W sierpniu br. Ministerstwo Środowiska, w porozumieniu z resortem gospodarki, przedstawią do konsultacji społecznych projekt rozporządzenia w sprawie szczegółowych wymagań, jakie musi spełniać przedsiębiorca zajmujący się odbiorem odpadów komunalnych. Warunki te będą dotyczyły firm zarówno uczestniczących w organizowanych przez gminę przetargach na odbiór odpadów, jak i świadczących usługi dla sektora komercyjnego na podstawie umów cywilnoprawnych.
 
Rozporządzenie to, zgodnie z ustawą, powinno określać niezbędne wyposażenie techniczne, umożliwiające odbieranie odpadów komunalnych, wymogi w zakresie utrzymania odpowiedniego stanu sanitarnego pojazdów i urządzeń do odbierania odpadów, a także usytuowanie i wyposażenie bazy magazynowo-transportowej.
Niewątpliwie regulacja ta będzie miała kluczowe znaczenie dla „nowego rozdania rynku” przez gminy, które będą musiały stosować je przy opracowywaniu specyfikacji istotnych warunków zamówienia do przetargów, a także kontrolować i egzekwować od przedsiębiorców określone standardy prowadzenia działalności. W czasie ostatnich debat związanych z nowelizacją „ustawy śmieciowej” wielokrotnie mówiło się, że – podobnie jak w innych sektorach – także w gospodarce odpadami istnieje „szara strefa” firm (prywatnych i gminnych) prowadzących działalność w sposób prymitywny, bez respektowania podstawowych przepisów sanitarnych, środowiskowych czy bhp. W licznych wywiadach Andrzej Kraszewski, minister środowiska, zapowiadał konieczność wyeliminowania z rynku takich spółek i określenia na możliwie wysokim poziomie standardów działalności przedsiębiorstw zajmujących się gospodarką odpadami. To także jeden z podstawowych postulatów kierowanych od wielu lat przez PIGO pod adresem administracji rządowej i samorządowej.
 
Pojemniki i kontenery
PIGO już przed kilku laty wypracowało, a obecnie zaktualizowało podstawowe warunki i standardy, które powinny spełniać przedsiębiorstwa gospodarki odpadami. Wśród nich kluczowe znaczenie mają wymogi dotyczące wyposażenia technicznego pojemników i kontenerów. W ocenie Izby powinny być one estetyczne, oznakowane danymi firmy, bez korozji, zamykane, w ilości zapewniającej obsługę danej gminy bądź sektora. Ważne, by były one w różnorodnej pojemności do gromadzenia zmieszanych odpadów komunalnych, zbieranych selektywnie (oznaczonych odpowiednimi kolorami), wielkogabarytowych, z remontów oraz odpadów niebezpiecznych.
Niebagatelne znaczenie ma też system informatyczny zapewniający gromadzenie szczegółowych danych. Miałyby one dotyczyć m.in. wytwórcy odpadu, ilości i daty opróżnień pojemników, rodzaju odebranych odpadów, ewidencji każdego etapu postępowania z odpadami, daty, ilości i miejsca odbioru, danych pojazdu odbierającego, instalacji, do której zostały skierowane odpady, danych osoby odpowiedzialnej za każdy z etapów postępowania z odpadami, stosowanych procesów wstępnego przetwarzania z bilansem odpadów na wejściu i wyjściu, ewidencji ilości odebranych odpadów poddanych procesom przetwarzania oraz przekazanych do innych instalacji.
 
Pojazdy i urządzenia
Ważne są również standardy dotyczące stanu sanitarnego pojazdów i urządzeń do odbierania odpadów. PIGO mówi o konieczności posiadania urządzeń do mycia i dezynfekcji pojazdów i pojemników oraz przeprowadzania dezynfekcji pojemników przynajmniej raz w miesiącu, a także prowadzeniu dokumentacji o stosowanych środkach dezynfekcyjnych oraz o częstotliwości tych działań.
Co do wymagań technicznych dotyczących wyposażenia pojazdów, należy wprowadzić konieczność badań technicznych dla urządzeń służących do załadunku, wyładunku i przewożenia odpadów. Ponadto pojazdy do odbierania odpadów muszą być dopuszczone do ruchu drogowego i spełniać wymogi w zakresie dopuszczalnych emisji spalin i hałasu oraz z zakresu bhp, a ich konstrukcja ma zapewnić ograniczenie rozwiewania i rozpylania przewożonych odpadów (w szczególnych przypadkach – ograniczyć oddziaływanie czynników atmosferycznych). Wszystkie pojazdy muszą być oznakowane logo lub nazwą przedsiębiorcy oraz danymi adresowymi i kontaktowymi. Przedsiębiorca powinien posiadać ilość i rodzaj pojazdów adekwatną do rodzaju świadczonych usług. Wszystkie pojazdy muszą być wyposażone w urządzenie GPS, a moduł (końcówka) systemu GPS winien być przekazywany do gminy. Dane te należałoby archiwizować przez pięć lat, a informacje powinny być na bieżąco dostępne dla organów kontroli.
 
Baza magazynowo sprzętowa
Przedsiębiorca musi posiadać bazę sprzętową zlokalizowaną w odległości zapewniającej prawidłową realizację usług, teren nieruchomości (bazy) powinien być ogrodzony i należycie oświetlony, a także utwardzony nawierzchnią umożliwiającą odprowadzanie wód opadowych. Nieruchomość musi być wyposażona w urządzenia zapewniające właściwe zagospodarowanie wód opadowych i przemysłowych. Istotne jest również spełnianie wymagań z zakresu ppoż. – stosownie do obowiązujących przepisów. Ponadto baza powinna być wyposażona w utwardzone stanowiska do garażowania (postoju) pojazdów, punkt ich bieżącej konserwacji (napraw), pomieszczenia magazynowe (np. magazyny płynów eksploatacyjnych i części zamiennych) i socjalne dla pracowników (odpowiadające wielkością ilości zatrudnionych osób) oraz miejsce do mycia i dezynfekcji pojazdów i urządzeń służących do gromadzenia odpadów. Powinny tam też być stanowiska do zbierania odpadów wielkogabarytowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz odpadów niebezpiecznych.
Niezbędne jest ponadto udokumentowanie przeprowadzania okresowych remontów lub konserwacji pojazdów, urządzeń i instalacji, zgodnie z instrukcją eksploatacji lub dokumentacją producenta, a także zapewnienie pracownikom mającym bezpośredni kontakt z odpadami komunalnymi oddzielnych pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych (szatnie przepustowe, umywalnie, pomieszczenia z natryskami, ustępy, jadalnie). Dodatkowo konieczne jest przeprowadzanie na terenie zakładu okresowych kontroli, mających na celu zweryfikowanie obecności, ilości i rodzaju drobnoustrojów, a także stężeń biogazu i metali ciężkich. Nie wolno zapominać też o kontrolach przestrzegania zasad bhp, określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 16 czerwca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy gospodarowaniu odpadami komunalnymi.
 
Dariusz Matlak, prezes Zarządu Polskiej Izby Gospodarki Odpadami
Tytuł i śródtytuły od redakcji