Start w długą drogę
Ludwik Węgrzyn
prezes Zarządu Związku Powiatów Polskich
Rada Ministrów 20 listopada ub.r. przyjęła najważniejsze dla rozwoju Polski dokumenty, które stwarzają ramy prawne do absorpcji unijnych funduszy strukturalnych. Są to Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007-2015, projekt Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013 oraz Programy Operacyjne „Infrastruktura i Środowisko”, „Kapitał Ludzki” i „Pomoc Techniczna”.
Przyjęcie przez Radę Ministrów tych fundamentalnych dokumentów umożliwia rozpoczęcie negocjacji z Komisją Europejską, czego efektem będą ustalenia co do ostatecznej wielkości kwot, jakie przypadają Polsce z podziału budżetu Unii Europejskiej, a także stworzenie mapy przedmiotowej i geograficznej tych wcale niemałych środków. W środkach masowego przekazu, niestety, tylko sporadycznie pojawiają się informacje, o co w funduszach strukturalnych tak naprawdę chodzi. Troskę rządzących i dziennikarzy w znacznie większym stopniu budzi problem, że nie będziemy w stanie ich wykorzystać, niż problem przekazania odpowiednio dużego zbioru kompetentnych informacji o tych programach. Brak wiedzy o programach, nieznajomość procedur ubiegania się o środki unijne, zasady realizacji zadań, a zwłaszcza wymogi, jakie należy spełnić, aby je prawidłowo rozliczyć – mogą stworzyć bariery w drodze do przyspieszonego rozwoju kraju. Problem ten dotyczy zasadniczo wszystkich podmiotów, które zamierzają się o takie środki ubiegać, choć w tych jednostkach samorządu terytorialnego, które przez kilka ostatnich lat korzystały ze środków przedakcesyjnych, jest zdecydowanie mniejszy. Nie można być jednak zadowolonym z faktu, że w tak dużym stopniu udało nam się wykorzystać fundusze przedakcesyjne. Musimy mieć świadomość, że tak dużych środków w przyszłości może już nie być.
Minister rozwoju regionalnego, Grażyna Gęsicka, chyba najlepiej z całego obecnego rządu realizuje działania przygotowawcze skierowane do przyszłych wykonawców zadań finansowanych z funduszy strukturalnych. Podjęte zostały m.in. prace nad przyspieszeniem i uproszczeniem zarówno procesu planowania przestrzennego, jak i wydawania decyzji o pozwoleniu na budowę. Pozwoli to na szybką kolejną nowelizację Prawa zamówień publicznych, co powinno istotnie wpłynąć na proces realizacji zadań zgodnie z polskim i unijnym prawem. W ramach tych działań Związek Powiatów Polskich od kilku miesięcy realizuje projekt „Powiaty i gminy otwarte na fundusze strukturalne”, współfinansowany ze środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego „Pomoc Techniczna”. Celem tego Programu jest upowszechnienie wiedzy na temat podstaw wsparcia Wspólnoty Europejskiej oraz możliwości wykorzystania funduszy strukturalnych, m.in. poprzez upowszechnianie dobrych praktyk z realizacji projektów finansowanych z funduszy unijnych. W ramach projektu ogłoszono i przeprowadzono konkurs na gminę (powiat), związek gmin lub stowarzyszenie otwarte na fundusze strukturalne oraz powiązany z nim konkurs na eksperta w dziedzinie funduszy strukturalnych. Dzięki temu wyłonione zostały również najlepsze „dobre praktyki” zaprezentowane przez podmioty uczestniczące w tej rywalizacji. Celem zakrojonego na szeroką skalę konkursu była promocja jednostek samorządowych skutecznie aplikujących o środki unijne, mających dobrze przygotowaną kadrę i infrastrukturę techniczną niezbędną do profesjonalnego pozyskania informacji, przygotowania wniosków, a następnie zarządzania projektami oraz współpracujących z innymi podmiotami przy realizacji zadań. Zorganizowanych zostało 16 konferencji regionalnych w poszczególnych województwach, na których można było zapoznać się z zagadnieniami związanymi z dokumentami strategicznymi Wspólnoty, możliwościami korzystania z funduszy strukturalnych oraz aktualnościami i ciekawostkami dotyczącymi problematyki wdrażania funduszy strukturalnych. W tych szczególnych „obozach treningowych” brało udział ponad 1100 osób, a ich efektem jest uruchomienie stanowisk doradcy ds. funduszy strukturalnych. Odpowiedzi ekspertów na zadane pytania są przekazywane drogą elektroniczną do pytającego oraz publikowane w biuletynie informacyjnym „Fundusze strukturalne – przyszłość polskich samorządów”.
Czego więc dotyczą wspomniane wcześniej dokumenty? Narodowa Strategia Spójności określa priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Unii Europejskiej na lata 2007-2013. Wymóg opracowania tego typu dokumentu dotyczy wszystkich krajów członkowskich Unii i jest przez nie opracowywany w formule Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia – w naszym kraju to właśnie Narodowa Strategia Spójności. Jej celem jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej, opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach Unii Europejskiej i wewnątrz kraju. Obok celu strategicznego zakłada się realizację celów szczegółowych wynikających z wyzwań Strategii Lizbońskiej, Strategicznych Wytycznych Wspólnoty oraz wniosków wynikających z analizy słabych i mocnych stron polskiej gospodarki, a także stojących przed nami szans i zagrożeń.
Narzędziami dla realizacji celów zakładanych w Narodowej Strategii Spójności będą Programy Operacyjne, zarządzane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz samorządy poszczególnych województw.
Zarówno programy sterowane centralnie, jak i 16 programów regionalnych pozwolą na skuteczne ubieganie się o środki z funduszy strukturalnych, a także na ich maksymalne wykorzystanie. Aby jednak nasze oczekiwania się spełniły, musimy nauczyć się reguł, w oparciu o które z tych funduszy oraz szeregu innych instrumentów finansowych można korzystać. Oby te podjęte działania przygotowawcze nie były jedynie słomianym zapałem, lecz początkiem długiej drogi, na którą wkroczyliśmy dzięki wstąpieniu do Unii Europejskiej.
Skróty od redakcji
prezes Zarządu Związku Powiatów Polskich
Rada Ministrów 20 listopada ub.r. przyjęła najważniejsze dla rozwoju Polski dokumenty, które stwarzają ramy prawne do absorpcji unijnych funduszy strukturalnych. Są to Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007-2015, projekt Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013 oraz Programy Operacyjne „Infrastruktura i Środowisko”, „Kapitał Ludzki” i „Pomoc Techniczna”.
Przyjęcie przez Radę Ministrów tych fundamentalnych dokumentów umożliwia rozpoczęcie negocjacji z Komisją Europejską, czego efektem będą ustalenia co do ostatecznej wielkości kwot, jakie przypadają Polsce z podziału budżetu Unii Europejskiej, a także stworzenie mapy przedmiotowej i geograficznej tych wcale niemałych środków. W środkach masowego przekazu, niestety, tylko sporadycznie pojawiają się informacje, o co w funduszach strukturalnych tak naprawdę chodzi. Troskę rządzących i dziennikarzy w znacznie większym stopniu budzi problem, że nie będziemy w stanie ich wykorzystać, niż problem przekazania odpowiednio dużego zbioru kompetentnych informacji o tych programach. Brak wiedzy o programach, nieznajomość procedur ubiegania się o środki unijne, zasady realizacji zadań, a zwłaszcza wymogi, jakie należy spełnić, aby je prawidłowo rozliczyć – mogą stworzyć bariery w drodze do przyspieszonego rozwoju kraju. Problem ten dotyczy zasadniczo wszystkich podmiotów, które zamierzają się o takie środki ubiegać, choć w tych jednostkach samorządu terytorialnego, które przez kilka ostatnich lat korzystały ze środków przedakcesyjnych, jest zdecydowanie mniejszy. Nie można być jednak zadowolonym z faktu, że w tak dużym stopniu udało nam się wykorzystać fundusze przedakcesyjne. Musimy mieć świadomość, że tak dużych środków w przyszłości może już nie być.
Minister rozwoju regionalnego, Grażyna Gęsicka, chyba najlepiej z całego obecnego rządu realizuje działania przygotowawcze skierowane do przyszłych wykonawców zadań finansowanych z funduszy strukturalnych. Podjęte zostały m.in. prace nad przyspieszeniem i uproszczeniem zarówno procesu planowania przestrzennego, jak i wydawania decyzji o pozwoleniu na budowę. Pozwoli to na szybką kolejną nowelizację Prawa zamówień publicznych, co powinno istotnie wpłynąć na proces realizacji zadań zgodnie z polskim i unijnym prawem. W ramach tych działań Związek Powiatów Polskich od kilku miesięcy realizuje projekt „Powiaty i gminy otwarte na fundusze strukturalne”, współfinansowany ze środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego „Pomoc Techniczna”. Celem tego Programu jest upowszechnienie wiedzy na temat podstaw wsparcia Wspólnoty Europejskiej oraz możliwości wykorzystania funduszy strukturalnych, m.in. poprzez upowszechnianie dobrych praktyk z realizacji projektów finansowanych z funduszy unijnych. W ramach projektu ogłoszono i przeprowadzono konkurs na gminę (powiat), związek gmin lub stowarzyszenie otwarte na fundusze strukturalne oraz powiązany z nim konkurs na eksperta w dziedzinie funduszy strukturalnych. Dzięki temu wyłonione zostały również najlepsze „dobre praktyki” zaprezentowane przez podmioty uczestniczące w tej rywalizacji. Celem zakrojonego na szeroką skalę konkursu była promocja jednostek samorządowych skutecznie aplikujących o środki unijne, mających dobrze przygotowaną kadrę i infrastrukturę techniczną niezbędną do profesjonalnego pozyskania informacji, przygotowania wniosków, a następnie zarządzania projektami oraz współpracujących z innymi podmiotami przy realizacji zadań. Zorganizowanych zostało 16 konferencji regionalnych w poszczególnych województwach, na których można było zapoznać się z zagadnieniami związanymi z dokumentami strategicznymi Wspólnoty, możliwościami korzystania z funduszy strukturalnych oraz aktualnościami i ciekawostkami dotyczącymi problematyki wdrażania funduszy strukturalnych. W tych szczególnych „obozach treningowych” brało udział ponad 1100 osób, a ich efektem jest uruchomienie stanowisk doradcy ds. funduszy strukturalnych. Odpowiedzi ekspertów na zadane pytania są przekazywane drogą elektroniczną do pytającego oraz publikowane w biuletynie informacyjnym „Fundusze strukturalne – przyszłość polskich samorządów”.
Czego więc dotyczą wspomniane wcześniej dokumenty? Narodowa Strategia Spójności określa priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Unii Europejskiej na lata 2007-2013. Wymóg opracowania tego typu dokumentu dotyczy wszystkich krajów członkowskich Unii i jest przez nie opracowywany w formule Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia – w naszym kraju to właśnie Narodowa Strategia Spójności. Jej celem jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej, opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach Unii Europejskiej i wewnątrz kraju. Obok celu strategicznego zakłada się realizację celów szczegółowych wynikających z wyzwań Strategii Lizbońskiej, Strategicznych Wytycznych Wspólnoty oraz wniosków wynikających z analizy słabych i mocnych stron polskiej gospodarki, a także stojących przed nami szans i zagrożeń.
Narzędziami dla realizacji celów zakładanych w Narodowej Strategii Spójności będą Programy Operacyjne, zarządzane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz samorządy poszczególnych województw.
Zarówno programy sterowane centralnie, jak i 16 programów regionalnych pozwolą na skuteczne ubieganie się o środki z funduszy strukturalnych, a także na ich maksymalne wykorzystanie. Aby jednak nasze oczekiwania się spełniły, musimy nauczyć się reguł, w oparciu o które z tych funduszy oraz szeregu innych instrumentów finansowych można korzystać. Oby te podjęte działania przygotowawcze nie były jedynie słomianym zapałem, lecz początkiem długiej drogi, na którą wkroczyliśmy dzięki wstąpieniu do Unii Europejskiej.
Skróty od redakcji
