której celem było zbadanie i ocena działań organów administracji rządowej i samorządowej w zakresie wykonywania zadań ujętych w Programie w pierwszych latach jego realizacji.
Badaniami kontrolnymi objęto lata 2003-2005, a przeprowadzono je w 10 jednostkach (m.in. w Ministerstwie Gospodarki), w dwóch urzędach marszałkowskich (Mazowieckim i Lubelskim), dwóch starostwach powiatowych (w Chełmie i Radomiu) oraz w czterech urzędach gmin (w Pruszkowie, Małkini Górnej, Biłgoraju i Dorohusku). Ponadto zasięgnięto informacji na ten temat w 14 urzędach marszałkowskich, 15 urzędach wojewódzkich i 20 urzędach gmin.
Ogólna ocena kontrolowanej działalności, oględnie mówiąc, nie wypadła najlepiej.
Nie opracowano gminnych, powiatowych ani wojewódzkich programów usuwania azbestu i wyrobów go zawierających – do 30 czerwca 2006 r. żadna ze skontrolowanych gmin nie podjęła prac w celu przygotowania takiego programu.
Nie wypełniono też obowiązku zweryfikowania szacunkowych danych dotyczących ilości oraz miejsc występowania azbestu i wyrobów zawierających azbest, przez co nie określono rzeczywistej ich ilości i rozmieszczenia terytorialnego (tylko jedna gmina posiadała pełne dane na ten temat).
Ponadto nie zaplanowano działań w celu usunięcia lub zabezpieczenia oraz bieżącego monitorowania stanu technicznego obiektów budowlanych zawierających azbest. Nie dokonano pierwszej kontroli tego stanu ani nie sporządzono jego oceny. W okresie od 30 września 2004 r. do 31 grudnia 2005 r. przygotowano tylko ok. 110 tys. ocen takich budynków, co stanowiło zaledwie 7,3% potrzeb.
W skontrolowanych starostwach i gminach nie założono baz danych o lokalizacji, liczbie i stanie istniejących wyrobów, a w dwóch gminach i jednym starostwie społeczność lokalna nie została poinformowana o skutkach azbestu dla zdrowia i środowiska. Tylko jedna z czterech gmin posiadała pełne dane dotyczące ilości i rozmieszczenia takich wyrobów.
W pełnym zakresie organizowano jedynie szkolenia odnośnie przepisów i procedur dotyczących azbestu. Do końca 2005 r. wydano 81% kwoty zaplanowanej na ten cel do 2032 r. (tj. 1,087 z 1,35 mln zł), choć i w tym zakresie nie obyło się bez nieprawidłowości (58,8 tys. zł wydatkowano na przeszkolenie osób nie będących pracownikami administracji publicznej, podczas gdy Program zakładał przeznaczenie tych środków wyłącznie na ich edukację).
W ocenie NIK-u tempo usuwania wyrobów jest za wolne, a zaangażowanie administracji samorządowej – zwłaszcza gmin – znikome. Kontynuacja dotychczasowego systemu usuwania azbestu może stanowić zagrożenie dla celu założonego w Programie, czyli dla usunięcia azbestu z terytorium Polski do 2032 r.
(bak)
